Πως η Κίνα με τις σπάνιες γαίες ακυρώνει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

Η κ. φον ντερ Λάιεν σε πρόσφατη ομιλία της στις Ημέρες της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι ευάλωτη στην προμήθεια ορυκτών πρώτων υλών, και ειδικά των σπάνιων γαιών, από την Κίνα. Για το λόγο αυτό, όπως παραδέχθηκε η κ. φον ντερ Λάιεν, η ΕΕ προχώρησε στη δημιουργία του ευρωπαϊκού συνεταιρισμού ορυκτών πρώτων υλών. Τη δημιουργία του ευρωπαϊκού συνεταιρισμού κρίσιμων ορυκτών-σπάνιων γαιών είχα προτείνει το 2019 σε κλειστή συνεδρία της ΕΕ, η οποία αφορούσε τη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής στα κρίσιμα ορυκτά.

Στην κλειστή συνεδρία συμμετείχαν εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενοι από την ευρωπαϊκή αγορά σπάνιων γαιών για να συζητήσουν προκλήσεις και τάσεις που σχετίζονται με την κρίσιμη προσφορά σπάνιων γαιών στην Ευρώπη. Αυτό εξηγήθηκε  και εδώ και καιρό. Δύο πρόσφατα γεωπολιτικά γεγονότα αποκάλυψαν τη γεωπολιτική σημασία των σπάνιων γαιών.

Το ένα γεγονός αφορά το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Μιανμάρ και το άλλο αφορά την ξαφνική πτώση της κυβέρνησης της Γροιλανδίας, η οποία θα πάει άρον-άρον σε εκλογές εν μέσω πανδημίας. Και τα δύο είχαν ως γενεσιουργό αιτία τις σπάνιες γαίες. Στη Γροιλανδία στήριζε τις ελπίδες της η ΕΕ για την προμήθεια σπάνιων γαιών, οι οποίες είναι απαραίτητες στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών: χωρίς τις σπάνιες γαίες δεν μπορεί να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Αυτό είναι αναμφισβήτητο. Βασικός μέτοχος στο συγκεκριμένο εξορυκτικό έργο της Γροιλανδίας, αιτία του οποίου ήταν η πτώση της κυβέρνησης, είναι κινεζική εταιρεία άμεσα συνδεδεμένη με το βαθύ κινεζικό κράτος, δηλαδή το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας. Η συγκεκριμένη κινεζική εταιρεία το 2019 είχε συνάψει Joint Venture με την China National Nuclear Corporation, ώστε οι σπάνιες γαίες από το συγκεκριμένο project της Γροιλανδίας να πηγαίνουν στην Κίνα προς τελική κατεργασία.

Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται η αποτυχία της ΕΕ: το συγκεκριμένο (ουσιαστικά κινεζικό) project είχε εντάξει η ΕΕ στον Ευρωπαϊκό συνεταιρισμό ορυκτών πρώτων υλών! Το συγκεκριμένο project, σύμφωνα με όσους Γροιλανδούς εναντιώνονται σε αυτό, θα είναι άκρως καταστροφικό για το περιβάλλον καθώς η κινεζική εταιρεία ήθελε να εναποθέσει χωρίς καμία κατεργασία τεράστιους όγκους τοξικών και ραδιενεργών αποβλήτων στο έδαφος της Γροιλανδίας. Δηλαδή να πράξει ότι πράττει εδώ και δεκαετίες η Κίνα στο Baotu (περιοχή εξόρυξης των κινεζικών σπάνιων γαιών) στην πιο μολυσμένη περιοχή του πλανήτη! Έτσι έπεσε η κυβέρνηση της Γροιλανδίας.

