Τί δεν είπε ο Άδωνις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

«Το 92% των επιχειρήσεων στη χώρα δεν είναι επιλέξιμες για τραπεζική χρηματοδότηση γιατί είναι πολύ μικρές» δήλωσε ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, μιλώντας σε εκδήλωση του Economist, στη Θεσσαλονίκη. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό των πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι 94,83% ενώ μαζί με τις μικρές φθάνουν το 99,44% των ελληνικών επιχειρήσεων. Όμως, αυτή η ανακρίβεια δεν είναι το πραγματικό πρόβλημα της δηλώσεως του κ. Γεωργιάδη.

Το πρόβλημα είναι όσα δεν είπε ο πολυπράγμων υπουργός Ανάπτυξης, δηλαδή ότι πολύ μικρές είναι οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 2.000.000 ευρώ και έως 10 εργαζομένους! Πρόκειται, δηλαδή, για τις επιχειρήσεις που θα έπρεπε, κατά προτεραιότητα, να ενισχυθούν (όχι με επιδοτήσεις!) ώστε αφ’ ενός να υποκατασταθούν –όσο είναι δυνατόν– οι εισαγωγές, αφ’ ετέρου να ενισχυθεί η απασχόληση και οι εξαγωγές. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να αντιμετωπίσουμε το οικονομικό τσουνάμι που έρχεται, αλλά μάλλον οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν διαγραφεί από το κυβερνητικό λεξιλόγιο.

Με τέτοιες δηλώσεις, ακόμη και χωρίς τον κορονοϊό και τα εμβόλια, δεν είναι περίεργο που ο κ. Γεωργιάδης συγκεντρώνει κριτικές. Βεβαίως, οι δηλώσεις του δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Πρακτικώς, ο υπουργός έχει την ίδια προσέγγιση με τις τράπεζες, οι οποίες, όπως διαπιστώνει η Τράπεζα της Ελλάδος, «…παραμένουν διστακτικές στο δανεισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων και νοικοκυριών».

Ταυτοχρόνως, όμως, η Τράπεζα της Ελλάδος και η ΕΚΤ διαπιστώνουν αύξηση καταθέσεων που θα μπορούσαν να στηρίξουν τις χορηγήσεις δανείων, ενώ η καθήλωση των επιτοκίων καταθέσεων και η αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων διευρύνει το επιτοκιακό περιθώριο (άνω του 5% το Α’ εξάμηνο του 2021) των ελληνικών τραπεζών. Οι ίδιες οι τράπεζες δεν αποκρύπτουν ότι ενώ το αρχικό τους πλάνο για το 2021 προέβλεπε δάνεια που θα άγγιζαν τα 10 δισ. ευρώ, στις αρχές Σεπτεμβρίου τα δάνεια αυτά δεν ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ που αφορούν κυρίως μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, δηλαδή το 0,56% του συνόλου των επιχειρήσεων.

Αναχρηματοδοτήσεις δανείων

Όμως, η κατάσταση είναι χειρότερη. Οι εκταμιεύσεις νέων δανείων από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, το Α’ εξάμηνο ανήλθαν σε 11,2 δισ. ευρώ. Όμως, η καθαρή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε μόλις κατά 150 εκατ. ευρώ. Ταυτοχρόνως, την ίδια περίοδο, το εμπόριο έλαβε καθαρά νέα δάνεια 202 εκατ. ευρώ. Τα νούμερα αυτά δείχνουν ότι δεν πρόκειται για νέα δάνεια, αλλά για αναχρηματοδοτήσεις υφισταμένων δανείων. Επίσης, ότι η χρηματοδότηση της παραγωγής μειώθηκε αντί να αυξηθεί!

Μάλιστα, οι τράπεζες, όπως έχω ξαναγράψει, επέλεξαν, με τα κεφάλαια του ΤΕΠΙΧ, να αναχρηματοδοτήσουν, κατά προτεραιότητα, τα δάνεια υφιστάμενων πελατών τους είτε για να τους εξυπηρετήσουν (ενίοτε και με το αζημίωτο…) είτε για να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν τη θέση τους. Με τον τρόπο αυτό:

• Παρουσίασαν υψηλή απορροφητικότητα των ενισχύσεων, με ελάχιστο έως μηδενικό διαχειριστικό κόστος και χωρίς την ανάγκη δεσμεύσεως νέων κεφαλαίων.
• Αποδέσμευσαν σημαντικά ποσά από τα εποπτικά τους κεφάλαια (τις δεσμεύσεις κεφαλαίων στην Τράπεζα της Ελλάδος, από 6% έως 12% κάθε δανείου) αφού με την υψηλή ποιότητος εγγυοδοσία (που παρέχει τόσο το ΤΕΠΙΧ όσο και το ομώνυμο πρόγραμμα) βελτιώθηκε η ποιότητα κάθε δανείου άρα μειώθηκε το ποσοστό δεσμεύσεως.
• Οι υφιστάμενοι –προφανώς καλοί ή/και ευνοούμενοι πελάτες–  των τραπεζών μπορούν με κάποιο μέτρο να χρησιμοποιήσουν τις αποδεσμευμένες εγγυήσεις τους για να αντλήσουν νέα δανειακά κεφάλαια.

