Χαμένοι και κερδισμένοι του ανασχηματισμού – Λίγες αλλαγές, ελάχιστες εκπλήξεις

Οι περιορισμένες αλλαγές και οι λίγες εκπλήξεις, στο πλαίσιο του ανασχηματισμού, δεν δικαιολογούν το σύνθημα για “νέο ξεκίνημα της κυβέρνησης” με την έναρξη της καινούργιας χρονιάς. Περισσότερο παραπέμπει σε περιορισμένες διορθωτικές παρεμβάσεις, όπως και το περασμένο καλοκαίρι, παρά σε εκτεταμένες και δομικές αλλαγές.

Ο βασικός κορμός της κυβέρνησης όπως προσδιορίζεται από τα υπουργείο Οικονομικών, Εξωτερικών, Άμυνας και Ανάπτυξης, Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ακόμη και Υγείας, λόγω του ρόλου που διαδραματίζει στη αντιμετώπιση της πανδημίας, παραμένει ως έχει. Διαψεύστηκαν οι πληροφορίες και οι κατά καιρούς διαρροές ακόμη και από το πρωθυπουργικό περιβάλλον για υπουργούς που δεν τα είχαν πάει καλά (όπως οι Τουρισμού, Πολιτισμού, Παιδείας). Αυτό είναι απόδειξη ότι ο πρωθυπουργός δεν ξέφυγε από τις πιέσεις ισχυρών παραγόντων που επέβαλαν την παραμονή στην κυβέρνηση των εκλεκτών τους και από την τήρηση ισορροπιών με επιχειρηματικά και πολιτικά κέντρα.

Η σημαντικότερη έκπληξη ήταν ο Τάκης Θεοδωρικάκος, ο οποίος έμεινε εκτός κυβέρνησης. Πρόκειται για κίνηση που επιβεβαιώνει ότι ο πάλαι ποτέ ισχυρός του κλειστού συστήματος περί τον πρωθυπουργό είχε αυτονομηθεί σε σημαντικό βαθμό και είχε έλθει σε ρήξη με τον πυρήνα του επιτελικού κράτους, τους Γρηγόρη Δημητριάδη και Γιώργο Γεραπετρίτη. Υπενθυμίζουμε ότι ο Θεοδωρικάκος είχε παίξει κεντρικό ρόλο στην πορεία του Κυριάκου Μητσοτάκη προς την προεδρία του κόμματος και την πρωθυπουργία. Όπως λένε άνθρωποι πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου «ο Τάκης είχε ανοιχτεί πολύ και έκανε δικά του παιχνίδια».

Η επόμενη έκπληξη είναι η υποβάθμιση του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κωστή Χατζηδάκη και η αντικατάστασή του στο υπουργείο (στο επόμενο διάστημα θα διαχειριστεί σοβαρά project) του Κώστα Σκρέκα, ο οποίος είχε διατελέσει επί Αντώνη Σαμαρά υπουργός Ανάπτυξης, δίχως όμως να μπορεί τώρα να χρεωθεί στους “σαμαρικούς”. Το επιχείρημα ότι ο πρωθυπουργός θέλει ένα πρόσωπο με ισχυρό μεταρρυθμιστικό προφίλ και αντίστοιχες νεοφιλελεύθερες απόψεις για το υπουργείο Εργασίας, δεν είναι επαρκές για να δικαιολογήσει την υποβάθμιση του αντιπροέδρου της ΝΔ.

Αλλαγές στην επικοινωνία

Στα αξιοσημείωτα είναι οι αλλαγές που έκανε ο πρωθυπουργός στο επικοινωνιακό επιτελείο και στον πυρήνα του επιτελικού κράτους. Αν και ο Στέλιος Πέτσας επρόκειτο να απομακρυνθεί από την θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου για να προετοιμαστεί για την κάθοδό του στις επόμενες εκλογές με σταυρό, εντούτοις η θέση αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών είναι σαφώς υποβάθμιση. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί ανταμοιβή από την πλευρά του πρωθυπουργού για τις μέχρι τώρα υπηρεσίες του στο πεδίο της εκπροσώπησης.

