Στο απυρόβλητο ο “πρίγκηπας” και μετά το όνειδος της Αγχιάλου;

Η εξουσία δεν κάνει ποτέ λάθος και κυρίως δεν παραδέχεται ποτέ ότι κάνει λάθος. Η εικόνα του ηγέτη δεν πρέπει να έχει καμία ρωγμή! Ο ηγέτης που εναλλάσσει την εικόνα του, όταν θέλει να δείξει ανθρώπινος εκφράζει λύπη ή συμπόνοια, αλλά όχι αυτοκριτική. Πρέπει να μένει στο απυρόβλητο. Η οργή είναι δομικό στοιχείο του κοινωνικού συστήματος, η εξουσία οφείλει να την διοχετεύει προς τις σωστές κατευθύνσεις στο κατάλληλο τάιμινγκ, ώστε να βγαίνει ενισχυμένος ο ηγέτης!

Αν δεν ανακαλυφθεί εχθρός (π.χ. η Ρωσία με την οποία είμαστε σε πόλεμο!) πάντα υπάρχει ένας υπουργός ή υπηρεσιακός παράγοντας για να γίνει αποδιοπομπαίος τράγος. Η εξουσία είναι προτιμότερο να λειτουργεί κατασταλτικά, παρά προληπτικά. Όταν προλαβαίνει καταστάσεις κανείς δεν το αντιλαμβάνεται, όταν όμως ο ηγέτης ενεργεί αποφασιστικά εκ των υστέρων, άλλοτε ιδρύοντας υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Kλιματικής Aλλαγής, άλλοτε εξαγγέλλοντας εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων για να μην ξαναθρηνήσουμε θύματα, άλλοτε ανακοινώνοντας εξοπλιστικά προγράμματα που θα μας προστατεύσουν από μελλοντικές απειλές, τότε κάνει επίδειξη ηγεσίας στο πόπολο. Οι παντός είδους κρίσεις είναι ευπρόσδεκτες, εύκολα μετατρέπονται σε ευκαιρίες.

Οι παραπάνω βασικές αρχές θα μπορούσαν να έχουν βγει από το manual άσκησης της ηγεσίας, που ακολουθεί απαρέγκλιτα ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ποτέ δεν έχει ευθύνες ο ίδιος και επιπλέον στις κρίσεις φροντίζει να μένει επιμελώς εκτός κάδρου. Ακόμη και στο σκάνδαλο των υποκλοπών, που έσκασε στο προσωπικό του γραφείο, αποποιήθηκε τις ευθύνες ωσάν να μην ήταν δική του αρμοδιότητα και επιπλέον να ήταν τυχαίο πρόσωπο ο διευθυντής και ανεψιός του.

Στις πυρκαγιές του 2021, αφού εξέφρασε την λύπη του, αξιοποίησε την ατυχή εικόνα του Χρυσοχοΐδη με τη μάνικα για να τον αποπέμψει και να κάνει ανασχηματισμό, όπου διόρισε με πολλές φανφάρες τον Χρήστο Στυλιανίδη, εκ μετεγγραφής από την ΕΕ, για να οργανώσει δήθεν το σύγχρονο σύστημα Πολιτικής Προστασίας που θα αντιμετώπιζε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Το σύστημα κατέρρευσε μαζί με το επιτελικό κράτος στις πρόσφατες πυρκαγιές, όπου ο μέχρι στιγμής απολογισμός είναι 500.000 στρέμματα, αλλά το Μέγαρο Μαξίμου ήδη έδωσε στο κοινό δύο εξιλαστήρια θύματα, το Νότη Μηταράκη, που έκανε το λάθος να φύγει για τρεις ημέρες από την Αθήνα, και τον Γιώργο Πατούλη, που είχε την ατυχή έμπνευση να χορέψει ζεϊμπέκικο!

