Ο Ελληνισμός των 140 χωρών

Ένα τεράστιο θέμα υψίστης εθνικής σημασίας αποτελεί το μεγάλο εθνικό κεφάλαιο που λέγεται απόδημος Ελληνισμός. Είναι το σύνολο των εκπατρισμένων διαχρονικά, από διαφορετικές αιτίες Ομογενών μας σε διάφορες χώρες και περιοχές του πλανήτη, που εξακολουθεί σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο να διατηρεί πολιτιστικές, συναισθηματικές, υλικές σχέσεις και δεσμούς με τη χώρα της καταγωγής του.

Ακόμη και σε πολύ δύσκολες και αντίξοες συνθήκες στο παρελθόν, ιδιαίτερα στις πρώτες γενιές μεταναστών, κατάφεραν όχι μόνον να επιβιώσουν αλλά και να διατηρήσουν, να μεταλαμπαδεύσουν την βαρυσήμαντη ελληνική τους ταυτότητα και συνείδηση. Αυτή που στους Έλληνες του εξωτερικού ανεξαρτήτως γενιάς, ηλικίας, περιλαμβάνει την ελληνική γλώσσα, τη θρησκευτική πίστη, την ελληνορθόδοξη θρησκευτική πίστη, τα ήθη και έθιμα, στοιχεία της ιστορικής και πολιτισμικής μας κληρονομιάς, που μετά από αγώνες δημιουργικής προσπάθειας, τα διατήρησαν και διατηρούν σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Να λέγεσαι Ελληνορθόδοξος, είναι μια ταυτότητα που τους ενώνει και τους ξεχωρίζει.

Ναι, είμαστε εμείς οι Έλληνες με ελληνική κουλτούρα, ξεχωριστοί, διαφορετικοί, περήφανοι γι’ αυτό με πολλά κοινά και κοινούς φίλους. Ακούν και ενδιαφέρονται για την Ελλάδα σ’ όλη τους τη ζωή, είναι κάτι που τους ενώνει, καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον καλλίτερα, γιορτάζουν τις Εθνικές μας επετείους, κρατάνε την Ελληνική παράδοση απ’ τα πρώτα χρόνια της Διασποράς. Οι γέροντες, παίρνουν χαρά να βλέπουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους, να χορεύουν τους ελληνικούς χορούς, Βλέπει κανείς στο βλέμμα τους τη χαρά και περηφάνια που είναι Έλληνες!

Ο απόδημος Ελληνισμός, παρά της δυσκολίες καταγραφής του, εκτιμάται πως περιλαμβάνει επτά εκατομμύρια αποδήμους πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς με ελληνική καταγωγή, που ζει σε 140 χώρες. Με τη θέση του στις κοινωνίες αυτές και τη δυναμική που αναπτύσσει, αποτελεί μια μοναδική δυνατότητα για τη χώρα μας, που αν αξιοποιηθεί μπορεί να αποκτήσει σημαντικό ρόλο και επιρροή στο διεθνές περιβάλλον, προς όφελος της ίδιας και των Ομογενών μας.

Παραδείγματα διεθνούς εμβέλειας

Σ’ έναν κόσμο κρίσιμων μεταβολών και ανακατατάξεων, οφείλουμε να ανταποκριθούμε στις σημερινές προκλήσεις των καιρών, με δεδομένη την ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού, που δραστηριοποιείται εντός, αλλά και εκτός της ελληνικής επικράτειας. Χρειαζόμαστε έναν συνολικό σχεδιασμό για τον απόδημο Ελληνισμό, που να ενεργοποιεί τις Διασπορές όλων των Ελλήνων, με συγκεκριμένους στόχους και προγράμματα δράσης, που επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις με το Μητροπολιτικό Κέντρο. Που αξιοποιεί τις σύγχρονες δυνατότητες επικοινωνίας, τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα, την επανάσταση στον τομέα της πληροφορικής, την διάχυση ιδεών και πληροφορίας σε ένα ανοιχτό διεθνές σύστημα.

Οι νέες τεχνολογίες, αποτελούν συνεκτικό εργαλείο παροχής υπηρεσιών στον απόδημο Ελληνισμό. Όπου και να βρίσκεται κανείς πλέον, μπορεί να συμμετέχει σ’ ένα παγκόσμιο ελληνικό χωριό. Τα νέα αυτά δεδομένα, συγκροτούν μια καινούργια πραγματικότητα, που επιβάλλει, προτρέπει, την ανάπτυξη πολυμερών σχέσεων και δραστηριοτήτων. Διευκολύνουν επίσης ακόμη περισσότερο, τη διαχρονικά ανεκτίμητη συμβολή της Εκκλησίας, στη διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας του διάσπαρτου Ελληνισμού, η οποία θα εξακολουθεί να είναι πάντα πολύτιμη.

Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, στη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Ευρώπη Ανατολική και Δυτική, την Αφρική την Αυστραλία την Ασία, οι απόδημοι οργανώνονται με συλλογικές προσπάθειες για τους παραπάνω σκοπούς. Ίσως το πλέον φωτεινό παράδειγμα, αποτελεί η μεγάλη ομογενειακή οργάνωση AHEPA, Διεθνούς εμβέλειας, που στα 100 χρόνια λειτουργίας της, στήριξε με κάθε τρόπο τον Έλληνα μετανάστη και στάθηκε πάντα στο πλευρό της Ελληνικής Πολιτείας. Με Κοινότητες, Ενορίες, Εθνικοτοπικές οργανώσεις, Συλλόγους, Επιμελητήρια, Ομοσπονδίες, Συνομοσπονδίες ανάλογα με τα δεδομένα κάθε περιοχής, οι Ομογενείς αναπτύσσουν πλούσιες δραστηριότητες.

Η Ελληνική Πολιτεία, έχει κατοχυρώσει συνταγματικά την υποχρέωσή της, να μεριμνά για τη ζωή του απόδημου Έλληνα και τη διατήρηση των δεσμών του με τη πατρίδα. Εκτός απ’ τη θεσμοθέτηση στο υπουργείο Εξωτερικών της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού, κατοχύρωσε στο Σύνταγμα του 1995 το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, με μόνιμη Έδρα τη Θεσσαλονίκη. Σκοπός του όπως αναφέρεται, ήταν να αγκαλιάσει, να ενώσει και στηρίξει όλες τις δυνάμεις της ελληνικής Διασποράς, ώστε να εργασθεί μαζί τους για τη διεθνή προάσπιση του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, όπως επίσης για την διάδοση της ελληνικής γλώσσας. Όμως παρά τις φιλόδοξες προσπάθειες στη αρχή, τα αποτελέσματα μάλλον δεν δικαίωσαν τις μεγάλες προσδοκίες που εκφράστηκαν…

Χρειάζεται νέα προσέγγιση 

Στα σημερινά δεδομένα θεωρούμε πως χρειάζεται επανασχεδιασμός, μια νέα προσέγγιση με καθοριστικό το ρόλο των αποδήμων. Οι μετανάστες της πρώτης γενιάς, με την ακούραστη προσπάθειά τους για διατήρηση της ελληνικότητας, μετέδωσαν στους νέους της δεύτερης γενιάς, την αγάπη τους για την Ελλάδα. Δημιούργησαν πάνω από 3000 θεσμούς αυτοοργάνωσης που αναφέραμε πριν, πάνω από 450 ομογενειακά μέσα ενημέρωσης.

Με μπροστάρηδες ανθρώπους των γραμμάτων, των τεχνών και της επιχειρηματικότητας, κατόρθωσαν να αναδείξουν προσωπικότητες αυξημένου κύρους όπως: γερουσιαστές, βουλευτές, κυβερνήτες, δημάρχους, πρέσβεις, στελέχη του κράτους και της πολιτικής, επιστήμονες και ακαδημαϊκούς δασκάλους, που κοσμούν με το έργο τους κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα στον Κόσμο.

Με τη στήριξη της Ελληνικής Πολιτείας, λειτουργούν σήμερα πάνω από 500 Τμήματα Ελληνικών Σπουδών και συναφή με τον ελληνικό πολιτισμό ιδρύματα, στα οποία η συνδρομή της Διεθνούς Ελληνικής Επιχειρηματικότητας, όπως αυτή που προέρχεται απ’ τη μεγάλη ελληνική ναυτιλία, αυτόν το γίγαντα της παγκόσμιας ναυτιλιακής αγοράς, με την τεράστια κοινωνική της συνεισφορά και εντός της χώρας μας, αναδεικνύεται πολύτιμη.

Τα δεδομένα αυτά, έχουν ιδιαίτερα τεράστια σημασία, για τη θέση, την επιρροή και το ρόλο των αποδήμων στις κοινωνίες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά τα τρία μεγάλα μεταπολεμικά επιτεύγματα του Ελληνισμού, την ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες το 1981, στη Ζώνη του Ευρώ στη αρχή του 2000, την ένταξη της Κύπρου το 2004 και κατόπιν στο Ευρώ, οι Έλληνες Ομογενείς εκεί ως Έλληνες πολίτες, αξιοποιούν και την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη, διατηρώντας μια περισσότερο προνομιακή σχέση με την Ελλάδα.

Επειδή εκεί η χώρα μας σαν πλήρες μέλος, συμμετέχει θεσμικά σ’ όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων, ο ρόλος των ομάδων πίεσης και επιρροής είναι περιορισμένος, κάτι που είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει και να αξιοποιείται σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, όπως θα εξετάσουμε αναλυτικά στο επόμενο άρθρο.