Η πετρελαϊκή βιομηχανία σε σταυροδρόμι – Η βαριά σκιά της κλιματικής αλλαγής

Στα τέλη Μαΐου 2017, ο ΟPΕC (οργανισμός πετρελαιοπαραγωγών χωρών) και άλλοι ανεξάρτητοι παραγωγοί πετρελαίου είχαν συμφωνήσει να επεκτείνουν τις περικοπές στην παραγωγή πετρελαίου μέχρι τον Μάρτιο του 2018. Τότε, οι περισσότεροι αναλυτές ανέμεναν ότι η αγορά θα ανταμείψει την ανακοίνωση με κάποιο ράλι τιμών. Αυτή η πρόβλεψη ενισχύθηκε από μια μικρή ανάκαμψη των τιμών, η οποία οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό σε δηλώσεις που είχαν γίνει στη συνάντηση του ΟPΕC και στον απόηχό τους.

Παραδόξως, η επίσημη ανακοίνωση περικοπών στην παραγωγή προκάλεσε πτώση τιμών, η οποία ακύρωσε σχεδόν όλα τα κέρδη που οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες είχαν αποσπάσει από την ανακοίνωση της αρχικής συμφωνίας. Απώλειες, όμως, που αντισταθμίστηκαν από τα μεγάλα περιθώρια κέρδους, μεταξύ των χαμηλών τιμών αργού και σταθεροποιημένων σχετικά υψηλά τιμών διϋλισμένων προϊόντων της αγοράς. Ιδιαίτερα για μονάδες εξελιγμένων τεχνολογιών κατεργασίας αργού με έμφαση στα ελαφρά και “λευκά” πετρελαιοειδή.

Κατά τη διάρκεια των έξι μηνών από την έναρξη των περικοπών στην παραγωγή, το ευρύτερο τοπίο της ενέργειας συνέχισε να υφίσταται σεισμικές μεταμορφώσεις. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχουν επιτύχει ρεκόρ χαμηλών τιμών που τις καθιστούν ανταγωνιστικές με τα ορυκτά καύσιμα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το Bloomberg New Energy Finance (BNEF) υπολογίζει ότι τα φωτοβολταϊκά συστήματα θα είναι φθηνότερα από ό,τι ο άνθρακας παγκοσμίως έως το 2021 και με σταθερή μεγάλη πτώση κόστους τα τελευταία χρόνια.

Παρόλα αυτά, λόγω της ανόδου της ενεργειακής ζήτησης-κατανάλωσης, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, κυρίως, από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θα κορυφωθούν το 2026. Η Κίνα και η Ινδία αναμένεται να αυξήσουν θεαματικά τη ζήτηση πετρελαίου τις επόμενες δεκαετίες, με κορύφωση την πενταετία 2025-2030. Προχώρησαν, μάλιστα, σε κολοσσιαία σχέδια για ηλεκτρικά οχήματα (EVs) που θα αλλάξουν τις μελλοντικές προοπτικές.

Προ καιρού, ο πρόεδρος Τράμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού, επιφέροντας ένα χτύπημα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας υπέρ των ορυκτών καυσίμων. Όπως δείχνουν τα πράγματα, όμως, αυτό αντισταθμίστηκε χωρίς σοβαρές μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Πετρελαϊκή βιομηχανία και κλιματική αλλαγή

Όταν ο ΟPEC αποφάσισε να ανοίξει τους κρουνούς στα τέλη του 2014 και να υπερασπιστεί το μερίδιό του από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, αξιοποιούσε το συγκριτικά χαμηλό κόστος παραγωγής του για να οδηγήσει τους Αμερικανούς παραγωγούς υψηλού κόστους έξω από την αγορά. Στα δύο χρόνια ανταγωνιστικής φθοράς που ακολούθησαν, οι παραγωγοί σχιστολιθικού επέδειξαν ανθεκτικότητα, στηριζόμενοι σε κέρδη από την αποτελεσματικότητα, αντιστάθμιση και μείωση του κόστους για να επιβιώσουν.

Εκτός από τον σκληρό ανταγωνιστή του σχιστολιθικού πετρελαίου και ενώ υπήρξε μια ορισμένη συμμόρφωση με τη συμφωνία του OPEC, πρέπει να σημειωθεί η ιστορικά διαμορφωμένη πλέον απόκλιση της Ρωσίας. Η Ρωσία ρίχνει πάντα στην αγορά επί πλέον προσφορά. Επίσης, έχουμε τη θεαματική επανεμφάνιση των πλωτών αποθηκών στην Ασία και εν μέρει στην Αφρική.

Η Νιγηρία και η Λιβύη έχει απαλλαγεί από τις δεσμεύσεις της συμφωνίας με σκοπό, μέσω της αύξησης της παραγωγής πετρελαίου, να αντλήσουν πόρους για να αντιμετωπίσουν τις εσωτερικές συγκρούσεις. Η Λιβύη, για την οποία υπάρχει ενδιαφέρον εκ μέρους της Ελλάδας και άλλων μεσογειακών χωρών, έκανε προσπάθειες για να αυξήσει την παραγωγή της παρά τις εμφύλιες συγκρούσεις που μαίνονται εκεί.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η πετρελαϊκή βιομηχανία πρέπει να αξιολογηθεί στο πλαίσιο αφενός της πολιτικής και των συμφωνιών για το κλίμα, αφετέρου της ευρύτερης ενεργειακής βιομηχανίας, καθώς οι κανονισμοί και ο ανταγωνισμός με εναλλακτικές πηγές ενέργειας θα καθορίσουν τις εξελίξεις. Παρά τις κινήσεις Τραμπ, θα είναι όλο και πιο δύσκολο να αγνοηθεί η αλλαγή του κλίματος και οι συνακόλουθοι καταστροφικοί κίνδυνοι, όταν, μάλιστα, καταγράφονται ανοδικές θερμοκρασίες παγκοσμίως.

Η θερμοκρασία στην Αρκτική ανέρχεται με διπλάσιο ρυθμό από τις παγκόσμιες θερμοκρασίες. Και, στο άλλο άκρο, η Ανταρκτική γίνεται πράσινη, καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης των βρύων έχει εκτοξευθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Τα δε παρατεταμένα κύματα θερμότητας στο Βόρειο Ημισφαίριο και η άνοδος της ωκεάνιας οξύτητας αποτελούν αδιαμφισβήτητα σημάδια ανεπανόρθωτης προσβολής του γήινου οικοσυστήματος.