Επιχειρηματική “απόβαση” στα Σκόπια, η άλλη όψη των Πρεσπών

Με την επανάληψη των υποσχέσεων για πλήρη τήρηση της συμφωνίας των Πρεσπών Τσίπρας και Ζάεφ άνοιξαν τις εργασίες του «επιχειρηματικού φόρουμ Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας» που γίνεται στα Σκόπια στο πλαίσιο της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού. Στο φόρουμ μετέχει πολυμελής αντιπροσωπία στελεχών και εκπροσώπων περισσοτέρων από 100 ελληνικών επιχειρήσεων.

Κατά τον χαιρετισμό του, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και πάλι στην  ενεργοποίηση διάταξης της Συμφωνίας των Πρεσπών που προβλέπει την σύσταση διεθνούς ομάδας ειδικών για την διευθέτηση ζητημάτων που αφορούν εμπορικές ονομασίες, σήματα και επωνυμίες επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα  οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν αυτή η Επιτροπή να συσταθεί μέσα στο 2019, προκειμένου να διευθετηθούν τα ζητήματα αυτά που «δημιουργούν εδώ και πολλά χρόνια σύγχυση σε επιχειρηματίες και στο καταναλωτικό κοινό διεθνώς».

Ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε επίσης ότι χωρίς καθυστέρηση και, κατ’ επιταγήν της συμφωνίας, οι δύο πρωθυπουργοί έχουν δεσμευθεί να προωθήσουν και άλλα ζητήματα, όπως:

• Την αποφυγή διπλής φορολόγησης η οποία αποτελούσε τροχοπέδη για τη μέχρι τώρα εμπορική κίνηση
• Την τελωνειακή συνεργασία για την διευκόλυση των εμπορικών συναλλαγών, οι οποίες, αν διευκολυνθούν, θα ενισχυθούν περαιτέρω.
• Το πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ του Enterprise Greece και του αντίστοιχου φορέα της χώρας σας, όπως και του μνημονίου μεταξύ των κεντρικών αγορών των δύο χωρών, που θα προωθήσουν επεκτάσεις επενδύσεων και πρόσθετη τόνωση στις κοινές εμπορικές σχέσεις
• Τον κομβικό ρόλο του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και τη διασύνδεση αυτού με το λιμάνι του Πειραιά για τη διέξοδο προς τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης από την Ελλάδα και μέσω της Βόρειας Μακεδονίας.
• Την σιδηροδρομική διασύνδεση Πειραιά – Θεσσαλονίκης – Σκοπίων – Βελιγραδίου, ενός σύγχρονου και γρήγορου τρένου, που θα μεταφέρει εμπορεύματα αλλά και πολίτες, ένα πολύ σημαντικό έργο για την περιοχή που πολύ σύντομα θα υπογράψουμε σε τριμερές επίπεδο ανάμεσα στην Ελλάδα-Βόρεια Μακεδονία και Σερβία.
• Τον εκμοντερνισμό του ελέγχου συνόρων και τη δημιουργία περισσοτέρων συνοριακών σταθμών για τη διευκόλυνση και την επαύξηση των ήδη αυξημένων τουριστικών και εμπορικών ροών.
• Μια σειρά πρωτοβουλίες παροχής know how και διασυνδεσιμότητας στην καινοτομία, και
• Περαιτέρω συνεργασία των αρμόδιων αρχών, για τη διευκόλυνση των πτήσεων και των οδικών μεταφορών.

Παραλλήλως ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε ότι η Βόρεια Μακεδονία είναι μια χώρα που, με τη Συμφωνία των Πρεσπών και τις μεταρρυθμίσεις που προωθεί, δείχνει την αποφασιστικότητά της να βαδίσει στον δρόμο της ευρωπαϊκής προοπτικής. Σχολιάζοντας μάλιστα την συμμετοχή και το ενδιαφέρον επιχειρήσεων για το φόρουμ είπε ότι επιβεβαιώνουν την «δίψα που υπήρχε στις δύο χώρες να βρεθούν πιο κοντά».