Στο απυρόβλητο ο ηγεμόνας

Αντικειμενικές ευθύνες δεν υπάρχουν ποτέ, δεν υπήρχαν στην πανδημία –περισσότερες εντατικές θα σήμαιναν περισσότερους θανάτους, όπως είχε πει τότε ο Γιώργος Γεραπετρίτης– και δεν υπάρχουν και για τις καμένες εκτάσεις όπου, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός, «αυτά τα μέσα έχουμε και είναι αρκετά», μία μέρα πριν πέσει το πυροσβεστικό αεροσκάφος. Τα νοσοκομεία δεν έχουν γιατρούς, η πυροσβεστική έχει χιλιάδες κενές θέσεις και τα πυροσβεστικά αεροσκάφη είναι παλιά, αλλά αυτά δεν θα τα παραδεχθεί ποτέ ο ηγέτης.

Μπορεί δε και να καταφύγει σε διάφορες δικαιολογίες, από το «χιόνισε μέρα, ενώ συνήθως χιονίζει νύχτα», μέχρι και στο ότι «οι επιστήμονες δεν μας είχαν προειδοποιήσει για την ένταση της κλιματικής κρίσης». Ακόμη και στο δυστύχημα των Τεμπών έριξε τις ευθύνες στον σταθμάρχη και αποποιήθηκε τις ευθύνες της κυβέρνησής του για τον διορισμό, μεταθέτοντάς τες στις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους. Για την ακρίβεια στην ενέργεια και στα καταναλωτικά προϊόντα φταίει ο Πούτιν και επιπλέον είναι διεθνές φαινόμενο.

Κάθε κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία. Η πανδημία σε πείραμα χειραγώγησης του πληθυσμού (τα sms ήταν για “παιδαγωγικούς λόγους” είχε πει ο Γεραπετρίτης) και φυσικά ευκαιρία για να μοιραστούν 50 δισ. σε εκλογικές πελατείες και φίλους επιχειρηματίες. Η κρίση στην υγεία είναι ευκαιρία για ιδιωτικά νοσοκομεία, η αδυναμία πρόσβασης λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής μετατρέπεται σε επιχείρημα υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων και οι πυρκαγιές σε ευκαιρία να ανατεθεί σε ιδιώτες η διαχείριση των δασών.

 

Πάνω από όλα η ασφάλεια 

Όσο για την απειλή της Τουρκίας –όταν το Oruc Reis το πήρε ο άνεμος!– ήταν πρώτης τάξης ευκαιρία για εξοπλιστικά προγράμματα που τεκμηριώνουν χωρίς άλλο τον πατριωτισμό του ηγέτη και στριμώχνουν τους “εθνομηδενιστές αντιπάλους”. Πάνω απ’ όλα η ασφάλεια: ο πληθυσμός πρέπει να νιώθει ασφαλής σε ένα ισχυρό κράτος. Δεν έχει σημασία που το οργανωμένο έγκλημα αλωνίζει. Η χώρα έχει τον μεγαλύτερο αναλογικά αριθμό αστυνομικών στην ΕΕ και προσλαμβάνει κι άλλους. Δεν θα αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά το κοινό έγκλημα, όμως, θα αυξήσουν την ισχύ του κατασταλτικού μηχανισμού, θα ικανοποιήσουν τους δεξιούς ψηφοφόρους και θα δώσουν ευκαιρία για διορισμό κομματικής πελατείας.

Φυσικά πάντα υπάρχει ένας εχθρός και μία ασύμμετρη απειλή, οι μετανάστες, ο κορονοϊός, οι Ρώσοι, η κλιματική αλλαγή, οι εμπρηστές (Έλληνες ή Τούρκοι), στην αντιμετώπιση των οποίων στρατεύεται ο ηγέτης, φυσικά με επιτυχία. Μέχρι πριν από ένα μήνα υπήρχε και ο Νο1 εχθρός, ο “δαιμονοποιημένος” Αλέξης Τσίπρας. Η επίκλησή του ήταν αρκετή για να συμπληρώσει τα κενά που άφηναν όλες οι άλλες αφηγήσεις, όταν δεν ήταν αρκετά πειστικές.

