Το παιχνίδι κάθε κυβέρνησης-αντιπολίτευσης με την ακρίβεια

Για αύξηση του πασχαλιάτικου τραπεζιού κατά 20% μιλάνε οι γνωστοί πρωτοσέλιδοι τίτλοι σε έντυπες και ηλεκτρονικές εφημερίδες, όπως “Καίει το Πάσχα” ή “Λύγισε τους πολίτες η έξοδος” ή “Ελληνικός γολγοθάς με βενζίνη και πασχαλινό τραπέζι”! Τις ίδιες ημέρες Πάσχα ζωντάνεψαν οι ίδιες εφημερίδες για τον γυρισμό  των ταξιδιωτών στην άδεια Αθήνα με τίτλους “Βούλιαξαν οι τουριστικοί προορισμοί”, “Προβλήματα στις εθνικές οδούς”, “Η μεγαλύτερη έξοδος των τελευταίων ετών”.

Δηλαδή, τόσο οι εικόνες όσο και τα στιγμιότυπα από το “βούλιαγμα” των τουριστικών προορισμών διέψευδαν όλους εκείνους που έκλαιγαν και οδύρονταν για τον ελληνικό γολγοθά ακρίβειας και φτώχειας! Διότι, όπως έλεγε ο αρχαίος ημών ρήτωρ Δημοσθένης «ουδέν εστί γενέσθαι των δεόντων» άνευ χρημάτων. Αλλιώς στην οικονομία το χρήμα είναι ο μοναδικός μοχλός.

Για να μην παρεξηγηθώ σπεύδω να διευκρινίσω ότι με τα παραπάνω δεν υποστηρίζω ότι δεν υπάρχει ακρίβεια. Ακρίβεια και φτώχεια παραϋπάρχει και μάλιστα πάνε μαζί, είναι παντοτινοί σύντροφοι στην Ελλάδα, όπως έλεγε ο Ηρόδοτος: «τη  Ελλάδι πενίη μεν αεί πότε ξύντροφος εστίν», διότι για το πολιτικό σύστημα –όπως προκύπτει από τους διαχρονικά παρατιθέμενους τίτλους μεγάλων εφημερίδων επί 50 χρόνια– ήταν παντοτινός σύντροφος και σύμμαχος για λαϊκισμό και δημαγωγία.

Ουδέποτε σχεδόν έβλεπε το πρόβλημα προς επίλυσιν. Αντιθέτως, το θέμα αυτό χρησιμοποιούνταν ως πολιορκητικός κριός για την άνοδο στην εξουσία, με τη γνωστή θλιβερή διαπίστωση να διαιωνίζονται τα ίδια προβλήματα με τους ίδιους πρωταγωνιστές, οι οποίοι (ω της παραφροσύνης!) είναι πάλι οι ίδιοι ως κατήγοροι (ως εκάστοτε αντιπολίτευση!) και πάντα οι ίδιοι κατηγορούμενοι (ως εκάστοτε κυβέρνηση!).

Μόνιμη επωδός η ακρίβεια

Υπενθυμίζω ότι με εξαίρεση την περίοδο των επάρατων Μνημονίων, όταν ο πληθωρισμός ήταν αρνητικός, η ακρίβεια αποτελούσε την ίδια μόνιμη επωδό πρόκλησης κομματικού κόστους στην εκάστοτε κυβέρνηση από την εκάστοτε αντιπολίτευση και εξασφάλισης κομματικού οφέλους από την εκάστοτε αξιωματική κυρίως αντιπολίτευση. Επίσης, οι ίδιες κραυγές που έδιναν την εντύπωση ότι κηρύχτηκε τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, αποτυπώνονταν στα πρωτοσέλιδα όλων σχεδόν των προσκείμενων προς την εκάστοτε αντιπολίτευση εφημερίδων και στα “Δελτία Ειδήσεων” κυρίως της ιδιωτικής τηλεόρασης!

Πρόκειται για έναν ανελέητο αντιπολιτευτικό, κομματικό και μακροοικονομικό λαϊκισμό, ο οποίος άρχισε από το 1974, όταν σημειώθηκε τότε ρεκόρ πληθωρισμού όλων των εποχών στη χώρα μας (26,9%), συνεχίστηκε στη δεκαετία του 1980 (όταν βρισκόταν σε επίπεδα πάνω από το 20%), στην πρώτη πενταετία του 1990 (όταν συνεχιζόταν στα ίδια περίπου επίπεδα), στο υπόλοιπο μισό της δεκαετίας του 1990 (όταν ύστερα από 22 χρόνια ο πληθωρισμός έγινε μονοψήφιος, δηλαδή 8,9% το 1995!) έως την έναρξη των Μνημονίων το 2010.

