Οι τιμές πετρελαίου και το μυστήριο της Rosneft

Σε πρωταθλητή των απωλειών στην παραγωγή και στις πωλήσεις αργού πετρελαίου αναδεικνύεται ο γιγαντιαίος όμιλος της Rosneft, που αντλεί το 40% του συνόλου του ρωσικού αργού και διοικείται από τον στενό σύμμαχο του Ρώσου προέδρου Igor Sechin. Ο Sechin θεωρείται από τα ΜΜΕ της Δύσης ο de facto αντιπρόεδρός του, ενώ παράλληλα ηγείται και της αποκαλούμενης ομάδας Siloviki, που συγκροτείται από πρώην υψηλόβαθμα στελέχη των μυστικών υπηρεσιών της χώρας, αποτελώντας ισχυρό μοχλό πίεσης στα τεκταινόμενα του Κρεμλίνου.

Σύμφωνα με πληροφορίες που διαρρέονται από τον όμιλο, υπάρχουν δυσχέρειες στις πωλήσεις εξωτερικού, αλλά και προβλήματα στις εγκαταστάσεις άντλησης, που συμφωνούν με δεδομένα του ρωσικού Υπουργείου Ενέργειας, τα οποία επεξεργάζεται το γνωστό οικονομικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg.

Από την υστέρηση κατά 830.00 βαρέλια σε ημερήσια βάση τον Μάϊο, την μερίδα του λέοντος κατέχει ο όμιλος της Rosneft, με 560.000 βαρέλια μείωση ανά ημέρα. Επιπλέον οι αδρανείς μονάδες άντλησης από 17% του συνόλου στις αρχές του 2022, πολλαπλασιάζονται στο 30% τον Μάϊο. Η θυγατρική μονάδα του ομίλου, BASNEFT, έχει θέσει σε αδράνεια το 55% των γεωτρήσεων που ελέγχει, ενώ και η παραγωγική δυναμικότητα του ομίλου στον τομέα της διύλισης εμφανίζεται μειωμένη κατά 28%. Παράλληλα, μετά την αποχώρηση του αμερικανικού ομίλου της Exxon από το πρόγραμμα Sakhalin-1 της Rosneft στα τέλη Φεβρουαρίου, η παραγωγικότητα μειώνεται απότομα κατά 71%.

Από τις αρχές της κρίσης στην Ουκρανία ο όμιλος της Rosneft αντιμετωπίζει προβλήματα στις πωλήσεις του, αν και υλοποιεί από τον Δεκέμβριο του 2021 ένα τεράστιο συμβόλαιο με τον ινδικό όμιλο της Indian Oil με παραδόσεις 15 εκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου έως την λήξη του 2022. Ταυτόχρονα μεγάλοι εμπορικοί όμιλοι, όπως ο Trafigura της Σιγκαπούρης, διακόπτουν από τα μέσα Μαΐου την συνεργασία τους με τους ομίλους της Rosneft, της Gazprom Neft και της TRANSNEFT, αν και οι μεγάλοι ελβετικοί όμιλοι συνεχίζουν έως τα τέλη του 2022, οπότε και κατά δήλωσή τους θα διακόψουν την συνεργασία τους.

Αλλαγή τακτικής

Ο όμιλος καθυστερεί την υπογραφή νέων συμβολαίων με δύο μεγάλα ινδικά κρατικά διυλιστήρια, με τις φήμες να επιμένουν πως κατευθύνει πωλήσεις σε τρέχουσες τιμές (spot) σε άλλους πελάτες. Οι ινδικές μονάδες διύλισης αγοράζουν μετά την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία ρωσικό αργό πετρέλαιο με σημαντικά μειωμένο κόστος και μία ενδεχόμενη έλλειψη προσφοράς από την Ρωσία θα τους εξαναγκάσει να στραφούν σε αγορές σε τρέχουσες τιμές (spot). Η εξέλιξη πάντως στοιχειοθετεί πως οι Ρώσοι έχουν επιτύχει να συνεχίσουν τις εξαγωγές τους, παρά τις κυρώσεις της δύσης.

Η έλξη των μεγάλων εκπτώσεων ωθεί τρείς μεγάλους ινδικούς ομίλους διύλισης (Indian Oil, Bharat Petroleum, Hindustan Petroleum) να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις με τον όμιλο της Rosneft, με σκοπό την σύναψη εξαμήνων συμβολαίων. Μέχρι στιγμής μόνον ο όμιλος της Indian Oil έχει εξασφαλίσει εξάμηνη σύμβαση για την προμήθεια έξι εκατομμυρίων βαρελιών ανά μήνα, με προαίρεση αγοράς επιπλέον τριών εκατομμυρίων πέραν της αρχικής του Δεκεμβρίου. Οι υπόλοιποι δύο όμιλοι παραμένουν σε κατάσταση αναμονής, με τον ρωσικό όμιλο να προβληματίζεται ως προς το εάν και κατά πόσον διαθέτουν την απαιτούμενη παραγωγική δυναμικότητα για να καλύψουν την προσφορά του.

Σύμφωνα με πληροφορίες της αγορές οι πληρωμές της Indian Oil πρόκειται να πραγματοποιηθούν στο αμερικανικό δολάριο, στο ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα και στην ρουπία, ανάλογα με τον διαθέσιμο μηχανισμό πληρωμής κατά την εκτέλεση της συναλλαγής. Η Ρωσία αυξάνει τις εξαγωγές της κατά 20% από τις λιμενικές εγκαταστάσεις του Kozmino, 85 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Βλαδιβοστόκ, για να ικανοποιήσει την ζήτηση των Ασιατών πελατών της και να αντισταθμίσει τις απώλειες από τις κυρώσεις της Δύσης.

Οι εμπορικοί συνεργάτες

Πηγές της αγοράς αποκαλύπτουν πως ο όμιλος της Rosneft, εμπορεύεται αργό πετρέλαιο μέσω της Everest Energy των Εμιράτων, της ολλανδικής ναυτιλιακής εταιρείας Coral Energy, της καναδικής Bellatrix και του ομίλου λιπαντικών SUNRISE της Ταϊβάν. Οι τέσσερις αυτοί συνεργάτες διακινούν το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών του ομίλου προς την Ινδία. Ταυτόχρονα και ο κινεζικός κρατικός όμιλος της SINOPEC έχει συνάψει συμβόλαιο με την Rosneft για την παράδοση 900.000 μετρικών τόνων αργού (6,66 εκατομμύρια βαρέλια), μέσω της UNIPEC, που αποτελεί τον εμπορικό του βραχίονα.

Ινδικές πηγές παρατηρούν ότι οι εκπτώσεις στο ρωσικό αργό μειώνονται αισθητά, ενώ και οι προσφορές για παράδοση σε λιμενικό τερματικό (Delivered At Port-DAP), δηλαδή η υποχρέωση του πωλητή να καλύψει τα ασφάλιστρα και τον ναύλο, οπότε ο αγοραστής απλώς παραλαμβάνει το φορτίο, χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις, εξανεμίζονται. Παράγοντες της ινδικής αγοράς επισημαίνουν ότι οι κινήσεις της Rosneft, πέραν των μειωμένων εκπτώσεων, επιβαρύνουν το κόστος και λόγω αύξησης των ασφαλίστρων και των ναύλων.

Η Βρετανία, η ΕΕ και οι ΗΠΑ που κυριαρχούν στην διεθνή ναυτιλιακή αγορά έχουν ανακοινώσει άμεση διακοπή των ασφαλίσεων δεξαμενοπλοίων που μεταφέρουν ρωσικό αργό πετρέλαιο, με περίοδο χάριτος έξι μηνών για τα ήδη εκτελούμενα συμβόλαια. Οι συμβάσεις του 2021 της Rosneft δεν επηρεάζονται, αλλά οι νέες παραγγελίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα, με συνέπεια να αναζητούνται εναλλακτικές λύσεις. Η Indian Oil, έχει δικαίωμα προαίρεσης (option) για την αγορά δύο εκατομμυρίων τόνων αργού (14,5 εκατομμύρια βαρέλια) από τον ρωσικό όμιλο, με τον όρο το εμπόρευμα να διακινηθεί ελεύθερο επί πλοίου (Free on Board-FOB), που συνεπάγεται πως ο αγοραστής οφείλει να ναυλώσει δεξαμενόπλοιο, καταβάλλοντας τα ασφάλιστρα.

Με την έκφραση ελεύθερο επί πλοίου δηλώνεται πως ο πωλητής εκπληρώνει την υποχρέωση του, όταν τα εμπορεύματα έχουν περάσει στο σκάφος, στο κατονομαζόμενο λιμάνι φόρτωσης. Αυτό συνεπάγεται ότι ο αγοραστής αναλαμβάνει όλα τα έξοδα και τους κινδύνους απώλειας ή ζημίας των εμπορευμάτων από το σημείο αυτό και μετά, οπότε πρόκειται για μία από τις λύσεις της Rosneft στην διακίνηση μεγάλων φορτίων.

Αν και ο ρωσικός όμιλος επικαλείται διάφορα προβλήματα σε ζητήματα παραγωγής, διαφαίνεται πως η συνολική τακτική του αποβλέπει στην διατήρηση των υψηλών τιμών του αργού, με ακύρωση της αύξησης της προσφοράς και συνεπακόλουθα της αποκλιμάκωσης των τιμών.