ΕΕ και σπάνιες γαίες

Αυτήν την εταιρεία, ελεγχόμενη από το βαθύ κινεζικό κράτος, ενέταξε η ΕΕ στον Ευρωπαϊκό συνεταιρισμό κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών. Με λίγα λόγια, η ΕΕ έθεσε σε κίνδυνο το περιβάλλον μίας ευρωπαϊκής περιοχής, δημιούργησε τρομερή κοινωνική και γεωπολιτική αναταραχή στην καρδιά της Ευρώπης και έβαλε τον λύκο (Κίνα) να φυλάει τα πρόβατα (ευρωπαϊκή βιομηχανία)! Εάν δεν πρόκειται περί απύθμενης ανοησίας, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς, ποιο είναι άραγε το επίπεδο επιρροής/παρέμβασης της Κίνας, δηλαδή του Κομμουνιστικού Κόμματο Κίνας, στους διαδρόμους των Βρυξελλών;

Ταυτόχρονα, πώς να ξαναεμπιστευθούν την ΕΕ οι τοπικές κοινωνίες περιοχών της Ευρώπης, οι οποίες πιθανώς έχουν κοιτάσματα σπάνιων γαιών, όταν βλέπουν τέτοιου είδους διαχείριση από τις Βρυξέλλες; Θα έχουν άδικο μετά οι τοπικές κοινωνίες της Ευρώπης εάν υψώσουν ανυπέρβλητα τείχη τύπου “Not-in-my-back-yard” στην αξιοποίηση των σπάνιων γαιών; Ή μήπως έχει σκοπό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αντιμετωπίσει ως “ψεκασμένες” και “λαϊκίστικες” τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών;

Δεν έχει ακούσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περίφημη Επιχειρησιακή Κοινωνική Άδεια (Social Licence to Operate); Ή μήπως αυτό το κομμάτι της συζήτησης σε εκείνη την κλειστή συνεδρία του 2019 προτίμησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην το υιοθετήσει στις αποφάσεις της για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών; Το συγκεκριμένο εξορυκτικό έργο στη Γροιλανδία, πέραν της άμεσης πτώσης της κυβέρνησης, αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για την πλήρη ανεξαρτησία της Γροιλανδίας από τη Δανία.

Η Γροιλανδία είναι μία πολύ μικρή χώρα: έχει περίπου 56 χιλιάδες κατοίκους. Το συγκεκριμένο έργο προκάλεσε κυριολεκτικά τη διαίρεση της μικρής κοινωνίας της Γροιλανδίας στα δύο. Η πτώση της κυβέρνησης έγινε κάτω από πολύ άσχημες πολιτικές συνθήκες: υπήρξαν ακόμη και απειλές κατά της ζωής πολιτικών προσώπων, γεγονός απίστευτο αν θεωρήσει κανείς ότι η Γροιλανδία είναι μία φιλήσυχη χώρα.

Ο ρόλος της Κίνας

Σε πολύ πρόσφατη έκθεση του Σκανδιναβικού Ινστιτούτου για τη Γροιλανδία διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση της διαφθοράς μεταξύ των ετών 2012-2018. Η αύξηση στις περιπτώσεις διαφθοράς στη Γροιλανδία μεταξύ των ετών 2012-2018 ήταν της τάξης του 150%! Μέχρι το 2012 δεν υπήρχε μετρήσιμη διαφθορά στη Γροιλανδία. Τί σημαντικό συνέβη το 2012; Ξεκίνησε το γεωπολιτικό κυνήγι των σπάνιων γαιών. Το 2012 για πρώτη ίσως φορά στην ιστορία επισκέφθηκε τη Δανία Κινέζος ηγέτης (Hu Jintao).

Ποια ήταν η αιτία της επίσκεψης Jintao στη Δανία; Αποκλειστικά και μόνο οι σπάνιες γαίες της Γροιλανδίας. (Είναι γνωστό ότι η ελίτ του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας κυριαρχείται από επιστήμονες, κυρίως μηχανικούς. Μάλιστα, τρεις ηγέτες της Κίνας και ο σημερινός ηγέτης, ήταν όλοι μηχανικοί: Jiang Zemin, Hu Jintao, Xi Jinping. Ο δε Wen Jiabao ήταν γεωλόγος ειδικευμένος στις σπάνιες γαίες. Σε αντιπαράθεση αυτών, η κ. φον ντερ Λάιεν  είναι γιατρός…) Στη Γροιλανδία συγκρούονται τεράστια γεωπολιτικά συμφέροντα. O πειρασμός των σπάνιων γαιών και του ουράνιου της Γροιλανδίας είναι μεγάλος.

