Ο ΣΥΡΙΖΑ “μεταναστεύει” στη σοσιαλδημοκρατία που βυθίζεται!

Το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών του 2019 έδωσε το έναυσμα για την εντατικοποίηση της μάχης ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ για την οριστική επικράτηση στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Ο Τσίπρας που είχε ξεκινήσει την επίθεση πριν τις ευρωεκλογές, μάλλον ήταν ευτυχής με την αυτοδυναμία Μητσοτάκη, που δεν επέτρεψε στο κόμμα της Γεννηματά να αναλάβει ρόλο μπαλαντέρ.

Ο Τσίπρας θέλει να επιτύχει την ολοκλήρωση της κυριαρχίας του στον χώρο, δεδομένου ότι η πόλωση κράτησε το εκλογικό ποσοστό του κόμματός του ψηλά και επανέφερε τον δικομματισμό. Ο τρόπος που διεξάγεται και μετεκλογικά αυτή η μάχη, αφήνει έξω το περιεχόμενο της πολιτικής. Ας μην ξεχνάμε πως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι σοσιαλδημοκράτες συρρικνώθηκαν ακριβώς λόγω της απουσίας διαφορετικού προτάγματος οικονομικής πολιτικής από τους χριστιανοδημοκράτες.

Το αποτέλεσμα ήταν πέρυσι να αγνοηθούν στο μοίρασμα των κορυφαίων θέσεων της ΕΕ. Ο υποψήφιος για την προεδρία της Κομισιόν Τίμερμανς έμεινε εκτός. Προσπαθώντας να ανατρέψουν τις εντυπώσεις, είχαν διαδώσει τον μύθο ότι η σοσιαλδημοκρατία ανακάμπτει στην Σκανδιναβία. Είχαν διαφημίσει, μάλιστα, τη νίκη της στην Δανία. Και όμως τα ποσοστά της και στην Δανία είχαν μειωθεί, όπως παντού.

Απουσία εναλλακτικού οικονομικού προτάγματος

Οι λόγοι που οδήγησαν στην συρρίκνωση της σοσιαλδημοκρατίας στις ευρωεκλογές του 2019 είχαν προβλεφθεί. Όταν το 1957 προχωρούσε η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), ο Γάλλος σοσιαλδημοκράτης Μέντες-Φρανς (Pierre Mendès France) είχε δηλώσει: «υπάρχουν δύο τρόποι για να επιβληθεί μια δικτατορία. Ο πρώτος είναι να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες ένας ισχυρός άνδρας στο εσωτερικό μιας χώρας. Ο δεύτερος είναι να εκχωρηθεί εθνική κυριαρχία σε έναν υπερεθνικό οργανισμό, ο οποίος στο όνομα μιας οικονομικής ορθολογικότητας θα επιβάλει κανόνες που θα άρουν την εθνική κυριαρχία και την δημοκρατία».

Καθώς τα χρόνια περνούσαν και η τελωνειακή ένωση στα πρώτα στάδια προωθούσε το ενδοκοινοτικό εμπόριο και γιγάντωνε την εσωτερική αγορά, οι σοσιαλδημοκράτες ξέχασαν την προειδοποίηση του Μέντες-Φρανς. Η αρχή έγινε στην Βρετανία, όπου ο Μπλαίρ πείστηκε από τον Κλίντον για την αξία του “τρίτου δρόμου” που οδήγησε στην υιοθέτηση μεγάλου μέρους της ατζέντας της Θάτσερ.

Μετά από αυτόν, ο Σρέντερ στην Γερμανία, με τις μεταρρυθμίσεις Χαρτς, άλλαξε το μοντέλο των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών και προετοίμασε το έδαφος για την κυριαρχία της Μέρκελ. Το ίδιο έγινε στην Γαλλία, όπου μετά την περίοδο Μιττεράν, ο Ολάντ με ακρίβεια οδήγησε στην εξαέρωση των σοσιαλιστών και στην κυριαρχία του Μακρόν, ο οποίος κατέληξε στους Ευρωπαίους φιλελεύθερους. Στην Ελλάδα, μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, η περίοδος Σημίτη οδήγησε στο “εκσυγχρονιστικό” ΠΑΣΟΚ, το οποίο διαδέχθηκε η ΝΔ.

Η προσχώρηση στο νεοφιλελευθερισμό

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, οι σοσιαλδημοκράτες στην Ευρωζώνη δεν προστάτευσαν επαρκώς το κοινωνικό μοντέλο. Η ποιότητα της ανθρώπινης εργασίας υποβαθμίστηκε και το κοινωνικό κράτος υποχώρησε. Έτσι βλέπουν κάθε φορά που γίνονται εκλογές, τα ποσοστά τους να μειώνονται. Ο Τιμερμανς δεν έκρυψε τον θυμό του για τον παραμερισμό του. Παρέβλεψε, όμως, πως απέτυχε η στρατηγική που ο ίδιος είχε προτάξει με κεντρικό σύνθημα κατά της ακροδεξιάς. Τη στρατηγική που και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υιοθετήσει στις ευρωεκλογές.

