Είναι ο κορονοϊός σοσιαλδημοκράτης;

Με περισσή επιπολαιότητα μια σειρά από πολιτικούς αναλυτές και παράγοντες θεώρησαν τις κινήσεις των κυβερνήσεων την περίοδο της πανδημίας σαν μια επιστροφή του παρεμβατικού κράτους με σοσιαλδημοκρατικής έμπνευσης πολιτικές. Η σοσιαλδημοκρατία έχει επικρατήσει να αναφέρεται για τις δυο βασικές αρχές της, τη χρήση του –κεϋνσιανού– κράτους ως μοχλού ανάπτυξης, αναδιανομής και ελέγχου της αγοράς και για την οικοδόμηση του κράτους πρόνοιας για την στήριξη των ασθενέστερων και την διαρκή προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Τους προηγουμένους μήνες, η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων πίεσε τις κυβερνήσεις να απαντήσουν στον γενικό αιφνιδιασμό και το διεθνές έλλειμμα καθοδήγησης και συντονισμού με εθνικούς αυτοσχεδιασμούς. Αυτή η ενεργητική εμπλοκή των κρατών με καθολικά μέσα παρέμβασης (εγκλεισμοί, περιορισμοί, έλεγχοι, καραντίνα) και η απόλυτη στήριξη των εθνικών συστημάτων υγείας απετέλεσε για πολλούς έναυσμα ισχυρισμών για την επιστροφή της σοσιαλδημοκρατίας. Προφανώς είναι μια αυταπάτη.

Αντιθέτως, αυτό που διαφεύγει –ειδικά την τελευταία εποχή– της επικράτειας του οικονομισμού και της κρίσης του 2008, είναι η διαχρονική προσπάθεια της σοσιαλδημοκρατίας για την ενεργητική ακριβοδίκαια ανάπτυξη, πέρα της αναδιανομής, με τη στήριξη και την παροχή ευκαιριών σε όλους αλλά και την τήρηση οικουμενικών κανόνων. Μέσα από αυτήν την οπτική αναδύεται και το μήνυμα υπερεθνικής συνεργασίας για την ανάπτυξη πρόοδο και μείωση ανισοτήτων σε όλο τον πλανήτη. Ένας ορίζοντας που δεν εγκλείεται σε εθνικές αυτάρκειες και ταυτοτισμούς ούτε εξαντλείται σε ταξικές ταξινομήσεις η δικαιωματισμούς.

Ένα υπερεθνικό πρόταγμα που εξακολουθεί, παρά την τωρινή υποχώρηση του, να είναι στον πυρήνα και να αποτελεί ισχυρή αιτία ύπαρξης, του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού. Τα μεγάλα παγκόσμια προβλήματα της εποχής ωστόσο (κλιματική αλλαγή, μεταναστευτικές ροές, τοπικοί πόλεμοι, τρομοκρατία, φτώχεια, πείνα, ναρκωτικά) δεν ήταν επαρκή αίτια μέχρι σήμερα στο να προκαλέσουν ισχυρές συνέργειες και δεσμευτικές υπερεθνικές συμφωνίες με υπερβάσεις ανταγωνισμών πάρα τις διεθνείς προσπάθειες

Κορονοϊός: Όσα υποτιμήθηκαν στο πρώτο κύμα

Σήμερα όμως η εκρηκτική εισβολή του κορονοϊού σε πλανητική κλίμακα και το μεγάλο έλλειμμα διεθνούς συνεργασίας, δημιουργεί με την παγκόσμια αλληλεξάρτηση, ασφυκτική πίεση αμοιβαίας κατανόησης και συντονισμού στη λήψη αμέσων υπερεθνικών μέτρων. Η ραγδαία εμφάνιση του κορονοϊού σε καινούργιες περιοχές και η αναζωπύρωση σε άλλες πληθώρας νέων κρουσμάτων, μας αναγκάζει να ξαναδούμε βασικές ορίζουσες του πρώτου κύματος που –μέσα στην ένταση των προηγούμενων μηνών και την ανακούφιση από την άρση της καραντίνας– υποτιμήθηκαν, η συστηματικά αγνοήθηκαν.

• Το τεράστιο υγειονομικό έλλειμμα του τρίτου κόσμου από τις φαβέλες της λατινικής Αμερικής στις παραγκουπόλεις της Ινδίας και τις καλύβες της υποσαχαριας Αφρικής είναι πολλά χρόνια γνωστό και αφημένο σε υποτονικές ενέργειες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε ΜΚΟ και σε ερασιτέχνες φιλάνθρωπους του θεάματος διαφόρων ιδρυμάτων. Η τωρινή έκρηξη ήταν αναμενόμενη και εν πολλοίς από-κρυπτόμενη και είναι υποκρισία η ξαφνική ανησυχία για τις αυξήσεις κρουσμάτων σε αυτές τις αβοήθητες περιοχές.
• Η οικονομική απληστία σαν ρεαλισμός κυριάρχησε σε πολλές χώρες από την Σουηδία μέχρι τις ΗΠΑ προκαλώντας εκατόμβες θυμάτων εξαιρετικά δυσανάλογες με άλλες χώρες -όπως η Ελλάδα -που ρίσκαραν την οικονομική ανάπτυξη προτάσσοντας τις ζωές των ευπαθών πολιτών.
• Οι απίστευτες συμπεριφορές απόλυτης έλλειψης υπερεθνικής αλληλεγγύης από κατάσχεση σε μάσκες και αναπνευστήρες έως τον εθνικό διαγκωνισμό ορισμένων κρατών για την τωρινή προμήθεια προνομιακά των αναμενόμενων εμβολίων.
• Η απόκρυψη, παραποίηση, παλινδρόμηση και επικίνδυνη διαχείριση λαϊκιστικών και αυταρχικών κυβερνήσεων με πλήρη αγνόηση των πραγματικών κινδύνων και δεδομένων η ο φόβος λήψης μέτρων (Βραζιλία, Κίνα, Τουρκία, εσχάτως και Σερβία) που βάζουν σε κίνδυνο όχι μόνο τους πολίτες τους αλλά και τις γείτονες χώρες.

