Τί “ξέχασε” o ΟΟΣΑ για το ελληνικό χρέος

Η ασκούμενη, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026, αναπτυξιακή και κοινωνικοοικονομική πολιτική, κατά τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα, με την επιδιωκόμενη εξωστρέφεια, ιδιαίτερα των μεγάλων επιχειρήσεων, θα συνυπάρχει (Γ. Ποταμιάνος-7/5/2021), μεταξύ άλλων, με τη συρρίκνωση της εγχώριας αγοράς, υπό το βάρος του χρέους (δημόσιο χρέος 340 δισ. ευρώ-206,7% του ΑΕΠ το 2021 και ιδιωτικό χρέος 243 δισ. ευρώ-147% του ΑΕΠ το 2020), της ανεργίας, των χαμηλών ονομαστικών και πραγματικών μισθών, της μείωσης της εγχώριας ζήτησης και των κόκκινων δανείων.

Στις συνθήκες αυτές, δημοσιεύτηκε πρόσφατα (19/10/2021) έκθεση του ΟΟΣΑ (Oργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) για την μακροπρόθεσμη προοπτική του δημόσιου χρέους των χωρών που ανήκουν στον Οργανισμό. Η συγκεκριμένη έκθεση θεωρήθηκε από την χώρα μας ως πολύ θετική αφού, όπως αναφέρεται, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν παρουσιάζει επιβάρυνση στο χρέος της λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, επειδή η όποια αύξηση στις δημόσιες δαπάνες για υγεία, αντισταθμίζονται από την μείωση των κρατικών δαπανών στο συνταξιοδοτικό σύστημα.

Το γεγονός αυτό υποστηρίχθηκε από κυβερνητικούς παράγοντες ότι οφείλεται στην κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης. Όμως, μελετώντας προσεκτικά την συγκεκριμένη έκθεση και δίνοντας προσοχή στις υποθέσεις εργασίας με τις οποίες εκπονήθηκαν οι μελλοντικές προβολές μέχρι και το 2060, αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι επιπτώσεις της κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης στο δημόσιο χρέος δεν έχουν ληφθεί υπόψη σε αυτές τις οικονομικές εκτιμήσεις και προβολές.

Η μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών οφείλεται εξ’ ολοκλήρου στις μειώσεις των Μνημονίων και στην εφαρμογή των νόμων 4387/2016 και 4670/2020, οι επιπτώσεις των οποίων αποτυπώνονται στο Ageing Report 2021 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην συγκεκριμένη μελέτη του Ageing Working Group που εκπονείται κάθε τρία χρόνια, η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ για την Ελλάδα, εκτιμάται ότι θα μειωθεί από 15,7% του ΑΕΠ το 2020 στο 12% του ΑΕΠ το 2060 (μέσος όρος ΕΕ 12,1% του ΑΕΠ).

Επίσης, το γεγονός ότι η έκθεση δεν έχει λάβει υπόψη τις επιπτώσεις της κεφαλαιοποίησης, αναδεικνύεται από το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη έκθεση η υπόθεση εργασίας για την αύξηση του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2020-2030 είναι κατά μέσο όρο 1,3% και 1,2% για την περίοδο 2030-2060. Αντίθετα, στις σχετικές κυβερνητικές μελέτες οι συγκεκριμένες υποθέσεις εργασίας θεωρούνται ευνοϊκότερες, όπως 1,6% λόγω της προσδοκώμενης ανάπτυξης που θα δημιουργήσει η κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης.

Τι δείχνει η ιστορική εμπειρία

Συγκεκριμένα, η έκθεση του ΟΟΣΑ έχει λάβει υπόψη τις επιπτώσεις του Covid-19 στο δημόσιο χρέος της χώρας μας, αλλά δεν έχει λάβει καθόλου υπόψη την επιβάρυνση που θα δημιουργήσει στο χρέος το κόστος μετάβασης εξαιτίας της κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή, δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα 78 δισ. ευρώ με τα οποία θα επιβαρυνθεί η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας από το κόστος μετάβασης της κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης.

Αυτό που λαμβάνεται υπόψη στην έκθεση είναι η αύξηση για δαπάνες υγείας από το 4,4% το 2019 σε 5,3% το 2060, αύξηση η οποία αντισταθμίζεται, όπως αναφέρεται, από τη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Όμως, η ιστορική εμπειρία από την αντιμετώπιση του χρέους στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες (βλ. “Ελληνικό χρέος: Η διαιώνιση του προβλήματος”, Συλλογικό έργο, Εκδόσεις Α.Α.Λιβάνης, 2019, σελ.165) μας διδάσκει ότι αυτή δεν επιτυγχάνεται από μεθοδολογικές και υπολογιστικές παραλείψεις, δημοσιονομική προσαρμογή και υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα.

Επιπλέον, η διεθνής και ευρωπαϊκή σχετική έρευνα έχει αποδείξει ότι ο δραστικός περιορισμός του χρέους δεν επιτυγχάνεται με τους προαναφερόμενους περιοριστικούς και αναποτελεσματικούς τρόπους και με την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Επιτυγχάνεται από την εγκατάλειψη των μέτρων λιτότητας και από μη συμβατικές και άμεσα αποτελεσματικές πολιτικές. Σε διαφορετική περίπτωση στην χώρα μας θα επαληθευτούν οι πρόσφατες (13/10/21) εκτιμήσεις του ΔΝΤ (Διεθνές Ταμείο Εργασίας), όπου με την μέθοδο του “μαρτυρίου της σταγόνας”, το χρέος στην Ελλάδα από 211,2% του ΑΕΠ το 2020, θα υποχωρήσει σε 206,7% του ΑΕΠ το 2021, σε 179,6% του ΑΕΠ το 2026, κ.λ.π, κ.λ.π…