Πυροτεχνήματα ή βόμβες έριξε ο Καμμένος για τα Σκόπια;

Αναταράξεις στην κυβέρνηση προκαλούν οι νέες βόμβες που έριξαν οι ΑΝΕΛ, με τον Πάνο Καμμένο να παρουσιάζει από τις ΗΠΑ εναλλακτική στην Συμφωνία των Πρεσπών και τον εκπρόσωπο του κόμματος να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο στήριξης πρότασης μομφής, αν κατατεθεί από τη ΝΔ. Την ίδια ώρα το Μαξίμου διαμηνύει ότι παραμένει πιστό στην Συμφωνία, ενώ στελέχη της κυβέρνησης σημειώνουν ότι δεν υπάρχει πλάνο Β στο Μακεδονικό.

Πριν καν αρχίσει η συζήτηση στα Σκόπια για την αναθεώρηση του Συντάγματος, όπως προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, η μπάλα πέρασε ήδη τα σύνορα και βρέθηκε στο γήπεδο της ελληνικής κυβέρνησης, βγάζοντας για άλλη μια φορά στην επιφάνεια τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις των δύο εταίρων.

Ο Πάνος Καμμένος από τις ΗΠΑ, όπου είχε συναντήσεις με τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας, Τζέιμς Μάτις, τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Τζον Σάλιβαν, και τον αρμόδιο για θέματα Ευρώπης, υφυπουργό Γουές Μίτσελ, αφού εκτίμησε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών δεν θα περάσει από την Βουλή των Σκοπίων, παρουσίασε την δική του εναλλακτική πρόταση.

Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας η ελληνική πλευρά έδειξε την «καλή της θέληση», αλλά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος κατέδειξε ότι η πλειονότητα των πολιτών στην γειτονική χώρα δεν στηρίζει την συμφωνία. Όπως εκτίμησε, αυτό το γεγονός θα δώσει στο μέλλον συνέχεια στον αλυτρωτισμό.

Το πλάνο Β και η μομφή

Για τον λόγο αυτόν, και συνεκτιμώντας ότι η συμφωνία δεν θα επικυρωθεί από την ΠΓΔΜ, ο Πάνος Καμμένος πρότεινε την υπογραφή αμυντικής συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα, την ΠΓΔΜ, την Αλβανία και την Βουλγαρία. Πρότεινε, μάλιστα, σε μεταγενέστερο χρόνο να συμμετάσχει και η Σερβία. Κατά τον πρόεδρο των ΑΝΕΛ, με την υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας από την μία επιτυγχάνεται ο γεωπολιτικός στόχος, που είναι η ανάσχεση της ρωσικής διείσδυσης στα Βαλκάνια, από την άλλη μπαίνει στο πάρκινγκ το ονοματολογικό των Σκοπίων, η επίλυση του οποίου μετατίθεται στο μέλλον.

Η πρόταση Καμμένου άναψε φωτιές στην κυβέρνηση και το Μαξίμου προχώρησε αμέσως στον σχολιασμό της, πιθανόν και για να προλάβει τυχόν νέα ένταση που θα μπορούσε να δημιουργήσει η απευθείας απάντηση του υπουργού Εξωτερικών στον υπουργό Άμυνας. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι οι σχέσεις Κοτζιά-Καμμένου βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από την ώρα που άρχισαν οι διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια, εξαιτίας των χειρισμών του υπουργού Εξωτερικών.

Σύμφωνα με το σχόλιο του Μαξίμου, η ελληνική κυβέρνηση «παραμένει προσηλωμένη στη Συμφωνία των Πρεσπών» και σέβεται τις συνταγματικές διαδικασίες στη γείτονα, οι οποίες έχουν δρομολογηθεί. Στο σχόλιο σημειώνεται επίσης ότι η κυβέρνηση «στηρίζει τις προσπάθειες του Ζάεφ να υλοποιήσει τις προϋποθέσεις για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία». Οι ΑΝΕΛ όμως, που είναι αντίθετοι με την Συμφωνία των Πρεσπών, έχουν πει από την πρώτη στιγμή ότι θα κάνουν τα πάντα για να μην κυρωθεί από την ελληνική Βουλή. Και αυτά τα πάντα επιχείρησε να εξειδικεύσει ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος Θεόδωρος Τοσουνίδης.

Ο εκπρόσωπος των ΑΝΕΛ είπε, μάλιστα, ότι εφόσον η ΝΔ δεσμευτεί δημόσια πως όταν αναλάβει την διακυβέρνηση δεν θα παραχωρήσει το όνομα «Μακεδονία» στην ΠΓΔΜ, οι ΑΝΕΛ «μπορούν να συζητήσουν» και να στηρίξουν πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης Τσίπρα. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι αν η ΝΔ δεν διατυπώσει ξεκάθαρη θέση, οι ΑΝΕΛ δεν πρόκειται να την βοηθήσουν να ανατρέψει την σημερινή κυβέρνηση. Ποια πρακτική σημασία μπορούν, όμως, να έχουν όλα αυτά;

Τα σενάρια

Η συζήτηση στην Βουλή των Σκοπίων αρχίζει την ερχόμενη Δευτέρα και αν όλα πάνε καλά, αν συντελεστεί δηλαδή η αποστασία βουλευτών του VMRO-DPMNE, και ψηφιστεί η αναθεώρηση του Συντάγματος, τότε πιθανόν το Δεκέμβριο θα έρθει η σειρά της Ελλάδας να στείλει τη Συμφωνία των Πρεσπών προς κύρωση στη Βουλή. Ο Καμμένος έχει δεσμευθεί δημόσια ότι, όταν η Συμφωνία θα σταλεί στη Βουλή, οι ΑΝΕΛ θα αποχωρήσουν και από την κυβέρνηση και από την συμπολίτευση. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση Τσίπρα θα μετατραπεί σε κυβέρνηση μειοψηφίας.

