Ο Σαμαράς, η “πολύφερνη νύφη” και το παιχνίδι του ΣΥΡΙΖΑ

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός  – 

Αναταραχή προκάλεσε το άρθρο του Σαμαρά για την ανάγκη η ΝΔ να συγκυβερνήσει με το ΚΙΝΑΛ της Γεννηματά. Αναμφίβολα, η πολιτική παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού υπαγορεύεται από την πείρα της συγκυβέρνησης με το ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2012-15, αλλά και από την προφανή επιθυμία του να δικαιώσει την τότε θητεία του ως πρωθυπουργός. Παρόλα αυτά, ο Σαμαράς θέτει ένα υπαρκτό ζήτημα, το οποίο έχει θέσει και από την πλευρά του ο Μητσοτάκης.

Έχοντας σταθερά δημοσκοπικό προβάδισμα, η ΝΔ ελπίζει να κατακτήσει την αυτοδυναμία. Σύμφωνα με τις ίδιες δημοσκοπήσεις, ωστόσο, ο στόχος αυτός είναι τουλάχιστον δυσπρόσιτος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πιθανότατα την επομένη των εκλογών, εάν βεβαίως επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπικές καταγραφές, ο Μητσοτάκης θα χρειασθεί εταίρο για να σχηματίσει κυβέρνηση.

Ακόμα κι αν στην επόμενη Βουλή εισέλθουν μικρά κόμματα, είναι από τώρα σαφές πως δυνάμει κυβερνητικός εταίρος είναι για προφανείς λόγους μόνο το ΚΙΝΑΛ. Η παράταξη της Γεννηματά, παρά τις αρχικές προσδοκίες, δεν καταφέρνει να πείσει και να επαναπροσελκύσει εκλογικά τον κορμό των πρώην ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι έχουν στραφεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Ως εκ τούτου, το ΚΙΝΑΛ παγιώνεται ως μεσαίος στο μέγεθος και ενδιάμεσος με όρους πολιτικής γεωγραφίας παίκτης.

“Πολύφερνη νύφη”

Ακριβώς λόγω της θέσης του, ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς έχει μετατραπεί σε “πολύφερνη νύφη”, με την έννοια ότι δέχεται επιθέσεις φιλίας και από τα δεξιά και από τα αριστερά του. Ο Μητσοτάκης έχει δηλώσει πως ακόμα κι αν εξασφαλίσει αυτοδυναμία, θέλει να συγκυβερνήσει μαζί του. Η δε ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει πως προσβλέπει σε μελλοντική συνεργασία.

Είναι κοινό μυστικό, όμως, ότι η πλειονότητα των στελεχών του ΚΙΝΑΛ θεωρεί τον ΣΥΡΙΖΑ πολιτικό εχθρό. Αντιθέτως, τη ΝΔ την θεωρεί πολιτικό αντίπαλο, με τον οποίο, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να συνεργασθεί, όπως είχε πράξει και την περίοδο 2012-15. Υπάρχει, ωστόσο, και μία σημαντική τάση που κοιτάζει προς την άλλη πλευρά. Προτιμάει μία σύμπλευση με τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές, όταν και το κόμμα του Τσίπρα θα έχει –σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις– πάει στην αντιπολίτευση.

Η Γεννηματά επιχειρεί να ισορροπήσει μεταξύ των αντίρροπων αυτών τάσεων. Διακηρυγμένος στόχος και της ίδιας και των άλλων συνιστωσών είναι η συγκρότηση μίας παράταξης ικανής να επανασυσπειρώσει τον χώρο της Κεντροαριστεράς και να τον καταστήσει και πάλι έναν εκ των δύο πυλώνων του πολιτικού συστήματος. Η φιλοδοξία αυτή, ωστόσο, διαψεύδεται από τα γεγονότα.

Η δύσκολη αυτονομία

Στα λόγια στο ΚΙΝΑΛ όλοι συμφωνούν στην ανάγκη πολιτικής αυτονομίας έναντι και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ. Τί σημαίνει, όμως, αυτό στην πράξη; Η Γεννηματά έχει πει πως εάν δεν υπάρξει αυτοδυναμία, το κόμμα της θα προτείνει σχηματισμό τριμερούς κυβέρνησης με τη συμμετοχή και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, η πρότασή της θα πέσει στο κενό. Ούτε η ΝΔ επιθυμεί κάτι τέτοιο, αλλά ούτε και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πιθανότατα θα καταστεί αναγκαία και νέα προσφυγή στις κάλπες, από την οποία πιθανότατα το ΚΙΝΑΛ θα εξέλθει με μειωμένο ποσοστό, λόγω της τάσης των ψηφοφόρων να στραφούν προς τα μεγάλα κόμματα, προκειμένου να αποφευχθεί η ακυβερνησία. Επειδή, όμως, οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική θα πρέπει πολύ περισσότερο να προκύψουν συνεργασίες για να σχηματισθεί κυβέρνηση.

Με άλλα λόγια, το ΚΙΝΑΛ είναι λόγω της θέσης του υποχρεωμένο να συνεργασθεί με κάποιο από τα δύο μεγάλα κόμματα. Εάν το πράξει, όμως, θα ενεργοποιηθούν οι εσωτερικές πολιτικές αντιθέσεις του. Εάν συνεργασθεί με τη ΝΔ είναι αμφίβολο εάν θα παραμείνει η πτέρυγα που έχει σηκώσει αντιδεξιά σημαία. Και αντιστρόφως, εάν στραφεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ η άλλη πτέρυγα πιθανότατα θα αποσχισθεί.

Στο Μαξίμου δικαιολογημένα θεωρούν πως ό,τι κι αν συμβεί ο ΣΥΡΙΖΑ θα βγει κερδισμένος. Αν το ΚΙΝΑΛ επιλέξει να συνεργασθεί μαζί του το κέρδος είναι προφανές. Αλλά και εάν στραφεί προς τη ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μείνει μόνος του να εκφράσει πολιτικά-εκλογικά τον ευρύτερο χώρο της αντι-Δεξιάς. Το ενδεχόμενο αυτό βολεύει και τη ΝΔ, επειδή θα έχει απέναντί της τον ΣΥΡΙΖΑ κι όχι ένα κλασικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα με μεγαλύτερη πολιτική αποδοχή και εκλογική διεισδυτικότητα.

Είναι ακριβώς γι’ αυτό που δημιουργείται εκ των πραγμάτων μία ανομολόγητη σύγκλιση συμφερόντων ανάμεσα στους δύο μεγάλους παίκτες. Σύγκλιση μεταξύ τους υπάρχει και σε ότι αφορά την καλλιέργεια κλίματος οξύτατης πόλωσης, το οποίο εκ των πραγμάτων αναπόφευκτα θα συμπιέσει εκλογικά το ΚΙΝΑΛ.