Γιατί η ανάσχεση της ακρίβειας είναι άλυτη εξίσωση

Η ακρίβεια έχει πάρει απειλητικές διαστάσεις στην ΕΕ και οι ανησυχίες των κυβερνήσεων αυξάνουν, γιατί, παρά του ότι η ακρίβεια θεωρείται ως εισαγόμενη, ένα μέρος της μπορεί και να οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνώντες την διαχειρίζονται, με βάση του οποίου παράγεται και το ανάλογο πολιτικό κόστος.

Η εισαγόμενη ακρίβεια σχετίζεται με τις τιμές της ενέργειας και τα εισαγόμενα προϊόντα για την οποία κάθε χώρα, που είναι εκτεθειμένη, είναι και δύσκολο να την επηρεάσει. Τα προϊόντα που παράγονται σε κάθε χώρα καθώς και υπηρεσίες που χρησιμοποιούν ενέργεια για την παραγωγή τους προστίθενται και αυτά στο λογαριασμό των δαπανών της ακρίβειας κάθε χώρας.

Στις μέρες μας η αιτία αύξησης της τιμής ενέργειας αποδίδεται κυρίως στις παρενέργειες που έχει ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία και κατά μεγάλο ποσοστό αυτή η εξήγηση έχει βάση. Όμως υπάρχει και μια άλλη ακρίβεια η οποία οφείλεται στην εκμετάλλευση αυτής της κατάστασης από χώρες παραγωγούς ενέργειας με στόχο την αύξηση των κερδών τους. Και οι δύο αυτές περιπτώσεις αύξησης των κερδών αποτελούν τρανταχτές εκφάνσεις ενός συστήματος το οποίο αυξάνει τον πλούτο των ολίγων αυξάνοντας συγχρόνως και τη δυστυχία και φτώχεια των υπολοίπων.

Το σύστημα αυτό φέρει το όνομα καπιταλισμός και υπηρετείται από ολιγαρχικά πολιτεύματα που φέρουν το όνομα δημοκρατίες, δια των οποίων δυσφημείται, συγχρόνως, και το δημοκρατικό πολίτευμα, ώστε να ανοίγονται και οι ευκαιρίες ασφαλιστικών δικλείδων για το σύστημα ανάδειξης στην εξουσία απολυταρχικών και, ακόμα χειρότερα, ναζιστο-φασιστικών μορφωμάτων. Η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, που μειώνει την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων κάθε εργαζόμενου και της οποίας η ένταση αντανακλάται δια του δείκτη του πληθωρισμού, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση.

Οι διάφορες προτάσεις που ακούγονται στη χώρα μας για την αντιμετώπιση της ακρίβειας έχουν σχέση με την επιβολή μιας ανώτερης τιμής σε κάθε προϊόν, στη χονδρική ή τη λιανική τιμή, οι μειώσεις ειδικών φόρων και του ΦΠΑ, καθώς και η αύξηση των μισθών κατά το ποσό που αναλογεί στη μείωση της αγοραστικής δύναμης λόγω του πληθωρισμού.

Οι επιλογές της κυβέρνησης

Η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε τη μέθοδο να επιστρέφει από τις, προς το παρόν, αυξημένες εισπράξεις της, λόγω της αύξησης των τιμών των προϊόντων διατηρώντας τους φορολογικούς συντελεστές σταθερούς, προς τους πληττόμενους από την ακρίβεια πολίτες με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Και λέω προς το παρόν αυξημένες εισπράξεις της, γιατί με την πάροδο του χρόνου, επειδή σε τέτοιες συνθήκες μας επισκέπτεται και η ύφεση, ο συνολικός τζίρος της οικονομίας πέφτει και τα έσοδα του κράτους, διατηρώντας τους φορολογικούς συντελεστές σταθερούς, μειώνονται.

Εάν υποθέσουμε ότι το ποσοστό της ακρίβειας που ενσωματώνεται στις τιμές των προϊόντων με βάσει τις οποίες επιτυγχάνονται τα αυξημένα κρατικά έσοδα μπορούν στο σύνολό τους να εισπραχτούν και να επιστρέψουν στους καταναλωτές με βάση εισοδηματικά κριτήρια, τότε αντιμετωπίζεται ένα μικρό μέρος της ακρίβειας (ΦΠΑ Χ πληθωρισμό Χ συνολικού τζίρου από πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών). Δυστυχώς, αυτό το ποσοστό κάλυψης της ακρίβειας γίνεται ακόμα πιο μικρό λόγω της φοροδιαφυγής ΦΠΑ, η οποία ανέρχεται τουλάχιστο στα 6 δις € ετησίως.

