To Bloomberg για την Αγία Σοφία

Ο Σταύρος Λυγερός για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά

Άρθρο για την Αγία Σοφία ανήρτησε και το αμερικανικό Bloomberg, όπου αναφέρει οτι με αυτή την κινηση ο Ερντογάν “πέτυχε” την πλήρη αποξένωση απο την Ελλάδα.

Το άρθρο ως έχει:

Για τον Ερντογάν η μετατροπή της εκκλησίας σε τζαμί, σηματοδοτεί την αναγέννηση της Τουρκίας σαν ένα ισχυρό ισλαμικό κράτος μετά από έναν αιώνα ατυχών προσπαθειών να μιμηθούν τη χριστιανική Δύση. Όσοι εναντιώνονται σε αυτή την κίνηση -στην Τουρκία και στο εξωτερικό- την βλέπουν ως την πιο πρόσφατη δραματική απόδειξη ότι ότι υπό τον Ερντογάν, αναδύθηκε στην επιφάνεια μια λιγότερο κοσμική και λιγότερο ανεκτική Τουρκία.

Ο Τούρκος Νομπελίστας Orhan Pamuk, είπε στο BBC:

“Μετατρέποντάς την πάλι σε τζαμί είναι σαν να λέει στον υπόλοιπο κόσμο ‘δυστυχώς, δεν είμαστε πλέον κοσμικό κράτος’. Όμως υπάρχουν εκατομμύρια Τούρκων που είναι υπέρ του κοσμικού κράτους και φωνάζουν εναντίον της αλλαγής, μόνο που οι φωνές τους δεν ακούγονται.”

Γυρίζει στο 1934

Η Βυζαντινή εκκλησία είδε να ξαναλλάζει δυο φορές ο χαρακτήρας της μέσα σε μια χιλιετία: σε φάσεις καθοριστικές για την περιοχή. Έγινε από εκκλησία τζαμί μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, και έγινε μουσείο από τζαμί το 1934, στην προσπάθεια του  Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ να κάνει κοσμικό κράτος την νεαρή τότε Τουρκική Δημοκρατία του.Τουρκία

Η απόφαση της Παρασκευής, που ακύρωσε την απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ, ήταν λιγότερο δραματική από την πτώση του Βυζαντίου. Ο Ερντογάν όμως -ένας ισλαμιστής που κυβερνάει την Τουρκία δύο δεκαετίες τώρα- προσπάθησε να το παρουσιάσει ως εφάμιλλο σταθμό στην ιστορία τους

“Η αναγέννηση της Αγίας Σοφίας είναι ο προάγγελος της ελευθέρωσης του τεμένους αλ Ακσα στα χνάρια των πιστών που έβγαιναν απο την περίοδο της μεσοβασιλείας, είπε ο Ερντογάν αναφερόμενος στο τέμενος στην Ιερουσαλήμ, που για πολλούς ισλαμιστές θεωρείται ότι είναι και αυτό υπό κατοχή.

Μεγάλη δύναμη οι Οθωμανοί

Ο Ερντογάν θα ανοίξει την Αγία Σοφία για προσευχή των ομοθρήσκων του στις 24 Ιουλίου, που είναι η επέτειος της Συνθήκης του 1923 με την οποία ορίσθηκαν τα σύνορα της σημερινής Τουρκίας. Η Συνθήκη εκείνη θεωρείτο από τους Τούρκους σωτήρια επί δεκαετίες, αλλά τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν την αμφισβητεί και υποστηρίζει ότι με αυτήν η χώρα ληστεύτηκε από εδάφη και της αφαιρέθηκε το δικαίωμα να είναι μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Το απόγευμα της Παρασκευής χιλιάδες Τούρκοι προσευχήθηκαν έξω από την Αγία Σοφία και μάλιστα πολλοί ήταν βουρκωμένοι ή και έκλαιγαν από χαρά για αυτό τον συμβολικό θρίαμβο.