Κάλεσμα Ζάεφ σε επιχειρηματίες

Από την πλευρά του, ο Ζόραν Ζάεφ, στον δικό του χαιρετισμό προς το φόρουμ τόνισε ότι η σημερινή ημέρα είναι πολύ σημαντική για τις επόμενες γενιές και επανέλαβε την δέσμευσή του για πλήρη τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Σημείωσε επίσης ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που επισκέπτεται επισήμως τη χώρα του και πρόσθεσε ότι πλέον, μία φορά κάθε χρόνο θα γίνονται διακυβερνητικές σύνοδοι Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας.

Ο Ζάεφ κάλεσε τους Έλληνες επιχειρηματίες να επενδύσουν στα Σκόπια, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και ο τρίτος μεγαλύτερος επενδυτής στη χώρα του. σημείωσε μάλιστα ότι οι ελληνικές επενδύσεις αντιπροσωπεύουν το το 10,1% των Ξένων Άμεσων επενδύσεων (ΞΑΕ) στα Σκόπια.

Ο Ζόραν Ζάεφ τόνισε επίσης ότι το ζητούμενο για την κυβέρνηση του είναι να μειώσει το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου με την Ελλάδα και η πρόσκλησή του προς τους Έλληνες επιχειρηματίες ήταν να επενδύσουν στην χώρα του, στους τομείς των start up, της υγείας, της τεχνολογίας, των τηλεπικοινωνιών, των υποδομών και των ΑΠΕ. Σχολίασε τέλος με την σειρά το ενδιαφέρον για το φόρουμ, κάνοντας λόγο για «ενθουσιασμό των επιχειρηματιών» που εδώ και πολύ καιρό γνώριζαν τις ευκαιρίες που θα μπορούσαν να υπάρξουν.

Οι δώδεκα «εντολές» του Δραγασάκη

Νωρίτερα  ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γιάννης Δραγασάκης, με αφορμή τις επαφές που γίνονται στο πλαίσιο της επίσκεψης Τσίπρα στα Σκόπια, παρουσίασε δώδεκα προτάσεις για την συνεργασία των δύο χωρών. Οι προτάσεις και οι δράσεις στις οποίες εστιάζει το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης αφορούν τεχνικά ζητήματα της συνεργασίας των δύο χωρών, αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και μεταφορά τεχνογνωσίας.