Η ΕΕ δεν είναι γεωπολιτική-γεωστρατηγική ένωση κρατών: είναι οικονομική ένωση κρατών. Για τις σπάνιες γαίες γίνονται ήδη πραξικοπήματα, πέφτουν κυβερνήσεις και ίσως στο μέλλον, θα γίνουν πόλεμοι. Η ΕΕ αντιμετωπίζει τις σπάνιες γαίες αποκλειστικά ως εμπόρευμα για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και όχι όπως πράττει η Κίνα, η οποία τις συνδέει άμεσα με το κινεζικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ο ουτοπικός αναρχοκαπιταλισμός, τον οποίο φαντασιώνονται εδώ και 10 χρόνια ορισμένοι και τον οποίο παρουσιάζουν ως δήθεν φιλελευθερισμό, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στην περίπτωση των σπάνιων γαιών.

Οι σπάνιες γαίες δεν εντάσσονται σε κανένα επίσημο ανταλλακτήριο εμπορευμάτων και η αγορά τους λειτουργεί στα πρότυπα της αγοράς της μαφίας των ναρκωτικών. Τον πλήρη έλεγχο της αγοράς αυτής, τόσο στην εξόρυξη όσο και στην κατεργασία (value chain), την έχει η Κίνα εξαιτίας της ουτοπικής πολιτικής της Δύσης η οποία εδώ και 10 χρόνια θεωρούσε ότι το μακρύ χέρι της αγοράς θα έλυνε το πρόβλημα των σπάνιων γαιών.

Φευ! Αυτή η πολιτική κρίνεται πλέον παντελώς αποτυχημένη επιφυλάσσοντας μεγάλους παγκόσμιους γεωπολιτικούς κινδύνους. Στη συγκεκριμένη αποτυχημένη πολιτική συνδράμει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συμπεριφορά της στο θέμα των σπάνιων γαιών της Γροιλανδίας, καθώς άνοιξε την κερκόπορτα στην Κίνα. Ποια η γεωπολιτική αντιμετώπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι σε όλα αυτά;

Γεωπολιτική προσέγγιση

Αν κρίνει κανείς από μία πρόσφατη ανάλυση του European Council of Foreign Relations (ECFR) για τη “Γεωπολιτική της Πράσινης Συμφωνίας” θα απογοητευθεί. Η έκθεση του ECFR δημοσιεύθηκε μεν στις 3 Φεβρουαρίου 2021, αλλά προφανώς ετοιμαζόταν πολύ πιο πριν. Καταρχήν, η ανάλυση του ECFR αναφέρεται σε 5 σημεία της στις σπάνιες γαίες. Αυτό θεωρείται φυσιολογικό, καθώς όπως προαναφέρθηκε χωρίς τις σπάνιες γαίες το αφήγημα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα καταρρεύσει.

Η ανάλυση του ECFR δεν έχει καμία σχέση με τη γεωπολιτική πραγματικότητα. Για να αντιληφθούν οι αναγνώστες την παντελώς αποτυχημένη αντίληψη των αξιωματούχων του ECFR, μπορούν να σταθούν μόνο στην εισαγωγή της ανάλυσης του ECFR, στην οποία έγινε η εκτίμηση ότι θα υπάρξει πτώση της ζήτησης και της τιμής στο πετρέλαιο. Πάνω σε αυτό το αφήγημα στηρίχθηκε η ανάλυση του ECFR.

Και έρχεται σήμερα η προσγείωση στη σκληρή πραγματικότητα και βλέπουμε την τιμή του πετρελαίου εν μέσω πανδημίας και σχεδόν πλήρους ακινησίας της παγκόσμιας οικονομίας να αυξάνει και τη Goldman Sachs να “βλέπει” το πετρέλαιο να αγγίζει μέχρι το καλοκαίρι τα 72 δολάρια. Αν η ικανότητα των Ευρωπαίων αξιωματούχων στα θέματα της ενέργειας και των σπάνιων γαιών αποδειχθεί ίδια με τη διαχείριση της κρίσης των εμβολίων, τότε θα πρέπει να ανησυχούμε βαθύτατα.

Η γεωπολιτική των σπάνιων γαιών είναι πολύ σημαντική για να αφεθεί στα χέρια των γραφειοκρατών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από την πλήρη αποτυχία της στη διαχείριση της κρίσης των εμβολίων, φαίνεται πως αποτυχαίνει οικτρά και στο σημαντικότατο θέμα των σπάνιων γαιών. Την ευθύνη και των δύο σοβαρών αποτυχιών φέρει η κ. φον ντερ Λάιεν