Ο κ. Πέτσας χρεώνεται ότι ήταν πολύ συγκεντρωτικός στο πεδίο της εκπροσώπησης και δεν έδωσε και χώρο στην αναπληρώτριά του Αριστοτελεία Πελώνη, η οποία παρέμεινε στην ίδια θέση. Ο Χρήστος Ταραντίλης, που ανέλαβε κυβερνητικός εκπρόσωπος, αν και δεν διαθέτει εμπειρία στην εκπροσώπηση (κάτι που φάνηκα και στο τρακ που είχε κατά την ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης) είναι στον πυρήνα τον στελεχών που εμπιστεύεται ο πρωθυπουργός. Το ίδιο ισχύει και για τον Θοδωρή Λιβάνιο, τον οποίο πήρε από το υφυπουργείο Εσωτερικών. Υπ’ αυτή την έννοια ο πρωθυπουργός κάνει πιο σφιχτό τον πυρήνα του επιτελικού κράτους.

Ενδιαφέρον έχει σε κάθε περίπτωση η μετακίνηση σε κεντρικό υπουργείο του Μάκη Βορίδη, ο οποίος έχει διατελέσει και στο παρελθόν στο ίδιο υπουργείο. Εάν μάλιστα αυτή η κυβέρνηση πάει σε εκλογές, όπως είναι πολύ πιθανό πια, ένας σκληρός δεξιός με σχέσεις πάντα με τον Αντώνη Σαμαρά θα αναλάβει σημαντικό ρόλο στην εκλογική προετοιμασία. Στο καθαρά συμβολικό πεδίο, με την υφυπουργοποίηση της Σοφίας Βούλτεψη, σηματοδοτεί ότι το υπουργείο Μετανάστευσης ελέγχεται από δύο “σαμαρικά” στελέχη, αν και ο Νότης Μηταράκης τα έχει βρει αυτόνομα με το Μέγαρο Μαξίμου. Η ανάληψη από τον Σπήλιο Λιβανό του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης επιβεβαιώνει ότι ο κ. Μητσοτάκης θέλει πάντα να διατηρεί καλές σχέσεις με ισχυρούς παράγοντες.

Οι εκπλήξεις του ανασχηματισμού

Στις εκπλήξεις θα μπορούσε να θεωρηθεί η παραμονή του Άδωνη Γεωργιάδη στο υπουργείο Ανάπτυξης. Αν και αποψιλωμένος διατηρεί την θέση του, ενώ είναι γνωστό ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα τον προτιμούσε ακόμη και εκτός κυβέρνησης. Στην μάχη των πολιτικών παρασκηνίων, κερδισμένη βγαίνει και η Νίκη Κεραμέως. Παρότι το τελευταίο διάστημα υπήρχαν αιτιάσεις ότι με τον συγκεντρωτισμό της είχε διαρρήξει τις σχέσεις της με όλους τους παράγοντες του υπουργείου, η κ. Κεραμέως διατηρεί την θέση της, προφανώς λόγω των στενών σχέσεών της με τον πρωθυπουργό. Η υφυπουργός της Σοφία Ζαχαράκη μετακινείται σε άλλη θέση υφυπουργού, ενώ ο κ. Διγαλάκης -που το τελευταίο διάστημα δεν έκρυβε τις πολύ κακές σχέσεις του με την υπουργό- έμεινε εντελώς εκτός κυβέρνησης.

Δεν είναι δίχως σημασία ότι στον Γιάννη Βρούτση έδωσε την θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, ενώ τοποθέτησε και τον Θανάση Πλεύρη (αμφότεροι σαμαρικοί) αναπληρωτή κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο. Ο κ. Πλεύρης είναι γνωστός για τις σκληρές δεξιές του απόψεις.

Οι “νέες αφίξεις”, επίσης δεν δικαιολογούν τον ανασχηματισμό που θα ενίσχυε την κοινοβουλευτική ομάδα. Περιορίζονται ουσιαστικά στην Ζέττα Μακρή, στον Γιώργο Στύλιο, που είχε διατελέσει και στο παρελθόν υφυπουργός και στον Άγγελο Συρίγο – μακριά όμως από τον τομέα των Εξωτερικών  με τον οποίο ασχολείται συστηματικά και επιστημονικά και πολιτικά. Όσον αφορά τις σχέσεις με τα κομματικά υποσυστήματα οι “σαμαρικοί” διατηρούν την θέση τους και ενδεχομένως ενισχύονται, ενώ οι καραμανλικοί παραμένουν εκτός παιχνιδιού, όπως άλλωστε από την αρχή.