Ριζική αναθεώρηση

Τα συμπεράσματα από αυτές τις διαπιστώσεις είναι δυσάρεστα ωστόσο μας οδηγούν σε ριζικές αναθεωρήσεις αντιλήψεων ανοίγοντας δρόμους για δράσεις μιας άλλης πιο οικουμενικής λογικής. Η τωρινή αίσθηση του απειλής του κορονοϊού με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως έθνους πλούτου και τόπου αλλά και της φοβερής αλληλεξάρτησης στην αντιμετώπιση του δημιουργεί μια νέα συνθήκη κατανόησης της ανθρώπινης ύπαρξης.

Απέναντι στην φρενήρη προσπάθεια εύρεσης εμβολίου, με πιθανό πλουτισμό των μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών, διαμορφώνεται μια νέα παγκόσμια κοινή γνώμη όπου το Διαδίκτυο με την άμεση πληροφόρηση και η επικράτεια των ΜΜΕ κάνουν τα πάντα πιο διαυγή. Είναι μια νέα πιο άμεση αντίληψη για την ανάγκη έστω εδώ, έστω τώρα, καταλυτικών παρεμβάσεων για το σύνολο των ανθρώπων με πρόσβαση όλων στα δημόσια αγαθά, μια νέου τύπου μείωση των ανισοτήτων από την βίωση της κοινής μοίρας

Ταυτόχρονα η τεράστια οικονομική καταστροφή δημιουργεί προϋποθέσεις αναθεώρησης αλλά και επανεκκίνησης πολλών νέων καινοτόμων οικονομικών δραστηριοτήτων η επιταχύνει άλλες. Αυτές οι πρωτοβουλίες οδηγούν σε μια γιγαντιαία αναδιοργάνωση της διεθνούς οικονομικής τάξης προφανώς μέσα από προσπάθειες αναπροσαρμογής παραγωγικών δικτύων ταυτόχρονα με όξυνση ανταγωνισμού και ένταση της διεθνούς ανομίας.

Οι εμπειρίες του εξάμηνου αλλά και το νέο τοπίο των δικτύων παραγωγής και του εμπορίου μπορεί να σημάνει και νέους διεθνείς κανόνες για τους εταιρίες γίγαντες αλλά και την λειτουργία των Αγορών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ειδικά από ισχυρές ομάδες κρατών όπως η ΕΕ.

Το παράδειγμα της Αυστραλίας

Το παράδειγμα της Αυστραλίας με την google αλλά και το υποκριτικό αίτημα φορολόγησης των οκτώ μεγαλύτερων μεγιστάνων του πλούτου είναι χαρακτηριστικά και των διεθνών ανισοτήτων και των νέων δυνατοτήτων επιβολής κανόνων από τα κράτη .Η επανεκκίνηση και αναπροσανατολισμός της ελληνικής οικονομίας με υπέρβαση στρεβλώσεων ανατροπές παγιωμένων συμφερόντων και αναζήτησης ενός ανοικτού καινοτόμου παραγωγικού μοντέλου είναι ένα τέτοιο στοίχημα

Ο κορονοϊός πιέζει ασφυκτικά για μια άμεση γενναία συνεννόηση ,και η μέχρι τώρα αποτυχία υπερεθνικών οργανισμών και ιδρυμάτων, δείχνει τα όρια ιδιοτέλειας και δεσμεύσεων, όλων αυτών των μηχανισμών της παγκοσμιοποίησης. Ένα νέο υπερεθνικό συμβόλαιο πλανητικής ισχύος που να περιλαμβάνει την υπέρβαση της άνισης κατανομής με ενεργό ανάπτυξη και την ουσιαστική στήριξη των ασθενέστερων για μείωση ανισοτήτων παίρνει άλλη δυναμική.

Πρωτόγνωρες καταστάσεις επιτάσσουν μια μεγάλη αναδιάταξη της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής τάξης και υπερεθνικοί σχηματισμοί, όπως η ΕΕ, καλούνται να συμβάλλουν ουσιαστικά σε αυτήν πολιτικά και οικονομικά Ο κορονοϊός ανοίγει βίαια μια σχισμή ενός δεδομένου και κλειστού ορίζοντα της εποχής της παγκοσμιοποίησης και του άγριου διεθνούς ανταγωνισμού -του σημερινού πολυπολισμού- και επιβάλλει ένα νέο διάλογο και συνεργασία Βορρά-Νότου. Μια άλλη οπτική έξω από την σπηλιά.