Για να καταδειχθεί η έντονη προσπάθεια των κομμάτων να κερδίσουν τις εκλογές με φλάμπουρο την ακρίβεια, υπενθυμίζω ότι σε όλη αυτή τη μακρά περίοδο κυβέρνησαν η ΝΔ (1974-1981 με πληθωρισμό που έφθασε το 24,9%), το ΠΑΣΟΚ (1981-1989 με πληθωρισμό που έφθασε το 23%), η “αθώα” Οικουμενική Κυβέρνηση υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα το 1990 (πληθωρισμός 20,4%), η ΝΔ (1991-1993 με πληθωρισμό έως 19,5%), το ΠΑΣΟΚ (1994-2004 πληθωρισμός από  14,4% το 1993 στο 2,6% το 1999 για τις ανάγκες της ΟΝΕ), η ΝΔ (2004-2009 με πληθωρισμό στο 4%). Μολονότι στις τελευταίες κυβερνητικές περιόδους ο πληθωρισμός βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα, τόσο οι κυβερνήσεις είχαν υποστεί σκληρή (οιονεί εκδίκηση και αντεκδίκηση!) αντιπολίτευση με θέμα την ακρίβεια.

Η αλήθεια για την ακρίβεια και τον πληθωρισμό

Είναι αλήθεια ότι ο πληθωρισμός κατά τη μακρά εκείνη περίοδο ήταν το μόνιμο σαράκι, το οποίο –μαζί με τα γνωστά προγράμματα λιτότητας– κατέτρωγε το εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών. Αλλά, όπως προκύπτει από τα επίσημα διαχρονικά στατιστικά στοιχεία, ο πληθωρισμός και η λιτότητα, οι φοροεπιδρομές (κυρίως με τον ΦΠΑ), οι αυξήσεις των τιμολογίων κρατικομονοπωλιακών τότε δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών ήταν αιτιατά της άφρονος οικονομικής πολιτικής που εφαρμοζόταν σε όλη αυτήν την περίοδο (και συνεχίζεται). Η πολιτική αυτή κατέλειπε υψηλά δημόσια ελλείμματα, αποδυνάμωνε τους παράγοντες για την ανάπτυξη και ενίσχυε συνεχώς τη δυναμική του δημόσιου χρέους. Στο σημείο αυτό εντοπίζεται το μόνιμο πολιτικό δράμα της Ελλάδος, όπως τόνισε ο αείμνηστος Γεράσιμος Αρσένης κατά την παρουσίαση του βιβλίου μου “Η μεγάλη φούσκα της οικονομίας 1981-2001″ το 2002.

Τότε παρατηρούνταν το ακόλουθο προκλητικό πολιτικά, ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά φαινόμενο: Με “πολιορκητικό κριό” την ακρίβεια, η εκάστοτε αξιωματική κυρίως αντιπολίτευση κέρδιζε τις εκλογές και σχημάτιζε κυβέρνηση, αλλά αντί περιορισμού των πληθωριστικών πιέσεων, όπως υποσχόταν προεκλογικά, εφάρμοζε τα ίδια μέτρα που πυράκτωναν ακόμα περισσότερο το πληθωριστικό υπόβαθρο.

Και έτσι, με τη σειρά της η αντιπολίτευση, η οποία ως κυβέρνηση είχε δεινοπαθήσει από  τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης, έκανε τα ίδια, επιβεβαιώνοντας τη γνωστή θυμόσοφη λαϊκή ρήση «ό,τι κάνει η γίδα στο πουρνάρι το τραβάει το τομάρι»! Στην πραγματικότητα διαιωνιζόταν και διαιωνίζεται μια σκληρή πραγματικότητα που την τραβούσαν και τραβάνε η ελληνική οικονομία, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Υπενθυμίζω ότι πέντε ήταν και είναι κυρίως οι πολιορκητικοί κριοί της εκάστοτε αντιπολίτευσης για την άλωση της εκάστοτε κυβέρνησης: Η ακρίβεια, η υπερχρέωση των νοικοκυριών, η “εκποίηση της δημόσιας περιουσίας” και οι αυξήσεις των τιμών της βενζίνης, η οποία ανέκαθεν αποτελούσε “εθνικό ιδεώδες” για τον Έλληνα και αντιπολιτευτικό σπορ για την εκάστοτε αντιπολίτευση.

Προς επιβεβαίωση της διαπίστωσης ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία, αφού τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα, παραθέτω από το αρχείο μου μερικούς από τους τεράστιους πρωτοσέλιδους τίτλων εφημερίδων πριν από 40, από 30 και από 25 χρόνια για την ακρίβεια: “Έξαρση κρουσμάτων κερδοσκοπίας στα καύσιμα”, “Ανατιμήσεις 13-74,7% σε τρόφιμα!”, “Αναρχία στις τιμές των τροφίμων, εξέγερση των καταναλωτών”, “Έντονο πρόβλημα καπέλου στα καύσιμα”, “Ασφυκτιά η αγορά”, “Έρχονται νέες αυξήσεις σε ρεύμα, νερό, Ολυμπιακή, ΟΣΕ, ΕΛΤΑ”, “Ο κόσμος βλέπει, αλλά δεν ψωνίζει”, “Καίει νοικοκυριά και τιμάριθμο το πετρέλαιο”, “Σε ύψη ρεκόρ τα καύσιμα”, “Ζεματάνε τα καύσιμα”, “Καίει κι άλλο η βενζίνη”, “Κερδοσκοπία σε καύσιμα”, “Ανατιμήσεις φέρνουν οι αυξημένες τιμές πετρελαίου”.