Για να πέσει η κυβέρνηση θα πρέπει η ΝΔ να υποβάλλει πρόταση μομφής και αυτή να συγκεντρώσει 151 ψήφους. Εάν οι ΑΝΕΛ δεν υπερψηφίσουν την πρόταση μομφής (εάν π.χ. επιλέξουν την αποχή ή το λευκό) η πρόταση δεν περνάει και η κυβέρνηση θα επιβιώσει για αρκετό καιρό.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των ΑΝΕΛ, αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμευτεί δημόσια ότι δεν θα παραχωρήσει το όνομα Μακεδονία, οι ΑΝΕΛ θα υπερψηφίσουν, με αποτέλεσμα την πτώση της κυβέρνησης, εκτός κι αν εν τω μεταξύ βρεθούν κάποιοι άλλοι πρόθυμοι να την στηρίξουν. Φυσιολογικά, η ΝΔ δεν θα έχει πρόβλημα να ικανοποιήσει τον όρο των ΑΝΕΛ, δεδομένου ότι αυτή είναι η δημόσια θέση της.

Σαφώς καλύτερα θα είναι τα πράγματα για την κυβέρνηση στην περίπτωση που η Βουλή των Σκοπίων απορρίψει την τροποποίηση του Συντάγματος. Σε αυτήν την περίπτωση ο Ζάεφ θα προκηρύξει αναγκαστικά εκλογές, από τις οποίες είναι απίθανο να συγκεντρώσει 80 έδρες. Εάν και μετά τις εκλογές δεν βρει πρόθυμους αποστάτες, η Συμφωνία των Πρεσπών θα είναι πολιτικά και νομικά νεκρή.

Γιατί έγιναν οι προτάσεις

Η πρόταση που έκανε ο Πάνος Καμμένος από τις ΗΠΑ για αμυντικό σύμφωνο, όπως ήταν αναμενόμενο, απορρίφθηκε εμμέσως από το Μαξίμου. Κυβερνητικά στελέχη όμως, ανάμεσά τους και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, επισήμαναν ότι δεν υπάρχει πλάνο Β. Το ερώτημα που τίθεται, ωστόσο, είναι γιατί έγινε η πρόταση. Δεν γνώριζε ο Καμμένος ότι η κυβέρνηση θα την απορρίψει, με κάποιο τρόπο, όταν έχει υπογραφεί η Συμφωνία και αναμένεται η τήρηση των όρων της από την άλλη πλευρά;

Η εναλλακτική πρόταση Καμμένου από την μία αποδεικνύει ότι έχουν ασκηθεί εξωτερικές πιέσεις (με σκοπό την ανάσχεση της ρωσικής διείσδυσης στα Βαλκάνια), από την άλλη κρατάει τους ΑΝΕΛ στην σφαίρα της σταθερής πολιτικής γραμμής που είναι η μη παραχώρηση του ονόματος Μακεδονία στα Σκόπια. Όλα αυτά εκτιμάται ότι έχουν έναν στόχο: την ανάσχεση των διαρροών από τους ΑΝΕΛ σε επίπεδο στελεχών και εκλογικής βάσης και την ανατροπή της δημοσκοπικής δυστοκίας του κόμματος.

Η πρόταση Καμμένου ωστόσο έχει και άλλον έναν στόχο: τον Κοτζιά. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο υπουργός Άμυνας λέει στον υπουργό Εξωτερικών ότι «μιλάμε και εμείς με τους Αμερικανούς». Το κάνει μάλιστα την ώρα που βρίσκεται επί αμερικανικού εδάφους για μια σειρά επαφών «υψηλού επιπέδου».

Το υπουργείο Εξωτερικών μέχρι αυτήν την ώρα δεν έχει κάνει κάποιο σχόλιο. Αντιθέτως, η ΝΔ σηκώνει το θέμα και μέσω του αρμόδιου τομεάρχη Εξωτερικών καταθέτει ερώτηση προς τον Κοτζιά για το «ποιος ασκεί την εξωτερική πολιτική σε αυτή τη χώρα». Η ΝΔ ρωτά, επίσης, κατά πόσο οι δηλώσεις Καμμένου περί «αναχαίτισης της ρωσικής διείσδυσης στα Βαλκάνια», βοηθούν την προετοιμασία και τους στόχους της επικείμενης επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Μόσχα.

Είναι, όμως, η πρόταση Καμμένου απλώς μια μικροκομματική κίνηση με στόχο την εσωτερική κατανάλωση και το κομματικό ακροατήριο, ή πρόκειται για κάτι ουσιαστικότερο; Αν την δει κάποιος αποστασιοποιημένα θα μπορούσε να υποθέσει ότι είναι ικανή να λειτουργήσει ως Σχέδιο Β για την περίπτωση που η Συμφωνία των Πρεσπών πεθάνει στα Σκόπια.

Τότε, η πρόταση Καμμένου για αμυντικό σύμφωνο μπορεί να λειτουργήσει σαν «δίχτυ προστασίας» για τα νατοϊκά συμφέροντα στην περιοχή. Γι’ αυτό και οι Αμερικανοί δεν έσπευσαν να την απορρίψουν. Αντιθέτως, την άκουσαν και προφανώς την βάζουν στο ράφι για την περίπτωση που χρειαστεί. Όσο για το ονοματολογικό; Υπάρχει πάντα και η ΕΕ, η οποία μετά την εμφάνιση Ιβανόφ στο Ευρωκοινοβούλιο διεμήνυσε ότι δεν κάνει εισαγωγή κρίσεων!