Για παράδειγμα, με υπόθεση ότι ο ετήσιος, φουσκωμένος λόγω του πληθωρισμού, τζίρος πώλησης καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών ανέρχεται σε 140 δις € και πληθωρισμό 12% η συνολική ακρίβεια από αυτόν τον τζίρο ανέρχεται σε 16,8 δις €, η οποία με μέσο όρο ΦΠΑ 15% αυξάνει τα φορολογικά έσοδα κατά 2,52 δις €. Στην πράξη, λόγω της φοροδιαφυγής των 6 δις €, τα έσοδα για επιστροφή στους πολίτες από τον ΦΠΑ είναι μειωμένα κατά περίπου 1 δις €, το οποίο μένει στις τσέπες των φοροφυγάδων, δηλαδή τα έσοδα κατεβαίνουν στο 1,6 δις €.

Τώρα εάν μειωθεί ο μέσος όρος του ΦΠΑ στο 10%  δεν σημαίνει ότι θα μειωθεί και η συνολική ακρίβεια ανάλογα. Αυτό που θα συμβεί στην πράξη είναι ότι θα μειωθούν τα κρατικά έσοδα και θα αυξηθεί η αισχροκέρδεια! Άρα το όφελος από τη μείωση του ΦΠΑ, που προωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ και όποιος άλλος, θα είναι πολύ μικρό σε σύγκριση με το σύνολο της ακρίβειας, ενώ θα παραχθεί αισχροκέρδεια.

Οι ειδικοί φόροι και το πλαφόν

Η πρόταση μείωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα έχει κάποιο νόημα με την προϋπόθεση ότι θα αφορά περιπτώσεις που έχουν σχέση με παραγωγικές διαδικασίες για να αφαιρεθεί ένα κομμάτι της ακρίβειας από συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες, ιδίως αυτών που μπαίνουν στο γνωστό καλάθι, και σε συνδυασμό με περιορισμό σε κάποιο επίπεδο της ανώτατης τιμής στη χονδρική τιμή, όπου αυτό είναι εφικτό, το όφελος θα είναι παρατηρήσιμο.

Τώρα το πλαφόν στη λιανική εύκολα λέγεται και πολύ δύσκολα επιτυγχάνεται όταν οι χονδρέμποροι κατέχουν μονοπωλιακές θέσεις. Αυτό ποιος και με ποιο τρόπο θα το επιτύχει στα εισαγόμενα προϊόντα; Στη περίπτωση αυτή λειτουργούν, όπως γνωρίζουμε, και καρτέλ τα οποία συμφωνούν σε τιμές μονοπωλιακές και συγχρόνως απορρυθμίζουν και τον όποιο υγιή ανταγωνισμό μπορεί να υπάρχει. Μια τέτοια μορφή αποτελεί η μείωση της παραγωγής πετρελαίου στη περιοχή του κόλπου.

Στα επίπεδα της ΕΕ, σε ότι αφορά την ενέργεια, το συμβούλιο αρχηγών κατέληξε σε μια πολιτική απόφαση με βάση την οποία  οι αρμόδιοι υπουργοί εντέλλονται να συγκεκριμενοποιήσουν τη μορφή της πρακτικής εφαρμογής της. Οι τιμές του φυσικού αερίου φαίνεται εκ πρώτης όψεως να μειώνονται και αυτό είναι καλό νέο. Θετικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα θα προκύψουν; Ίδωμεν

Τέλος σε όλη αυτή την προσπάθεια θα πρέπει να προστεθούν και οι αποτελεσματικοί έλεγχοι ώστε να παταχθεί η καλπάζουσα αισχροκέρδεια. Με όλα τα παραπάνω για να γίνει αισθητή η πάταξη της ακρίβειας το κράτος θα πρέπει να βάλει το χέρι του βαθιά στην τσέπη του με κόστος την μείωση των επενδύσεων και τον κίνδυνο της ύφεσης. Το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό και ελπίζω, παρά την προεκλογική περίοδο στην οποία η χώρα άρχισε να μπαίνει, ότι το λαϊκίζειν θα αποφευχθεί.