Όλα τα αυγά στο καλάθι του αισιόδοξου σεναρίου

του Σταύρου Λυγερού  –

Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις, η γραμμή έχει χαραχθεί και το μήνυμα έχει σταλεί σ’ όλο το στελεχιακό δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ, στο κράτος και στο κόμμα. O πρωθυπουργός βάζει όλα τα αυγά του στο καλάθι του αισιόδοξου σεναρίου, παρά το γεγονός ότι η συμφωνία για το κλείσιμο της 2^ης αξιολόγησης ήταν ανώμαλη προσγείωση σε σχέση με τις προσδοκίες.

Ποιο είναι το αισιόδοξο σενάριο; Στο Μαξίμου ελπίζουν πως η οικονομία θα εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης. Ελπίζουν πως μέχρι το καλοκαίρι του 2018 η Ελλάδα θα έχει επιστρέψει κανονικά (και όχι δοκιμαστικά) στις αγορές, πως θα έχουν ανακοινωθεί τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, πως η Ελλάδα θα έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και πως τότε ο Τσίπρας θα μπορεί να κηρύξει την απαλλαγή από τα μνημονιακά δεσμά.

Αυτό είναι και το σενάριο που ο πρωθυπουργός θα προσπαθήσει να “πουλήσει” πολιτικά στη Θεσσαλονίκη, αμέσως μετά τον εκτενή απολογισμό του κυβερνητικού έργου, ο οποίος θα αποτελεί το πρώτο σκέλος της ομιλίας του. Ο απολογισμός δεν θα είναι απλώς μία παράθεση πρωτοβουλιών και αποφάσεων. Θα έχει ταξικό πρόσημο, με την έννοια ότι θα προσπαθήσει να πείσει τα φτωχά λαϊκά στρώματα πως μέσα στο ασφυκτικό μνημονιακό πλαίσιο, η κυβέρνηση εξάντλησε όλα τα περιθώρια για να τα προστατεύσει.

Το βλέμμα στα χαμηλά στρώματα

Στο Μαξίμου, όπως και στην Κουμουνδούρου, θεωρούν πως ο σκληρός πυρήνας της εκλογικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ, πέρα από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του 4%, θα είναι ακριβώς τα κεντροαριστερού προσανατολισμού φτωχά στρώματα. Είναι αληθές ότι μέσα στην καταιγίδα των μνημονιακών μέτρων, που πλήττουν τις σταθερές του βίου εκατομμυρίων Ελλήνων, όπου μπορεί, η κυβέρνηση Τσίπρα προσπαθεί να ελαφρώσει τα βάρη που πιέζουν τους πολύ φτωχούς. Το επιχειρεί κατά κανόνα σε βάρος των μεσοστρωμάτων που κι αυτά δέχονται συνθλιπτική πίεση. Δεν είναι τυχαίο ότι στη μεσαία τάξη ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφει μεγάλες απώλειες.

Ταυτοχρόνως, βεβαίως, ο πρωθυπουργός θα πλασάρει το προαναφερθέν αφήγημα για απαλλαγή της Ελλάδας από τα μνημονιακά δεσμά το καλοκαίρι του 2018. Με αυτό το αφήγημα, άλλωστε, κατευνάζουν και τις όποιες εσωκομματικές αντιδράσεις, διατηρώντας αλώβητη την ενότητα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας.

Με το ίδιο αφήγημα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα δικαιολογήσει τις θυσίες, θα υποσχεθεί γύρισμα σελίδας και είσοδο σε περίοδο δυναμικής ανάπτυξης. Είναι η μόνη ρητορική που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να ψαρέψει ψηφοφόρους από τη μικρομεσαία θάλασσα και κατ’ αυτό τον τρόπο να συγκρατήσει κατά το δυνατόν την εξελισσόμενη συρρίκνωση του εκλογικού ποσοστού του.

Ο άλλος πόλος

Όλα τα παραπάνω, ωστόσο, δεν είναι απλώς ένα προπαγανδιστικό αφήγημα με αποκλειστικά εκλογικό σκοπό. Όποιος συνομιλεί off the record με κυβερνητικά στελέχη διαπιστώνει ότι στο κυβερνητικό επιτελείο το πιστεύουν. Για την ακρίβεια έχουν επενδύσει τα πάντα σ’ αυτό το σενάριο. Θεωρούν πως μάλλον θα χάσουν τις εκλογές και πως η μόνη ρεαλιστική επιλογή τους είναι η φυγή προς τα εμπρός.

Η κοινοβουλευτική ιστορία, ωστόσο, διδάσκει ότι σε συνθήκες έντονης λαϊκής δυσαρέσκειας, όπως οι σημερινές, η αρνητική εκλογική τάση για μία κυβέρνηση δεν αντιστρέφεται σε πρώτο χρόνο, ακόμα και εάν αυτή έχει κάποια στιγμή να επιδείξει πραγματικά επιτεύγματα. Πολύ περισσότερο που τα επώδυνα για τη μικρομεσαία θάλασσα μνημονιακά μέτρα όχι μόνο θα συνεχισθούν, αλλά και θα ενταθούν από τις αρχές του 2019, ακόμα και αν το Μνημόνιο θα είναι τυπικά παρελθόν.

Το κλίμα στην κοινωνία είναι εξαιρετικά δυσμενές για την κυβέρνηση, λόγω της ασφυκτικής πίεσης που δέχονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τα μνημονιακά μέτρα που εφαρμόζει η κυβέρνηση Τσίπρα. Ακόμα και στις τάξεις όσων είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί κλίμα οργής και απόγνωσης, το οποίο τροφοδοτεί το ρεύμα της αρνητικής ψήφου. Είναι αυτό το ρεύμα που εξ αντιδιαστολής φουσκώνει τα εκλογικά πανιά της ΝΔ.

“Γαλάζια” αυτοδυναμία

Όσοι στρέφονται προς τον Μητσοτάκη έχουν κατά κανόνα επίγνωση πως κι αυτός θα βαδίσει στο ίδιο μνημονιακό μονοπάτι, πως θα εφαρμόσει τα ίδια επώδυνα μέτρα. Μη έχοντας, όμως, εναλλακτική λύση εξουσίας, δηλαδή διέξοδο, το κυρίαρχο κριτήριο της διαμορφούμενης εκλογικής συμπεριφοράς είναι να φύγει αυτή η κυβέρνηση κι ας έρθει όποια άλλη. Αυτό, άλλωστε, είναι το χαρακτηριστικό της αρνητικής ψήφου.

Μπορεί η ΝΔ να μην έχει αυτόφωτη πολιτική-εκλογική δυναμική, αλλά είναι σαφές πως όσο μεγαλώνει η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ τόσο αυτή εξ αντιδιαστολής ευνοείται. Οι δημοσκοπήσεις το επιβεβαιώνουν. Η διαφορά μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων ανοίγει, σε βαθμό που το σενάριο της “γαλάζιας” αυτοδυναμίας καθίσταται πιθανό.

Στο Μαξίμου γνωρίζουν τις δημοσκοπήσεις και έχουν και δικές τους που δεν τους αφήνουν περιθώρια να βουλιάξουν στην αυταπάτη. Είναι κανόνας, όμως, οι κυβερνήσεις που εκλογικά έχουν πάρει την κάτω βόλτα να διατηρούν την ελπίδα ότι μπορεί να αντιστραφεί το δυσμενές γι’ αυτές πολιτικό κλίμα. Οι σημερινοί ένοικοι του Μαξίμου δεν αποτελούν εξαίρεση.

Επειδή, όμως, η πραγματικότητα τους τραβάει από το μανίκι, σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, ναι μεν επιθυμούν την πρωτιά στις επόμενες εκλογές, αλλά πραγματικός στόχος τους είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να συγκρατήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό. Με άλλα λόγια, στόχος τους είναι το κόμμα τους να παραμείνει ο αναμφισβήτητος δεύτερος πόλος του πολιτικού συστήματος.