Γιατί η τιμή φυσικού αερίου κατακρημνίστηκε στις ΗΠΑ και εκτοξεύτηκε στην ΕΕ

Στις 14 Ιουνίου συνέβη το εξής παράδοξο: Μετά από μεγάλο διάστημα η τιμή του αμερικανικού δείκτη Natgas για το φυσικό αέριο, πραγματοποίησε μια τεράστια βουτιά της τάξης του -16%, δίνοντας μεγάλες ανάσες στα αμερικάνικα νοικοκυριά. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο δείκτης (ολλανδικός TTF) φυσικού αερίου πραγματοποίησε άλμα της τάξης του +16%! Τί είναι αυτό που την ίδια μέρα ρίχνει την τιμή φυσικού αερίου στις ΗΠΑ και την αυξάνει στην Ευρώπη κατά το ίδιο ποσοστό;

Την περίεργη αυτή ανάστροφη σχέση την είχα προβλέψει από τις 9 Ιουνίου, σε συνεντεύξεις μου στους δημοσιογράφους Λάμπρο Καλαρρύτη και Γιώργο Σαχίνη. Είχα προειδοποιήσει, μάλιστα, ότι οι τιμές σε ΗΠΑ και ΕΕ θα πάρουν αντίθετες πορείες, βασιζόμενος πάντα στις θεμελιώδεις αξίες που διέπουν την οικονομική επιστήμη. Το πρωί της 9ης Ιουνίου κι ενώ ο δείκτης αερίου στις ΗΠΑ κατέγραφε ρεκόρ ανόδου 14ετίας, διάβασα την είδηση σε διεθνή πρακτορεία ότι «στο Τέξας σημειώθηκε έκρηξη σε μεγάλο εργοστάσιο φυσικού αερίου».

Έτσι όπως ήταν γραμμένη η είδηση, ήταν φυσιολογικό να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά των επενδυτών, οι οποίοι φοβούμενοι απώλεια παραγωγής (προσφοράς) μιας και επρόκειτο για τεράστια εγκατάσταση, ώθησαν κι άλλο τις τιμές προς τα πάνω! Γνωρίζοντας, όμως, τί ακριβώς είναι η εγκατάσταση στο Freeport του Texas (βλέπετε φωτό), η εκτίμησή μου ήταν αντίθετη αναφορικά με την πορεία της τιμής του Natgas. Διότι η έκρηξη δεν σημειώθηκε σε εγκατάσταση εξόρυξης φυσικού αερίου, έτσι όπως νόμιζαν πολλοί αρχικά, αλλά πρόκειται για μονάδα υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG) με μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους, όπου αράζουν πλοία LNG carriers και φορτώνουν αέριο για να το εξαγάγουν εκτός ΗΠΑ. Συνεπώς, δεν ετίθετο εν κινδύνω η παραγωγή αλλά η διάθεση.

Εκεί που σημειώθηκε η έκρηξη είναι ένα νησάκι (όπως η δική μας Ρεβυθούσα) όπου τα πλοία φορτώνουν φυσικό αέριο και το τελευταίο διάστημα το στέλνουν στην Ευρώπη. Το Freeport είναι η τέταρτη μεγαλύτερη εγκατάσταση LNG στις ΗΠΑ με συνολική ικανότητα υγροποίησης 2,2 bcf/αερίου την ημέρα. Από εκεί εξάγονται μηνιαίως ποσότητες που φτάνουν το 16-20% των συνολικών εξαγωγών των ΗΠΑ σε αέριο.