Αναλυτικά οι προτάσεις και οι δράσεις είναι

1. Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ των αντιπροέδρων των δύο κυβερνήσεων, που προβλέπει τη συγκρότηση Συντονιστικής Επιτροπής για την οικονομική συνεργασία Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, της οποίας θα συμπροεδρεύουν οι δύο αντιπρόεδροι. Η Επιτροπή θα αποτελείται από 18 μέλη, στην οποία θα συμμετέχουν τουλάχιστον 3 υπουργοί και 5 μέλη της επιχειρηματικής κοινότητας κάθε χώρας.
2. Είναι σε εξέλιξη το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ελλάδα – Βόρεια Μακεδονία [ΠΓΔΜ] 2014-2020» ύψους 45,47 εκατ. ευρώ, που αφορά περιφέρειες των δύο χωρών. Σε αυτό έχουν ήδη ενταχθεί και συμβασιοποιηθεί 42 κοινά έργα συνολικού προϋπολογισμού 41,5 εκατ. ευρώ στη βάση δύο αξόνων που αφορούν: α) την ανάπτυξη και υποστήριξη της τοπικής οικονομίας και β) την προστασία περιβάλλοντος και τις μεταφορές.
3. Υπογραφή Μνημονίου για την κατασκευή της διασυνοριακής διάβασης μεταξύ των δύο χωρών (δημοτικό διαμέρισμα Λαιμού του Δήμου Πρεσπών και Δήμος Resen), με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 4-4,5 εκατ. ευρώ και για τις δύο χώρες.
4. Προσκλήσεις για δράσεις στους τομείς επιχειρηματικότητας, τουρισμού και αντιμετώπισης περιβαλλοντικών καταστροφών, με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 6 εκατ. ευρώ.
5. Μέσα στον Απρίλιο θα κινητοποιηθεί η Επιτροπή Καθοδήγησης για να ξεκινήσει το σχεδιασμό του νέου Διασυνοριακού Προγράμματος για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, το οποίο θα διαδεχθεί το Πρόγραμμα 2014-2020, και η Ελλάδα προτίθεται να διπλασιάσει τους συνολικούς πόρους για το πρόγραμμα αυτό.
6. Η Ελλάδα προτίθεται να διαθέσει 198 εκατ. ευρώ -τα οποία αποτελούν το αδιάθετο υπόλοιπο του προγράμματος ΕΣΟΑΒ- για τη χρηματοδότηση δράσεων διασυνοριακής συνεργασίας και βαλκανικής συνανάπτυξης, είτε μέσω μικτού χρηματοδοτικού σχήματος με τη συμμετοχή κι άλλων βαλκανικών κρατών είτε μέσω εθνικού φορέα, όπως η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, που με τη δημιουργία της θα ιδρύσει παράρτημα στη Θεσσαλονίκη.
7. Η Ελλάδα διαθέτει σημαντική εμπειρία και αντίστοιχους φορείς που μπορούν να παράσχουν τεχνογνωσία για: Α) Την αξιοποίηση χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ στους τομείς των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΟΔ). Β) Την ανάπτυξη δομών στη γείτονα χώρα στους τομείς της τυποποίησης και της πιστοποίησης (ΕΛΟΤ, ΕΣΥΔ). Γ) Θέματα βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), καθώς και σε θέματα μετρολογίας (Εθνικό Κέντρο Μετρολογίας).  Δ) Την απλούστευση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ειδικότερα σε θέμα διαδικασιών, αδειοδότησης, έναρξης επιχειρήσεων (ίδρυση επιχειρήσεων σε λίγα λεπτά) και εποπτείας οικονομικών δραστηριοτήτων. Ε) Τη σύναψη διμερούς μνημονίου συνεργασίας για την προστασία του καταναλωτή και την καταπολέμηση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. ΣΤ) Την εναρμόνιση της νομοθεσίας και του θεσμικού περιβάλλοντος της Βόρειας Μακεδονίας στα ευρωπαϊκά δεδομένα, σε τομείς όπως η προστασία του καταναλωτή, η νομοθεσία περί σημάτων κ.ά.
8. Συνεργασία του EnterpriseGreece με αντίστοιχους φορείς της Βόρειας Μακεδονίας για την προσέλκυση επενδύσεων.
9. Απευθείας διασύνδεση των εμπορικών μητρώων των δύο χωρών στην προοπτική διαμόρφωσης ενός κοινού διαβαλκανικού μητρώου επιχειρήσεων.
10. Συνεργασία των αγορών και κέντρων logistics των δύο χωρών για την ενίσχυση της διακίνησης αγροδιατροφικών προϊόντων.
11. Δημιουργία κοινής πλατφόρμας για τη διασύνδεση των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων των δύο χωρών και ιδιαίτερα των νεοφυών επιχειρήσεων.
12. Προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και πρόταση σύναψης διμερούς συμφωνίας συνεργασίας για την καταπολέμηση του παραεμπορίου στα σύνορα των δύο χωρών.

Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι και πριν την συμφωνία των Πρεσπών η ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα των επιχειρήσεων της βόρειας Ελλάδας, δεν ήταν μικρή στα Σκόπια. Από το  1997 μέχρι το 2016 οι ελληνικές επενδύσεις στην γειτονική χώρα ήταν πάνω από 1,5 δισ, ενώ στην γειτονική χώρα δραστηριοποιούνταν περισσότερες από 400 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων με 25.000 θέσεις εργασίας.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις στα Σκόπια δραστηριοποιούνται κυρίως στον  κατασκευαστικό, μεταλλευτικό και τραπεζικό κλάδο, στα πετρελαιοειδή, στα καλλυντικά και στα τρόφιμα. Μάλιστα έξι  ελληνικές επιχειρήσεις περιλαμβάνονται στις 50 πιο κερδοφόρες της Βόρειας Μακεδονίας.

Σε ότι αφορά τις προμήθειες, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη θέση, προμηθεύοντας τα Σκόπια κυρίως με πετρελαιοειδή, πλαστικές ύλες και χάλυβα. Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης στην 5^η θέση σε ότι αφορά τις εξαγωγές προς τα Σκόπια, οι οποίες μάλιστα είναι διπλάσιες από τις αντίστοιχες εισαγωγές.