Μια “Εθνική Ελλάδος” για την τελική διαπραγμάτευση

του Μάκη Ανδρονόπουλου  – 

Στις 22 Ιανουαρίου του σωτηρίου έτους 2018, η περίφημη 3η αξιολόγηση από τους δανειστές θα κλείσει θετικά και γύρω στον Μάρτιο-Απρίλιο θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για το καθεστώς εξόδου από την 3η δανειακή σύμβαση και την οριστική διευθέτηση του χρέους. Είναι η πιο κρίσιμη φάση, γιατί από την 4η αξιολόγηση θα κριθεί ουσιαστικά το μέλλον της χώρας και η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας.

Δυστυχώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιλαμβάνονται αυτή την εθνική διαπραγμάτευση ως υπαρξιακή απειλή. Γι’ αυτό και διολισθαίνουν σε ένα ακραίο και βερμπαλιστικό μηδενισμό, προκαλώντας σύγχυση στην κοινωνία και στους πολίτες. Είναι σαφές ότι την ευθύνη αυτής της διαπραγμάτευσης την έχει η κυβέρνηση Τσίπρα.

Δεν χωράει αμφιβολία, ότι η κυβέρνηση, πέρα από την «αισιοδοξία της βούλησης» και τη μαχητικότητά της, σε αυτή τη φάση έχει αποτύχει να δημιουργήσει την δέουσα εθνική συστράτευση, τουλάχιστον σε επίπεδο κομμάτων. Επιπροσθέτως, δεν πείθει πως διαθέτει την τεχνογνωσία εκείνη που θα μπορούσε να προετοιμάσει τους εθνικούς στόχους γι’ αυτήν την διαπραγμάτευση.

Η απόρριψη της πρότασης Στουρνάρα για συμφωνία προληπτικής πιστωτικής γραμμής ήταν πολιτική. Το θεώρημα της «καθαρής εξόδου» δεν μοιάζει να έχει στιβαρά θεμέλια, ενώ το εποικοδόμημα δεν είναι ορατό από κανένα. Μέσα σε αυτό το κλίμα προβληματισμών, θυμήθηκα τις πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις που είχε διατυπώσει ο τραπεζίτης Κωνσταντίνος Καρατζάς στο βιβλίο του «Πορεία προς την πρόοδο και την ανάπτυξη» (εκδ. Καστανιώτη, 2011). Την ιδέα που ακολουθεί την είχε δημοσιεύσει αρχικά στις 8.3.2009 στο Βήμα, δηλαδή λίγους μήνες μετά το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης και την επανέφερε στο βιβλίο του.

Οι ξεχασμένες προτάσεις Καρατζά

Αφού διαπίστωνε τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του κράτους και την αναγκαιότητα συναινετικών λύσεων δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος, πρότεινε τη συγκρότηση μιας σειράς ad hoc επιτροπών. Σ’ αυτές θα συμμετέχουν οι καλύτεροι σε κάθε αντικείμενο, που θα εκπονούσαν προτάσεις (Λευκές Βίβλους), υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Το πολιτικό ενδιαφέρον της πρότασης του Καρατζά είναι ότι προηγείται ένας εθνικός διάλογος με την συμμετοχή όλων των κομμάτων, αλλά και εκπροσώπων της ελληνικής Διασποράς. Αντικείμενο αυτού του διαλόγου ο καθορισμός των εθνικών στόχων, στους οποίους τα κόμματα θα δεσμευτούν εκ των προτέρων ότι θα στηρίξουν στη Βουλή, η οποία θα προσδιορίσει και την προτεραιότητα υλοποίησης των πολιτικών αυτών. Ο Καρατζάς επανέφερε την πρόταση αυτή το 2011, γιατί είχε διαγνώσει ότι η ελληνική κρίση θα έχει διάρκεια και βάθος.

Τα μέχρι τώρα μνημονιακά μέτρα μπορεί ως ένα βαθμό να έχουν τιθασεύσει το δημοσιονομικό ζήτημα, αλλά δεν έχουν λύσει τα διαρθρωτικά προβλήματα του κράτους και της οικονομίας. Η διαπραγμάτευση της 4ης αξιολόγησης και η προοπτική της συνταγματικής αναθεώρησης αποτελούν μια ιστορική πρόκληση για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Συναινετικές προτάσεις

Θα μπορούσε, λοιπόν, η κυβέρνηση να ακολουθήσει μια τέτοια κατεύθυνση και να συγκροτήσει μια Εθνική Επιτροπή Σοφών για την οποία θα εργαστούν εντατικά και γρήγορα μερικές Υποεπιτροπές Ειδικών. Αποστολή είναι η εκπόνηση ενός συναινετικού εθνικού σχεδίου για την τριετία 2019-2021 που θα μπορούσε να περιλαμβάνει προτάσεις για:

• Την επαναξιολόγηση των συμφωνηθέντων με τους δανειστές
• Τον επαναπροσδιορισμό των στόχων
• Την διευθέτηση του χρέους
• Την αναθεώρηση του Συντάγματος
• Τη μεταρρύθμιση του κράτους και της Αυτοδιοίκησης
• Την ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους στην Παιδεία και την Υγεία
• Τη μεταρρύθμιση ολόκληρου του χρηματο-οικονομικού τομέα
• Τη μεταρρύθμιση του αγροτικού τομέα και της μεταποίησης, της ενέργειας κ.ο.κ.

Η ιδέα Καρατζά προσπερνά την αλαζονεία όλων των κομμάτων. Εμπλέκει τους άριστους και την κοινωνία των πολιτών. Σκοπός να καταλήξουμε σε συναινετικές προτάσεις. Ίσως η πρότασή του να αποτελεί μια ρηξικέλευθη εθνική πρωτοβουλία που θα ενδυναμώνει την διαπραγματευτική ισχύ της κυβέρνησης έναντι των δανειστών. Ίσως, είναι σκόπιμο το επιτελείο του Μαξίμου να την σκεφθεί σοβαρά.