Ξέχασε, επίσης, πως όταν ο ίδιος ήταν επίτροπος, ο σύντροφός του στο ολλανδικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Ντάισενμπλουμ είχε επιβάλει ανερυθρίαστα στους Έλληνες μείωση μισθών, πετσόκομμα συντάξεων, περικοπή κοινωνικών δαπανών, υποβάθμιση της υγείας και της παιδείας, μείωση του ΑΕΠ, φτωχοποίηση, υπονόμευση της ανάπτυξης λόγω των υπερβολικών πλεονασμάτων κλπ. Συνάδει άραγε αυτή η πολιτική της ηγεσίας με τις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας; Προφανώς όχι.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες, φοβούμενοι πλέον για τον εαυτό τους την εφαρμογή του ελληνικού πειράματος, έστρεψαν την πλάτη στους σοσιαλδημοκράτες. Στο δίδυμο CDU-SPD έχει προστεθεί πλέον η ομάδα των φιλελευθέρων με την συμμετοχή των βουλευτών του Μακρόν. Η στήριξη Μακρόν διασφαλίζει την συνέχεια της κυρίαρχης συνεργασίας χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών, αλλά τώρα χρειάζονται την ομάδα των φιλελευθέρων (Φερχοφστατ-Μακρόν) για να διατηρήσουν τον έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου, όπου εμφανίζεται σημαντική παρουσία των ευρωσκεπτικιστών.

Το ελληνικό παράδοξο

Το γεγονός πως ο Τσίπρας στρίβει το τιμόνι για να μετατρέψει τον ΣΥΡΙΖΑ σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα προσλαμβάνεται από πολλούς στην Ευρώπη ως το ελληνικό παράδοξο. Τώρα που η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία είναι σε σοβαρή κρίση, η ελληνική “πρώτη φορά Αριστερά” στρίβει προς την πολιτική οικογένεια που οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι θεωρούν ότι τους έχει πολιτικά εγκαταλείψει, με αποτέλεσμα κι αυτοί να την εγκαταλείψουν εκλογικά.

Τι συμβαίνει άραγε; Θεωρεί ο Τσίπρας πως δεν είναι ανεκτή η Αριστερά στην Ευρωζώνη; Θεωρεί πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι σε θέση να συγκρατήσει και να εμπνεύσει τους ψηφοφόρους που του έδωσαν σχεδόν 32% παρά την υιοθέτηση του τρίτου μνημονίου; Το προβαλλόμενο επιχείρημα για τον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πως το κόμμα και η κοινωνική του απήχηση θα πρέπει να αντιστοιχηθούν οργανωτικά, ώστε να αποτυπωθεί στο κόμμα αυτή η ευρύτερη εκλογική επιρροή.

Αυτό δεν είναι συνηθισμένο επιχείρημα αριστερού κόμματος και το εγχείρημα ήδη συναντά εσωκομματικές αντιδράσεις, αφού αλλάζει του πολιτικούς συσχετισμούς στα όργανα του κόμματος. Αναμένεται, μάλιστα, να κορυφωθεί στο συνέδριο, το οποίο έχει αναβληθεί λόγω του κορονοϊού. Στην Κουμουνδούρου, πάντως, τα στελέχη είναι ήδη στα εσωκομματικά “χαρακώματα”.

Ο Τσίπρας προσπαθεί να ασκήσει αντιπολίτευση κατά του Μητσοτάκη. Όμως, συναντά προβλήματα, επειδή η κυβέρνηση της ΝΔ πολιτεύεται πάνω στην θεσμική κληρονομιά του Μνημονίου που εφήρμοσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί η πανδημία να επέβαλε μία παρένθεση, αλλά το ερώτημα παραμένει: πόσο πειστικά μπορεί ο Τσίπρας να αντιπολιτευθεί μια κυβέρνηση που θα προχωρά στην εφαρμογή των προαπαιτουμένων, τα οποία ο ίδιος έχει υπογράψει; Αυτά αφορούν –μεταξύ άλλων– στην λύση του προβλήματος των κόκκινων δανείων με τις μεθόδους που έχει υιοθετήσει το δικό του οικονομικό επιτελείο.

Το δημοσιονομικό κενό

Πριν ενσκύψει η πανδημία, το κυριότερο πρόβλημα αφορούσε το δημοσιονομικό κενό που είχαν καταγράψει οι δανειστές στην έκθεση μεταμνημονιακής εποπτείας, αλλά και οι επιπτώσεις του στην επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης. Το πρόβλημα αυτό, όπως και άλλα, προς το παρόν έχουν μπει στο ράφι, λόγω των έκτακτων συνθηκών. Αναπόφευκτα, όμως, θα επανακάμψουν με κάποιον τρόπο παρά τις μελλοντικές εισροές από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η δύσκολη ελληνική εξίσωση μπορεί να επιλυθεί μόνο με ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους.

Στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό, εκ των πραγμάτων δημιουργούνται δυσκολίες και σε ό,τι αφορά την διαφορά της νέας ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το ΚΙΝΑΛ, που είναι ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος και μετέχει στις διαδικασίες του. Στην Ευρώπη, πολλοί σοσιαλδημοκράτες, όχι στα ηγετικά κλιμάκια, ξαναθυμούνται τα λόγια του Μέντες-Φρανς. Αποτελεί, επομένως, στοίχημα ζωής για τον Τσίπρα το που θα οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ.