Και όμως χρειαζόμαστε ριζική επαναρρύθμιση των αγορών

Απελπισία από την έλλειψη προοπτικής και πραγματικής ανάπτυξης έχει οδηγήσει σε απίστευτα οικογενειακά δράματα, καθώς σύμφωνα με την κρατική ρυθμιστική αρχή, στο 8μηνο του 2023 δαπανήθηκαν 22,7 δισ. ευρώ σε τυχερά παιχνίδια, δηλ. 28,2% παραπάνω από το ίδιο διάστημα του 2022, γεγονός που σημαίνει ότι με τον ρυθμό αυτό η χρονιά θα κλείσει με 37 δισ. ευρώ τζίρο του τζόγου! Και για όσους δεν κατάλαβαν ο τζίρος αυτός είναι όσο το πακέτο του Ταμείου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας.

Την περίοδο 2019-2022, οι πολίτες τζόγαραν 84 δισ. ευρώ… Δεν υπάρχει πιο αντιαναπτυξιακός τρόπος ανακύκλωσης του χρήματος μέσα σε μια οικονομία από αυτόν. Δεν είναι του παρόντος να επισημάνουμε ότι ο ηλεκτρονικός τζόγος είναι μακρόν το Νο1 διαφημιζόμενο προϊόν (διάβαζε “παιγνίδι”), ούτε να ανοίξουμε συζήτηση για τον εκμαυλισμό μιας κοινωνίας που άντεξε το “σιδέρωμα” του μακαρίτη Σόιμπλε.

Του παρόντος είναι ότι όλα αυτά τα ξέρουν και οι ξένοι επενδυτές, αυτοί που διάβασαν στο POLITICO πως ο Έλληνας πρωθυπουργός κέρδισε το βραβείο “Οι ζωές των άλλων” για το σκάνδαλο των υποκλοπών και της παρακολούθησης επιχειρηματιών, πολιτικών και στρατιωτικών προσώπων. Κι ο τελευταίος ξένος επενδυτής γνωρίζει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ανταγωνισμός, γι’ αυτό και στις εκθέσεις των οίκων αξιολόγησης τονίζεται πάντα η δυστοκία απόδοσης δικαιοσύνης (εκεί στα δικαστήρια παίζονται οι αποζημιώσεις που ζητούν οι επενδυτές από το κράτος, τους δήμους και λοιπούς). Γι’ αυτό και οι ξένες άμεσες επενδύσεις είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες.

Ταυτόχρονα, κι ο τελευταίος Έλληνας καταναλωτής γνωρίζει ότι ζει στη χώρα των καρτέλ και της ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας. Είναι προφανές ότι από τα σουπερμάρκετ (ανατιμήσεις 9% στα τρόφιμα μόνο τον Νοέμβριο) και τα βενζινάδικα, μέχρι τους παρόχους ενέργειας και τα επιτόκια καταθέσεων των τραπεζών, από τα ενοίκια των κατοικιών ως τα τιμολόγια κινητής τηλεφωνία,  γίνεται κερδοσκοπικό πάρτι. Συνεπώς, αφού η χώρα είναι της αρπαχτής δεν μπορεί παρά να προσελκύσει παρά κερδοσκόπους του real estate και ραντιέρηδες του κράτους.

Οι άμεσες επενδύσεις προϋποθέτουν τη δυνατότητα προϋπολογισμού και προβλέψεων με αυτονόητο χρονικό ορίζοντα, κάτι που δεν διασφαλίζεται στις οικονομίες της διαφθοράς και των καρτέλ. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που η αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου από 15,5% που υπολογιζόταν, θα κλείσει τη χρονιά στο 7,1%, δηλαδή κάτω από το μισό. Ούτε είναι τυχαίο που τα έσοδα από το περιβόητο Ταμείο Ανάκαμψης από 3,6 δισ. ευρώ που προϋπολογίζονταν θα πέσουν στο 1,9 δισ. ευρώ. Γι’ αυτό και το επενδυτικό κενό των 100 δισ. ευρώ της δεκαετίας της χρεοκοπίας τώρα υπολογίζονται σε 130.

Επαναρρύθμιση όλων των αγορών

Σύμφωνα με την έρευνα της Circana ο τζίρος των σουπερμάρκετ εκτοξεύθηκε στο 10μηνο στα 7,467 δισ. ευρώ, ήτοι 952 εκατ. ευρώ παραπάνω από το 2021. Κάπως έτσι, η τιμή του ελαιολάδου και των τροφίμων, τα καθαριστικά για το σπίτι και τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής και φροντίδας, μαζί με το περιπαιχτικό κόστος κάθε μορφής ενέργειας, θα επιβεβαιώσουν για μία ακόμη χρονιά την πρωτιά της ελληνικής κοινωνίας στο στρες, κατάσταση που διαφαίνεται ότι θα εκφραστεί εν μέρη στις ευρωεκλογές.

Η ανυπαρξία ανταγωνισμού κρατάει από την εποχή της εισαγωγής της κινητής τηλεφωνίας. Τότε πληρώσαμε τις επενδύσεις των δύο εταιριών που χρέωναν ότι ήθελαν, μέχρι που προκάλεσε ανταγωνισμό η είσοδος της τότε κρατικής Cosmote. Το ίδιο και με τις μπύρες. Χρειάστηκαν 15 χρόνια αγώνων των ιδρυτών της μπύρας Βεργίνα στην μακάρια Επιτροπή Ανταγωνισμού για να σπάσει το μονοπώλιο της διανομής. Έκτοτε γέμισε η Ελλάδα μικροζυθοποιίες με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Είναι πια σαφές πως οι τιμές δεν θα πέσουν και ότι θα κρατηθούν σε αυτά και ίσως υψηλότερα επίπεδα τα επόμενα χρόνια, ακόμη κι αν ο πληθωρισμός τιθασευτεί. Είναι επίσης σαφές ότι τα 1500 ευρώ του 2027 που έταξε ο πρωθυπουργός θα είναι τα 850 τα σημερινά σε αγοραστική αξία. Επίσης, με τα καρτελάκια, τους ελέγχους και τα πρόστιμα δεν μαζεύεται το θηρίο της απληστίας που εξέθρεψε η κυβέρνηση.

Η μόνη λύση είναι μια ακραία μόχλευση του ανταγωνισμού και κυρίως η επαναρρύθμιση όλων των αγορών (ενέργειας, τροφίμων, ελαιολάδου κ.ο.κ.) με στρατηγικό στόχο την αλλαγή παραγωγικού μοντέλου. Οι κυβερνητικές επιλογές για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάπτυξης ουσιαστικά γυρίζουν την πλάτη στη βιομηχανία και στον αγροτοβιομηχανικό τομέα. Αυτά η παρούσα κυβέρνηση δεν μπορεί να τα κάνει, γιατί έχει άλλες στοχεύσεις.