Κραυγές κι όταν δεν υπήρχε ακρίβεια!

Πάντως, τονίζω ότι την πιο σκληρή αντιπολίτευση με πολιορκητικό κριό την ακρίβεια είχε δεχτεί η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (1991-1993), όταν πράγματι η ακρίβεια ήταν κληρονομικά εφιαλτική, αλλά και η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, μολονότι πέτυχε να φέρει τον πληθωρισμό σε μονοψήφια επίπεδα. Αυτή η αντιπολιτευτική πολιτική με θέμα την ακρίβεια έγινε σκληρότερη, εκδικητικά, από το ΠΑΣΟΚ επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή, μολονότι ο πληθωρισμός διατηρούνταν στα ίδια περίπου επίπεδα με εκείνα της κυβέρνησης Σημίτη!

Αντί, λοιπόν, τα κόμματα, ως κυβέρνηση ή αντιπολίτευση, να προτείνουν οικονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, σε όλη αυτή τη μακρά περίοδο δίνουν την εντύπωση ότι το μόνο που τα ενδιαφέρει είναι να επιτίθενται κατά της εκάστοτε κυβέρνησης ή να αμύνονται από τις επιθέσεις της εκάστοτε αντιπολίτευσης “περί πάρτης” τους κι όχι για το συμφέρον της ελληνικής οικονομίας, των ελληνικών νοικοκυριών!

Και εφαρμόζουν μονίμως αυτή την ολέθρια τακτική, μολονότι γνωρίζουν ότι  η ελληνική οικονομία είναι και ήταν ανέκαθεν στρεβλή από μακροοικονομικές ανισορροπίες και πλήττεται ή καταστρέφεται περισσότερο και γρηγορότερα από τις γνωστές πολυώνυμες κρίσεις (νομισματοπιστωτικές, υγειονομικές, ενεργειακές κλπ), όπως ένα στραβό κλήμα που το τρώει και ο γάιδαρος! Και ενώ, λοιπόν, η οικονομία είναι στρεβλή, αντί να πιάνουμε τα “κέρατα” που την τραυματίζουν, κάθε φορά αναθεματίζουμε ή χρησιμοποιούμε ως δικαιολογία τους εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι απλώς την επιδεινώνουν πιο έντονα και πιο μόνιμα.

Το πολιτικό σύστημα γνωρίζει ή πρέπει να γνωρίζει ότι τα προβλήματα που διατηρούν πυρακτωμένο το πληθωριστικό υπόβαθρο είναι διαχρονικά τα ίδια, αλλά πάντα έμεναν στο απυρόβλητο! Αντί, λοιπόν, να προσπαθεί κάθε κυβέρνηση να πιάσει τον ταύρο του πληθωρισμού από το κεφάλι, τον πιάνει από την ουρά με τις γνωστές αλήστου μνήμης “Συμφωνίες Κυρίων” του 1998 και 1999 και τα γνωστά σημερινά “Καλάθια Καταναλωτή” στα σούπερ μάρκετ, με τα οποία σκάει στα γέλια καθημερινώς το “τέρας” με όλα αυτά που γίνονται στα ράφια.

 Πίνακας: Εξέλιξη του ελληνικού πληθωρισμού (%) από το 1958 έως το 2023

Έτος	%	Έτος	%	Έτος	%	Έτος	%	Έτος	%	Έτος	%
1958	1,4	1969	2,5	1980	24,9	1991	19,5	2002	3,6	2013	-0,9
1959	2,3	1970	3,0	1981	24,5	1992	15,9	2003	3,5	2014	-1,3
1960	1,7	1971	3,0	1982	21,1	1993	14,4	2004	2,9	2015	-1,7
1961	1,8	1972	4,3	1983	20,2	1994	10,9	2005	3,5	2016	-0,8
1962	-0,3	1973	15,5	1984	18,5	1995	8,9	2006	3,2	2017	1,1
1963	3,0	1974	26,9	1985	19,3	1996	8,2	2007	2,9	2018	0,6
1964	0,9	1975	13,4	1986	23,0	1997	5,5	2008	4,2	2019	0,3
1965	3,0	1976	13,3	1987	16,4	1998	4,8	2009	1,2	2020	-1,2
1966	4,9	1977	12,2	1988	13,5	1999	2,6	2010	4,7	2021	1,2
1967	1,7	1978	12,5	1989	13,7	2000	3,2	2011	3,3	2022	9,6
1968	0,3	1979	19,0	1990	20,4	2001	3,4	2012	1,6	2023	3,5

 

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