Η έκρηξη, της οποίας τα αίτια παραμένουν άγνωστα μέχρι σήμερα και διερευνώνται, έγινε η αιτία να καταστραφεί το σύστημα τροφοδοσίας των πλοίων. Όπως ενημέρωσαν οι τοπικές αρχές θα χρειαστούν τρεις εβδομάδες να επιδιορθωθεί, στην καλύτερη περίπτωση, γιατί κάποιοι μιλούν για μήνες! Μια επιδερμική ανάλυση, σίγουρα έσπρωξε αρκετούς αναλυτές να πιστέψουν ότι εφόσον πρόκειται για το 20% της συνολικής εξαγωγικής δυνατότητας των ΗΠΑ, αυτό και μόνο αρκεί να ανέβουν οι τιμές. Πράγμα με το οποίο διαφώνησα και το κατέθεσα από την ίδια μέρα κιόλας στις παρακάτω συνεντεύξεις:

https://youtu.be/Od-gApc2lS8?t=750

Η τιμή φυσικού αερίου σε ΗΠΑ και ΕΕ

Μπορεί να καταστράφηκε η εγκατάσταση φόρτωσης-υγροποίησης, αλλά το προϊόν παρέμεινε ανέπαφο στις δεξαμενές αποθήκευσης. Την ημέρα εκείνη ο δείκτης αερίου (natgas) στις ΗΠΑ έφτασε ακόμα και στα 9,65 $/Mmbtu ενώ στην Ευρώπη ο TTF έπεφτε στο επίπεδο των 72€, στα χαμηλότερα από καιρό. Οι έμποροι στις ΗΠΑ κατάλαβαν ότι η τεράστια ποσότητα θα οδηγηθεί μέσω των αγωγών, με ανάστροφη πορεία, στο εσωτερικό των ΗΠΑ, διότι δεν μπορεί το εμπόρευμα να περιμένει πότε θα φτιαχτεί η εγκατάσταση για να φορτωθεί στα πλοία!

Συνεπώς, διοχετεύτηκε στην εσωτερική αγορά των ΗΠΑ, που “διψούσε” για φυσικό αέριο. Όταν, όμως, μεγάλη ποσότητα που πριν πήγαινε σε εξαγωγές, προστεθεί στην τοπική αγορά, σταδιακά θα σπρώξει την τιμή φυσικού αερίου στις ΗΠΑ προς τα κάτω. Οι κυρώσεις όμως κατά της Ρωσίας έχουν ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου σε υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ. Οι εισαγωγές αμερικάνικου LNG στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί πάνω από 110% σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας.

Όποιος σκεπτόταν ορθά ότι η έκρηξη στην εγκατάσταση θα μείωνε την τιμή φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, λόγω αυξημένης προσφοράς, είχε δει τη μισή εικόνα! Η παρακράτηση του 20% των αμερικανικών εξαγωγών στην ΕΕ ουσιαστικά αφαίρεσε το ίδιο ποσοστό από την ευρωπαϊκή αγορά. Η μειωμένη προσφορά εκεί είχε ως αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση της τιμής φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Αυτή ήταν η εκτίμηση από την πρώτη ημέρα της έκρηξης. Απλά, η διακύμανση των τιμών ήταν εκείνη την ημέρα μικρή, λόγω της παγωμάρας των επενδυτών και των εμπόρων.

Πράγματι, η τιμή έπεσε λίγο στις ΗΠΑ και αυξήθηκε λίγο στην Ευρώπη. Όταν όμως πέρασαν κάποιες ημέρες και το trading ζητούσε απαντήσεις η ψαλίδα άνοιξε πολύ. Η τιμή του δείκτη αερίου στις ΗΠΑ έφτασε να κατρακυλήσει κοντά στα 7 δολάρια ενώ στην Ευρώπη, λόγω της μειωμένης προσφοράς, εκτοξεύτηκε ξανά από τα 75 € προς τριψήφιο αριθμό κοντά στα 100 €. Την αντίστροφη πορεία των τιμών σε ΗΠΑ και Ευρώπη μετά την έκρηξη καταγράφει το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

Η δικαίωση της έγκαιρης πρόβλεψής μου (από την 9η Ιουνίου) ήταν αναμενόμενη από όσους γνωρίζουν τα βαθιά νερά της αγοράς! Ελπίζω να μην κατηγορήσουμε και για όλο αυτό τον Πούτιν, ούτε να ξεκινήσουν θεωρίες συνωμοσίας! Οι κανόνες ακόμα και σε μια πολυσύνθετη και πολυεπίπεδη αγορά όπως αυτή των υδρογονανθράκων δεν αλλάζουν.