“Για τους συντηρητικούς πιστούς της Τουρκίας, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας είναι μια εκπληκτική στιγμή”, λέει ο Mustafa Akyol, που ειδικεύεται στο Ισλάμ και στον εκσυγχρονισμό στο Ινστιτούτο Cato της Ουάσιγκτον.  “Πιστεύουν σε αυτό που λένε ‘το δίκαιο του σπαθιού’,  ότι το δικαίωμα των Οθωμανών να μετατρέπουν εκκλησίες σε τεμένη είναι αποτέλεσμα τωνκατακτήσεών τους. Η Τουρκια ως κυρίαρχο κράτος έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει. Τους ρωτώ όμως: τι θα κάνουν αν το Ισραήλ αλλάξει κάτι στο τέμενος Αλ Ακσα; Θα ισχύει και τότε το ‘δίκαιο του σπαθιού’;”

Κόρδοβα

Η Αγία Σοφία δεν είναι ο μόνος ναός που έγινε τζαμί και αντιστρόφως. Στην Κόρδοβα, που ήταν για καιρό υπό ισλαμική κυριαρχία, το μεγάλο τέμενος  έγινε χριστιανική εκκλησία όταν έχτισαν στο κέντρο του έναν χριστιανικό ναό μετά την απελευθέρωση της περιοχής κατά τον 13ο αιώνα. Όμως ο Akyol επισημαίνει μια πολύ σημαντική διαφορά: τα αραβουργήματα και τα σχέδια των μουσουλμάνων καλλιτεχνών στο τέμενος, είναι ακόμα εκεί για να τα βλέπει ο κόσμος.

Ο ισλαμισμός δεν επιτρέπει θρησκευτικές απεικονίσεις όπως ο χριστιανισμός και δεν είναι σαφές αν κάποια ψηφιδωτά και εικόνες που οι Οθωμανοί κάλυψαν και που χρειάστηκε (όσα σώθηκαν) να αποκαλυφθούν το 1934, θα ξανακρυφτούν και πάλι. (σ.σ. αναφέρθηκε αργότερα ότι θα υπάρχει ειδικός φωτισμός και κουρτίνες κατά τις ώρες της προσευχής)

Οι ψηφοφόροι

Αυτή η απόφαση όμως ήταν από καιρό αναμενόμενη. Και όπως η μετατροπή της  Αγίας Σοφίας σε Μουσείο ήταν πολιτική απόφαση, γιατί τότε  ο Ατατούρκ έπρεπε να βελτιώσει τις σχέσεις του με την Ελλάδα, έτσι και τώρα η χρονικη στιγμή που επελέγη για να εκδοθεί η απόφαση, ήταν επισης πολιτική. Η δημοτικότητα του Ερντογάν πέφτει λόγω της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα και οι συντηρητικοί αντίπαλοί του απειλούν να του κλέψουν ψηφοφόρους.

Η κίνησή του βέβαια είναι πολύ πιθανό να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στις ήδη κακές του σχέσεις με την Ελλάδα, μια που η Αγία Σοφία έχει ένα ειδικό βάρος για τη χώρα, σαν ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Ορθόδοξου Χριστιανισμού.  Η ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες ήταν ήδη μεγάλη, με μήλο της έριδος την ενεργειακή εκμετάλλευση της Μεσογείου

Μηδενική εμπιστοσύνη

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης καταδίκασε την απόφαση λέγοντας ότι “επηρεάζει όχι μόνο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την Unesco, με την παγκόσμια κοινότητα”

Η Αγία Σοφία είναι στον κατάλογο της Unesco με τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και ο Οργανισμός δήλωσε ότι “θλίβεται βαθύτατα από την απόφαση αυτή”. Θλίψη εξέφρασε και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και το άρθρο του Bloomberg καταλήγει:

“Είναι μια απόφαση που σοκάρει”, λέει ο James Ker-Lindsay, επίκουρος καθηγητής στη σχολή London School of Economics, ο οποιος εστιάζεται στο θέμα της ασφάλειας στη νοτιοανατολική Ευρώπη. “Το μόνο που καταφέρνει, είναι να κατακρημνισθούν στο ναδίρ οι σχέσεις Αθήνας- Άγκυρας και σίγουρα αφαιρεί και τα τελευταία απομεινάρια εμπιστοσύνης”.

Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του SLpress.gr

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου από άλλες ιστοσελίδες χωρίς άδεια του SLpress.gr. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των 2-3 πρώτων παραγράφων με την προσθήκη ενεργού link για την ανάγνωση της συνέχειας στο SLpress.gr. Οι παραβάτες θα αντιμετωπίσουν νομικά μέτρα.

Ακολουθήστε το SLpress.gr στο Google News και μείνετε ενημερωμένοι