Ο αναπτυξιακός λαϊκισμός και οι “τρύπες” του Ταμείου Ανάκαμψης

Εκεί πάλι τονίζει πως «οι εκταμιεύσεις των επιχορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις παρουσιάζουν καθυστερήσεις, αντανακλώντας περιορισμούς των φορέων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ως προς τη διοικητική διεκπεραίωση και την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων. Παράλληλα, παρότι το ποσό των δανείων για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις αυξήθηκε σημαντικά, οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις παραμένουν σχετικά χαμηλές».

Οπότε γεννάται το εύλογο ερώτημα που πήγαν τα λεφτά και είμαστε δύο χρόνια πίσω στην υλοποίηση των ορόσημων του ΤΑΑ; Δεν θέλουμε να μπούμε στην ιταλική λογική και να σκεφτούμε πως έγιναν βίλες στη λίμνη της Γενεύης. Μήπως όμως με δεδομένο ότι οι Βρυξέλλες εξετάζουν μόνο τα ορόσημα και το παραδοτέο, γεγονός που δίνει μια ευχέρεια χρήσεως των κονδυλίων από τις κυβερνήσεις, μήπως η κυβέρνηση “έπαιξε” με τα λεφτά κάπου αλλού, καθώς είχε μπροστά της εκλογές; Πού είναι τα λεφτά του ΤΑΑ; Μια τοπική εφημερίδα του δήμου Παπάγου-Χολαργού μας πληροφορεί ότι 884,9 χιλ. ευρώ από αυτά γίνονται πεζοδρόμια!

Αν την τελευταία σανίδα σωτηρίας της χώρας την κάνουμε πεζοδρόμια, αυτό δεν είναι παραγωγική ανασυγκρότηση, ούτε αλλαγή παραγωγικού μοντέλου, είναι καθαρόαιμος “αναπτυξιακός λαϊκισμός”. Η μοναδική ευκαιρία που έχει η χώρα για να καλύψει εν μέρει το επενδυτικό κενό των 100 δισ. ευρώ που προκάλεσε η χρεοκοπία της χώρας και το οποίο εκτιμάται πλέον στα 130 δισ. ευρώ, είναι τα 36 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας και τα οποία έχουν εισέλθει πλέον στη ζώνη της ισχυρής αμφιβολίας.

Κι αυτό το στιγμή που η επικοινωνιακή φούσκα των ξένων επενδύσεων μοιάζει να εξαερώνεται και το ΑΕΠ να αυξάνει λόγω της ακρίβειας, με αποτέλεσμα η χρονιά της κρίσεως, το 2032, κατά την οποία λήγει η περίοδος χάριτος για το ελληνικό χρέος και αρχίζει η πληρωμή των τόκων για τεράστια ποσά, να έρχεται καταπάνω μας. Η Moody’s και το Politico είναι προειδοποίηση. Σε ορισμένα σοβαρά σαλόνια της αθηναϊκής ελίτ έχει αρχίσει μια συζήτηση για την διαχείριση του χρέους το 2032 και όλοι ξέρουν πως μόνο αν εκτιναχθεί η παραγωγική ανάπτυξη θα τα καταφέρουμε.

Για να βγει το στοίχημα η ελληνική οικονομία έπρεπε να τρέχει με 4% (έως 7%) ανάπτυξη το χρόνο. Το συμπιεσμένο ελατήριο έχει σκουριάσει και δεν έχει εκτιναχθεί. Το 2023 έκλεισε με 2% ανάπτυξη και δεν έχει την παραμικρή σημασία αν είναι πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο λόγω των υφεσιακών καταστάσεων. Η κυβέρνηση, όχι μόνο δεν μπόρεσε επί πέντε χρόνια να κάνει τη χώρα μαγνήτη ξένων επενδύσεων, αλλά φεύγουν και οι υφιστάμενες (πχ. η πορτογαλική BA Glass (Γιούλα) και η αμερικανική Sonoco Alcore στο Κιλκίς και Σίνδο).