Αν κάποιοι υιοθετούν μυστήρια μοντέλα από το πουθενά, έχουν σίγουρα μια εγγυημένα αποτυχημένη πρόβλεψη. Καλά τα χρηματιστηριακά μοντέλα, καλές οι προβλέψεις τάσεων και οι στατιστικές αναλύσεις, αλλά πάνω απ’ όλα, αυτό που λύνει τέτοιους “γόρδιους δεσμούς” και πρωτοφανή οικονομικά φαινόμενα, ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι, η πραγματική οικονομία και οι νόμοι πάνω στους οποίους στηρίζεται!

ΥΓ: Διαβάζοντας τις ανταποκρίσεις των πρακτορείων, διαπίστωσα με λύπη ότι απουσίαζε η αναφορά στην μεγάλη μείωση της τιμής του αερίου στις ΗΠΑ, ενώ αντιθέτως η αύξηση στην Ευρώπη –όπως αναμενόταν!– χρεώθηκε στον Πούτιν! Υπήρξαν αναφορές οι οποίες έλεγαν ότι ο Πούτιν “κόβει” την παροχή αερίου κατά 40% από τον Nord Stream 1. Η αλήθεια είναι ότι ο Πούτιν δεν κόβει τίποτα. Η μείωση γίνεται με εντολή της γερμανικής Siemens που είναι υπεύθυνη για την συντήρηση των υπερσυμπιεστών του αγωγού και ήταν στο πλαίσιο γνωστής προγραμματισμένης συντήρησης που κάνουν οι Γερμανοί.

Πέραν τούτου όμως, ο Ολλανδικός δείκτης TTF επηρεάζεται ελάχιστα από το ρωσικό αέριο ενώ το τελευταίο εξάμηνο επηρεάζεται πάρα πολύ από τις αυξημένες ποσότητες LNG που έρχονται στην Ολλανδία από τις ΗΠΑ. Η Ολλανδία και η Βρετανία που διαμορφώνουν κυρίως τον TTF έχουν εδώ και καιρό αποκλείσει τις ρωσικές εισαγωγές λόγω κυρώσεων και είναι από τις χώρες που δεν έχουν αποδεχτεί πληρωμή σε ρούβλια.

Πιθανόν από την διακοπή να επηρεάζεται ο ενοποιημένος, πλέον, γερμανικός δείκτης Gaspool (GPL) και NetConnect Germany (NCG) από την προγραμματισμένη αυτή διακοπή του Nord Stream 1. Ο δείκτης TTF λειτουργεί από μια ανεξάρτητη θυγατρική της Gasunie, που είναι ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Αερίου στην Ολλανδία. Το χονδρικό εμπόριο φυσικού αερίου στο TTF διεξάγεται κυρίως εξωχρηματιστηριακά.

Τα βραχυπρόθεσμα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και διεκπεραίωσης από το Χρηματιστήριο ICE-Endex στο Άμστερνταμ. Όταν κυκλοφόρησε δημοσιογραφικά η είδηση για την διακοπή του αερίου κατά 40% στον Nord Stream 1, είχαν ήδη κλείσει! Ακόμη κι αν κάποιος δεν γνώριζε ότι αυτό ήταν προγραμματισμένο από την Siemens, το διάβασε ως είδηση μετά το τέλος της διαπραγμάτευσης του αερίου στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας!

Συνεπώς, η αύξηση από τις 9 Ιουνίου ως και τις 14 Ιουνίου 2020 της τιμής του TTF οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην μείωση της δυναμικής των αποστολών του αμερικάνικου LNG στον ολλανδικό κόμβο, όπως εξηγήσαμε. Αντιλαμβάνομαι ότι σε ένα πόλεμο ανθεί η προπαγάνδα ένθεν κακείθεν, αλλά στην οικονομία καλό είναι να μην μπερδεύουμε προπαγανδιστικές ειδήσεις με την πραγματικότητα. Όποιος κάνει τέτοια λάθη, ουσιαστικά είναι αυτός που την πληρώνει στο τέλος!