Σταθερά σε καθοδική τροχιά η τουρκική οικονομία

Στην Τουρκία, η υπερθέρμανση της οικονομίας, ως αποτέλεσμα των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης των τελευταίων ετών, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη ένταση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, το α’ εξάμηνο του 2018, είχε δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία. Η έντονη υποτίμηση της τουρκικής λίρας η οποία κορυφώθηκε τον Αύγουστο, τα υψηλά επίπεδα πληθωρισμού και η άνοδος των βασικών επιτοκίων που αυτή προκάλεσε, καθώς και το μεγάλο εξωτερικό χρέος που αντανακλά υψηλό επίπεδο δανεισμού του ιδιωτικού τομέα σε ξένο νόμισμα, δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας αναφορικά με τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας.

Ως εκ τούτου, όλες οι συνιστώσες του ΑΕΠ καταγράφουν σημαντική επιβράδυνση, με την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις να σημειώνουν τη μεγαλύτερη υποχώρηση. Ειδικότερα, οι ξένοι επενδυτές εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί λόγω αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα να σημειώνονται έντονες εκροές κεφαλαίων. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμάται ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης της τουρκικής οικονομίας θα υποχωρήσει το 2018 σε 2,5-3%, σε ετήσια βάση, ενώ το 2019 προβλέπεται να εισέλθει σε ύφεση (-1,5%).

Συγκεκριμένα, η οικονομική δραστηριότητα εκτιμάται ότι θα είναι αρνητική το δ’ τρίμηνο του 2018. Το γ’ τρίμηνο του 2018, ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο 1,6% ετησίως, έναντι 5,3% του β’ τριμήνου και των προβλέψεων για 2,6%. Τη μείωση του ΑΕΠ συγκράτησε ο εξωτερικός τομέας αγαθών και υπηρεσιών. Η συμμετοχή του στον προσδιορισμό του ΑΕΠ έφθασε στο 6,7%, λόγω της αύξησης των εξαγωγών. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη υποτίμηση του νομίσματος.

Παράλληλα, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των εισαγωγών, λόγω της αδυναμίας πρόσβασης στην εξωτερική χρηματοδότηση, αλλά και στη μείωση της εγχώριας ζήτησης. Η συμμετοχή της τελευταίας στον προσδιορισμό του ΑΕΠ ήταν αρνητική κατά 5,2 ποσοστιαίες μονάδες. Όλες οι συνιστώσες της εγχώριας ζήτησης παρουσίασαν μείωση (ιδιωτική κατανάλωση, ΑΣΠΚ, αποθέματα-Γραφική Παράσταση 1). Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις το δ’ τρίμηνο θα κλείσει με αρνητική μεγέθυνση -2,8%, σε ετήσια βάση.

Η Κεντρική Τράπεζα εκτιμάται ότι θα διατηρήσει το βασικό επιτόκιό της στο 24%, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του α’ εξαμήνου του 2019, προκειμένου να τιθασεύσει τον υψηλό πληθωρισμό. Τον Νοέμβριο ο πληθωρισμός κυμάνθηκε στο 21,6% σε ετήσια βάση, από το υψηλότερο επίπεδο που κατέγραψε τον Οκτώβριο του 2018 (25,2%).

Υπάρχει μια αβεβαιότητα, ως προς το ύψος των επιτοκίων, εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας. Αυτή συνδέεται με τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου 2019, αλλά και με τις συνθήκες που θα επικρατούν στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Κι αυτό λόγω της ανάγκης χρηματοδότησης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αλλά και της αναχρηματοδότησης του εξωτερικού ιδιωτικού χρέους.

Επιτόκια

Ο ετήσιος πληθωρισμός των τροφίμων είναι πολύ υψηλός και υψηλότερος του γενικού πληθωρισμού, προκαλώντας μεγάλη δυσαρέσκεια στα χαμηλά και μεσαία στρώματα του πληθυσμού. Το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται στο 11,4%.