Ταμείο Ανάκαμψης: Κίνδυνος να χαθούν κρίσιμοι πόροι 

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις που προϋπολογίζονταν για το 2023 στο 15,5%, αναθεωρήθηκαν στο 7,1% και τελικά έκλεισαν τη χρονιά στο 4%! Σε πραγματικούς όρους από 7,5 δισ. ευρώ το 2022 έπεσαν στα 4,8 δισ. ευρώ, με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να ομολογεί ότι ο λόγος των επενδύσεων προς το ΑΕΠ βρέθηκε το 2023 στο 14,3% του ΑΕΠ, χαμηλότερα από το 16,6% πριν τη χρεοκοπία το 2010 και πολύ πιο χαμηλά από το αντίστοιχο ποσοστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ξεπερνά το 22%.
Έντονη ανησυχία για το αν η χώρα κινδυνεύει να χάσει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας διαπερνά την αγορά, όπου οι εκτιμήσεις ανεβάζουν την καθυστέρηση σε δύο χρόνια σε σχέση με τα χρονικά ορόσημα που θέτουν οι κανονισμοί του Ταμείου. Η μεγάλη αυτή ανησυχία εκφράζεται την ώρα που τρέχει η 9μηνη παράταση που έχουν δώσει οι Βρυξέλλες μέχρι 30.9.2024 (ή 31.12.2024) στην Ελλάδα.

Το 30% των έργων έχει μεν συμβασιοποιηθεί αλλά δεν έχει ξεκινήσει και αυτό προκαλεί ερωτηματικά. Σύμφωνα με πληροφορίες τα υπουργεία διαμηνύουν στις εμπλεκόμενες εταιρείες πως αν δεν παραδοθούν τα έργα μέχρι 30/9/2024 δεν θα πάρουμε τα λεφτά, οπότε έπεσε πανικός δεδομένου ότι οι υπεργολάβοι έχουν κάνει προσλήψεις, μισθώσεις, αγορές εξοπλισμού κ.ά. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως τα έργα ανά κατηγορία τα παίρνουν μεγάλοι όμιλοί και τα μοιράζουν σε υπεργολάβους, κρατώντας για τον εαυτό τους το μεγάλο όφελος της υπερτιμολόγησης…

Έχει υπολογισθεί ότι τα έργα βγαίνουν στις προκηρύξεις με μεγάλο καπέλο που σε ορισμένες περιπτώσεις τουλάχιστον εκτιμάται ότι με αυτά τα λεφτά θα μπορούσε να γίνει τριπλάσιο έργο. Υπό αυτές τις συνθήκες, παράγοντες της αγοράς αναρωτιούνται εάν οι μεγάλοι παίκτες που έχουν κι άλλα μεγάλα έργα του κράτους να διεκπεραιώσουν, διαθέτουν περιθώρια για την έκδοση εγγυητικών επιστολών. Το ίδιο ισχύει και για τις τράπεζες που ελέγχονται από τον SMS για την ποιότητα των κεφαλαίων τους δεδομένου ότι το 48% περίπου αφορά στον αναβαλλόμενο φόρο. Επίσης, σκεπτικισμός υπάρχει σε κάποιες περιπτώσεις για τη συμμετοχή κάποιων ομίλων σε διαγωνισμούς που δεν έχουν πραγματική πρόθεση εμπλοκής, αλλά συμμετέχουν για να υποβάλλουν ενστάσεις, εάν τα deals του παρασκηνίου για την κατανομή των έργων δεν τους ικανοποιεί.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις τον Απρίλιο θα κατατεθεί αίτημα για την 4η δόση γεγονός που έπρεπε να έχει επισυμβεί πριν το τέλος του 2023. Μεσολαβούν και οι τροποποιήσεις λόγω Θεσσαλίας υποτίθεται. Για να πάρουμε φέτος τα 2,3 δισ. ευρώ της δόσης φέτος πρέπει να πιάσουμε 49 ορόσημα, κάτι που δεν μοιάζει εφικτό. Παράγοντας της αγοράς διαπίστωνε ότι «δεν υπάρχει δημιουργική ανησυχία στον δημόσιο τομέα για καλυφθούν τα έργα που τον αφορούν», και συμπλήρωνε ότι ο γραφειοκρατικός δαίδαλος και η ενίοτε εύλογη ευθυνοφοβία των κρατικών λειτουργών είναι παραλυτική.

Από την πλευρά μας να επισημάνουμε πως η εμπειρία του πρωθυπουργού στο παρελθόν από το υπουργείου διοικητικής μεταρρύθμισης θα έπρεπε να έχει αποδώσει ριζοσπαστικές αλλαγές στο κράτος που όμως δεν έχουν συμβεί. Η μετάπτωση της γραφειοκρατίας στην ψηφιακή πλατφόρμα gov.gr απλώς μετέθεσε τη δουλειά στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Συνεπώς, το όλο πρόβλημα είναι πρόβλημα εθνικού συναγερμού, διαφάνειας και ριζικής αλλαγής πλεύσης.