Αξιοποιώντας το αντικομουνιστικό υπόστρωμα της δεξιάς παράταξης δημιούργησε έναν νέο διχασμό ώστε οι ψηφοφόροι του να καταφεύγουν πάντα στο “ναι αλλά απέναντι είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας”. Ακόμη και για τις υποκλοπές κατέφυγε στο ότι γίνονταν και επί ΣΥΡΙΖΑ – κι ας μην έφερε καμία απόδειξη. Και για να καταστεί πειστικό το επιχείρημα το πρόβαλε το ΚΚΕ ως αριστερός παραστάτης.

Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός

Φυσικά όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατά ή σε κάθε περίπτωση δεν θα ήταν τόσο αποτελεσματικά εάν δεν υπήρχε το πανίσχυρο σύστημα των ΜΜΕ, που σπεύδει πολλές φορές οικειοθελώς και πριν τον μηχανισμό του Μαξίμου, να συγκαλύψει αστοχίες και ανεπάρκειες, να δικαιολογήσει αβλεψίες και λάθη, να αποκρύψει την έκταση γεγονότων και φυσικών καταστροφών, να προσφέρει με την δική του αξιοπιστία αιτιολογήσεις και δικαιολογίες.

Δεν είναι μόνο ότι η δημοσιογραφία έχει μετατραπεί σε θεραπαινίδα της εξουσίας. Οι Έλληνες ολιγάρχες συμμετέχουν στην άσκηση της διακυβέρνησης και στη νομή του πλούτου και προς το παρόν δεν έχουν λόγο να αντιδρούν στην εικόνα του ηγέτη που φιλοτεχνεί ο κυβερνητικός μηχανισμός. Πολλοί επώνυμοι δημοσιογράφοι λειτουργούν σαν μισθοφόροι. Ο πρωθυπουργός άλλοτε παρουσιάζεται σαν “Έλληνας Τσώρτσιλ”, άλλοτε σαν “τσιτάχ” και άλλοτε σαν “Μωυσής”!

Οι ειδήσεις για το προσωπικό λάιφ στάιλ και για την οικογένειά του προβάλλονται προνομιακά και κάθε κριτική απαξιώνεται σαν τοξικότητα. Τα εκτός ελέγχου ΜΜΕ είναι μικρά και περιορισμένης εμβέλειας, αδυνατώντας να συνδιαμορφώσουν την ατζέντα. Λειτουργούν σαν άλλοθι δημοκρατικότητας. Οι ενοχλητικοί δημοσιογράφοι μειώνονται και μένουν εκτός παιχνιδιού. Εξοβελίζονται ακόμη και από τα τηλεοπτικά πάνελ όσοι λένε πράγματα που αναιρούν το εκάστοτε επίσημο αφήγημα.

Παράλληλα, ένας τεράστιος μηχανισμός δραστηριοποιείται στα social media για να αντιμετωπίζει την δήθεν “δημοσιογραφία των πολιτών”, που εντέλει πέφτουν στην παγίδα και αναπαράγουν στις αναρτήσεις τους την κυρίαρχη γραμμή που διοχετεύουν στημένοι λογαριασμοί. Φυσικά την διαχείριση των ΜΜΕ από τις σχέσεις με τους μιντιάρχες μέχρι την επιλογή των πολιτικών συντακτών, την έχει ο πρωθυπουργός και το γραφείο του.

