Η αλήθεια είναι έτοιμη να μας κατασπαράξει – Πανδημία και πολιτισμική κρίση

Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε μαζί της τη μεγαλύτερη πολιτισμική κρίση της παγκόσμιας ιστορίας. Η επανάσταση του Επίκουρου, του Γαλιλαίου, του Οκτώβρη είναι υποδεέστερες, όχι γιατί δεν άλλαξαν τον ρου της Ιστορίας, αλλά γιατί δεν είχαν άμεσα την εμβέλεια που έχει η τρέχουσα. Η γαλλική, που θεωρείται η μεγαλύτερη επανάσταση, χρειάστηκε 80 χρόνια για να ισορροπήσει σε μια ουσία.

Τώρα ζούμε την “instant history”… on line και οι ταχύτητες των αλλαγών συντελούν σε χρόνο dt. Για πρώτη φορά, έχουμε πανδημία με πλανητική επικοινωνία πανικού. Αυτό είναι που κάνει τη διαφορά και μας υποχρεώνει να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια, που είναι έτοιμη να μας κατασπαράξει. Και δεν εννοώ εδώ τις θεωρίες συνωμοσίας για την κατασκευή, τη διάδοση του ιού, τη συνωμοσία της απομόχλευσης των αγορών, τον Τραμπ που χτυπάει έτσι τον κινέζικο δράκο κ.ο.κ. Εννοώ την κατάρρευση της πραγματικότητας που είχαμε κατασκευάσει και είχαμε βολευτεί μέσα στις λαμπερές ψευδαισθήσεις της.

Ο άνθρωπος είναι μέγας, θεϊκός κατασκευαστής προγραμματικών ιδεών-στόχων που τον κινητοποιούν, που τον έφεραν ως εδώ. Οι ανθρώπινες ιδέες λειτούργησαν πάντα θετικά στην αρχή και στη συνέχεια, η απληστία και οι επιτήδειοι τις μαγάριζαν. Ο “γυμνός πίθηκος”:

Έφτιαξε την κοινωνία για να αντιμετωπίσει τα άγρια θηρία και έγινε άνθρωπος. Και μετά διολίσθησε στο λογικό κτήνος που κατασκεύασε, με ακραίο περφεξιονισμό, φούρνους για να κάνει ανθρώπους σαπούνια.
Έφτιαξε την πόλη και έγινε πολίτης, για να καταλήξει υπήκοος.
Έφτιαξε το χρήμα για να διευκολύνει τις συναλλαγές και το έκανε συσσωρευτή πλούτου για τους λίγους.
Έφτιαξε την επιστήμη και κατάντησε να φτιάχνει όπλα μαζικής καταστροφής.
Έφτιαξε τον Δήμο και τη δημοκρατία για να την υποτάξει στις αγορές.

Ο ιός μάς φέρνει αντιμέτωπους με την αλήθεια

Η λίστα των μαγαρισμένων ιδεών είναι ατέλειωτη, αλλά τώρα, χάρις των νέων επικοινωνιών και της παγκοσμιοποίησης ξέρουμε όλοι πως έχουμε εισέλθει στη μεγαλύτερη πολιτισμική κρίση όλων των εποχών. Ο ιός μάς υποχρέωσε να βγάλουμε το κεφάλι από την άμμο για να αναπνεύσουμε, δηλαδή να δούμε όλες τις στρεβλώσεις των ιδεών και των αρχών μας. Αν κάτσουμε με σταυρωμένα χέρια μπροστά στο κακό, θα είναι σαν να μην καταλάβαμε τίποτε, σαν να μην θέλουμε να ζήσουμε, αλλά να αφεθούμε στον ιό και στους επιτήδειους να μας κατασπαράξουν.

Όπως ενωθήκαμε σε κοινωνία για να αντιμετωπίσουμε τα άγρια θηρία πριν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, έτσι και πάλι πρέπει να ενωθούμε –αλλιώς αυτή τη φορά– για να αντιμετωπίσουμε το παρόν και να ανασχεδιάσουμε το μέλλον μας, πριν το κάνουν άλλοι για μας. Δείτε τον Τραμπ που πήγε πονηρά να εξαγοράσει μια γερμανική εταιρία που δουλεύει πάνω στο εμβόλιο. Δείτε πώς η Γερμανία μπλοκάρει στα αεροδρόμιά της υγειονομικό υλικό που προορίζεται για άλλες χώρες. Δείτε πώς η ΕΕ συμπεριφέρθηκε στους Ιταλούς, σε αντίθεση με τους Κουβανούς, τους Ρώσους και τους Κινέζους. Δεν πάει άλλο έτσι.

Όλες οι χώρες αυτοπροσδιορίζονται ως δημοκρατίες, με εξαίρεση τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και μερικές άλλες. Όμως, ξέρουμε ότι η δημοκρατία είναι κατ’ επίφαση. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και απαιτεί μεγάλες λύσεις. Πρέπει να αποκτήσουμε πολίτευμα. Δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς “οικονομική δημοκρατία” (Solon School of Economics *).

Αν και η ελπίδα δεν είναι στρατηγική, παραμένει, όμως, το κινητήριο καύσιμο της Ιστορίας. Μπορούμε λοιπόν να προσδοκούμε σε μια μεγάλη πολιτισμική επανάσταση. Επ’ αυτού, όμως, θα επανέλθουμε.

*Η Οικονομική Σχολή του Σόλωνα, (Solon School of Economics), δημιουργήθηκε πριν από μερικά χρόνια, σαν μια ομάδα σκέψης, με σκοπό να μελετήσει διεξοδικά ένα νέο οικονομικό σύστημα που θα καλύπτει τις ανάγκες του 99% των ανθρώπων και θα διορθώνει τα λάθη του καθιερωμένου σήμερα συστήματος που έχει συσσωρεύσει στην ανθρωπότητα περισσότερα δεινά από τις ωφέλειες που έχει προσφέρει.