Οικοδομική δραστηριότητα

Βεβαίως, κάποιος καλόπιστος θα μπορούσε να αντιτάξει ότι αυτά είναι ενδείξεις ισχυρής επανεκκίνησης της οικονομίας αφού, μάλιστα, τα πρώτα επενδυτικά σχέδια του Ταμείου Ανάκαμψης θα αγγίξουν τα 4 δισ. μέχρι το τέλος του έτους! Για την οικονομία της συζητήσεως δέχομαι ότι τα έργα είναι αρκούντως ώριμα για να υλοποιηθούν. Πρόκειται, όμως, για έργα με κύριο αποδέκτη το Δημόσιο (υποδομές και βελτίωση υπηρεσιών του κράτους), τα οποία εκ φύσεως θα μοιρασθούν μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων (βλέπε της διαπλοκής), όπως και οι τράπεζες παραδέχονται.

Η αλήθεια είναι ότι πραγματική άνοδο παρουσιάζει μόνον η οικοδομική δραστηριότητα, η οποία τον Μάιο 2021 παρουσίασε αύξηση κατά 62,9% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 111,8% στην επιφάνεια και κατά 97% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2020. Επίσης, αύξηση κατά 4,65% κατέγραψαν οι τιμές των ακινήτων στο β’ τρίμηνο του 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, ενώ κατά το α’ τρίμηνο του 2021 η αύξηση ήταν 3,5%!

Τα χρήματα των νοικοκυριών, δηλαδή των μικροεπενδυτών, αντί να επενδυθούν –μέσω του τραπεζικού συστήματος– στην παραγωγή και να δημιουργήσουν ανάπτυξη, για άλλη μια φορά κατευθύνονται στην οικοδομή, η οποία έχει τον μικρότερο πολλαπλασιαστή στην οικονομία. Κι αυτό, επειδή οι εργάτες είναι σχεδόν όλοι ξένοι, μέρος δε των αμοιβών τους καταλήγουν σε εμβάσματα προς τις πατρίδες τους.

Ο ρόλος των τραπεζών

Γι’ αυτό οι τράπεζες εκτιμούν ότι τα νέα δάνεια προς νοικοκυριά (στεγαστικά και καταναλωτικά) στο β’ εξάμηνο μπορεί να ξεπεράσουν τα 1,5 δισ. ευρώ. Ο λόγος είναι ότι τα δάνεια αυτά είναι μακράν πιο κερδοφόρα λόγω του πολύ μεγαλύτερου επιτοκίου από το αντίστοιχο επιχειρηματικό. Όμως, η αύξηση της καταναλώσεως που θα επιφέρουν αυτά τα δάνεια θα πάει κυρίως σε εισαγόμενα προϊόντα, όπως ακριβώς συνέβη και στο παρελθόν.

Οι τράπεζες δεν έμαθαν τίποτα από την κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, όταν ουσιαστικώς χρεωκόπησαν και διασώθηκαν με τα λεφτά των φορολογουμένων. Όπως τότε, έτσι και τώρα, αντί να χρηματοδοτήσουν την παραγωγή, η οποία αποτελεί την καλύτερη μακροχρόνια επένδυση για όλους, προτιμούν να κερδοσκοπούν, χρηματοδοτώντας την εισαγόμενη κατανάλωση και τα κρατικά ομόλογα, τα οποία επαναγοράζει η ΕΚΤ, δημιουργώντας τους πλασματικά κέρδη.

Και, βεβαίως, τίποτα δεν έχει καταλάβει το πολιτικό μας σύστημα, που με τα ίδια μέσα, επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις, επιμένει να περιμένει διαφορετικά αποτελέσματα. Τί είχες Γιάννη, τί είχα πάντα! Ανικανότητα και άγνοια, δεν υπάρχει άλλη εξήγηση. Ετοιμασθείτε για την επόμενη φούσκα ακινήτων και για μία ακόμη χρεωκοπία, κράτους και τραπεζών. Μόνον που, αυτή τη φορά, αμφιβάλλω αν θα υπάρχει μηχανισμός διασώσεως…