Κυβέρνηση σε σταυροδρόμι

Ακόμη και ένα πανίσχυρο σύστημα όμως μπορεί να σκοντάψει στην πραγματικότητα. Ένα μόλις μήνα μετά τις εκλογές, το σύστημα Μαξίμου δείχνει να παραπαίει. Η καταστροφή από τις πυρκαγιές είναι δύσκολα διαχειρίσιμη, παρότι το Μαξίμου “πέταξε στην αρένα” τον Μηταράκη και τον Πατούλη. Τα λάθη και οι αβελτηρίες και οι ατυχείς δηλώσεις, ενδεικτικές της μετεκλογικής αλαζονείας, είναι πολλές. Η απουσία του άλλου πολιτικού πόλου, εύκολου πάντα στόχου για αποπροσανατολισμό κάθε φορά που ερχόταν η συζήτηση περί ευθυνών, είναι εμφανής.

Κυρίως όμως υπάρχει το όνειδος της πυρκαγιάς στο στρατόπεδο στης Αγχιάλου και στην 111 πτέρυγα μάχης. Το στρατόπεδο ήταν απροστάτευτο σε απλή πυρκαγιά, τα βλήματα εξερράγησαν αντίθετα με τις νατοϊκές προδιαγραφές ασφαλείας. Κυρίως όμως η εικόνα των F-16 και των ελικοπτέρων να εγκαταλείπουν την βάση τους για να αναζητήσουν ασφαλές καταφύγιο, δεν αντέχει σε κανένα επιχείρημα και καμία αιτιολόγηση. Είναι εικόνα ντροπής για το στράτευμα, όσο και αν κυβέρνηση, αντιπολίτευση(;) και φυσικά τα ενσωματωμένα ΜΜΕ κάνουν πραγματικά ότι είναι δυνατόν για να την συγκαλύψουν και να πέσει για μία ακόμη φορά στα μαλακά ο πρωθυπουργός.

Ωστόσο η γενική εντύπωση παραμένει: ένας πρωθυπουργός και η ηγεσία (πολιτική και στρατιωτική) που καθοδηγούν τους κρατικούς μηχανισμούς, δεν μπορούν να προστατεύσουν ένα στρατόπεδο από πυρκαγιά. Πόσο τα ίδια πρόσωπα μπορούν να προστατεύσουν την χώρα από την εξωτερική απειλή; Η κατάσταση δεν σώζεται ούτε με την παραίτηση του διοικητή της πτέρυγας ούτε με την ΕΔΕ που έχει διατάξει ο Νίκος Δένδιας.

Σε ένα κανονικό κράτος… 

Σε ένα κανονικό κράτος ο υπουργός Εθνικής Αμύνης και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ θα είχαν παραιτηθεί, αναλαμβάνοντας την αντικειμενική ευθύνη. Έχει ενδιαφέρον ότι και οι δύο στο πρόσφατο παρελθόν είχε αποκαλυφθεί ότι ήταν στόχοι παρακολούθησης. Το κλίμα όμως δεν θα εκτονωθεί με την αποπομπή Μηταράκη. Το να απολύσει και δεύτερο υπουργό είναι δύσκολο, όπως και να κάνει ανασχηματισμό πριν περάσουν δύο μήνες από τον διορισμό της κυβέρνησης.

Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση βγαίνει βαριά τραυματισμένη και αυτή την φορά η εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν μένει αλώβητη. Η κυβέρνηση έχει δύσκολα θέματα μπροστά της, όπως την αντιμετώπιση της ακρίβειας δίχως την έκταση της δημοσιονομικής χαλάρωσης του πρόσφατου παρελθόντος. Κυρίως, όμως, έχει τα ελληνοτουρκικά, που όλα δείχνουν ότι θα προχωρήσουν κατά τα κελεύσματα των μεγάλων “προστατών” σε κατεύθυνση εθνικών υποχωρήσεων, όπως προανήγγειλε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Κάποιοι στο εσωτερικό της ΝΔ ήδη ετοιμάζονται και δίνουν χρόνο μέχρι τις ευρωεκλογές για εξελίξεις στο πολιτικό και εσωκομματικό σκηνικό. Ίδωμεν…