Οι φρεγάτες και ο… γαλλικός δάκτυλος στο ψήφισμα της Ευρωβουλής

Η εισαγωγική παράγραφος (για το ψήφισμα και τις φρεγάτες) στο άρθρο γνώμης του συναδέλφου Μενέλαου Τασσιόπουλου, στην “Απογευματινή”, στις 10 Φεβρουαρίου, προκαλεί αίσθηση. Όσο κι αν προσπάθησε ο υπογράφων να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τη συγκεκριμένη αναφορά, κατέστη αδύνατον. Αυτό δεν σημαίνει ότι αμφισβητώ ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει. Αλλά δεν υπάρχει και ένδειξη ότι αυτό συμβαίνει. Γιατί δεν είναι ένδειξη τα επικριτικά δημοσιεύματα σε πολλά ευρωπαϊκά ΜΜΕ, των γαλλικών συμπεριλαμβανομένων, τα οποία “στόλισαν” δεόντως την Ελλάδα για τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου.

Σχολιάσω την προαναφερθείσα αναφορά του συναδέλφου, διότι εάν δεχθεί κανείς ως υπόθεση ότι αληθεύει, προκύπτουν μια σειρά από ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Κατά τη γνώμη μου, ο Τασσιόπουλος επιχειρεί να διαβάζει τη μεγάλη εικόνα των γεωπολιτικών ανταγωνισμών, έχοντας αντιληφθεί ότι το να ομφαλοσκοπούμε θεωρώντας ότι αποτελούμε το κέντρο του κόσμου, συνιστά παγίδα. Προφανώς, σχεδιάζουμε πολιτική με το βλέμμα στραμμένο στα εθνικά συμφέροντα, όπως άλλωστε όλα τα κράτη. Με τη διεθνή συμπεριφορά τους, επιχειρούν να μεγιστοποιήσουν το εθνικό τους συμφέρον.

Αυτή η παραδοχή, όμως, συνεπάγεται ότι υπάρχουν και θεσμοί που επεξεργάζονται και εισηγούνται την πολιτική αυτή, είτε την “υψηλή στρατηγική” της χώρας, είτε και τις κινήσεις στο τακτικό επίπεδο. Δεν κάνει καθένας ό,τι του καπνίσει, όπως κι αν λέγεται, είτε είναι πρωθυπουργός είτε υπουργός, οποιασδήποτε κυβέρνησης. Στις σοβαρές χώρες, επαναλαμβάνω, διότι αυτό συνιστά εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση…

Τί ακριβώς συμβαίνει

Καταρχήν, η πληροφορία αυτή αληθεύει ή όχι. Εάν αληθεύει όποιος κι αν τη διοχέτευσε, προφανώς το έκανε διότι έκρινε πως εξυπηρετούνται τα συμφέροντά του. Οι Γάλλοι ίσως για να δημοσιοποιήσουν έμμεσα τη δυσαρέσκειά τους; Οι Αμερικανοί ίσως για να ενισχύσουν την τάση αποκλειστικής προσκόλλησης της Ελλάδας στο άρμα τους; Οι Έλληνες ίσως για να διαμηνύσουν στους Γάλλους ότι “ξέρουμε”; Προφανώς, συμπέρασμα δεν μπορεί να βγει. Εάν η πληροφορία δεν αληθεύει, τα κίνητρα όποιου τη διοχέτευσε είναι πιο σκοτεινά και επιδιώκουν να υπονομεύσουν τις ελληνογαλλικές σχέσεις. Οπότε το κομβικό ερώτημα επιστρέφει στον τρόπο διαχείρισης των διεθνών σχέσεων της χώρας από την κυβέρνηση, θέμα στο οποίο θα επανέλθουμε παρακάτω.

Ας δούμε και λίγο παρακάτω στο επίμαχο άρθρο: «Ειδικά, η ακύρωση της παραγγελίας της τέταρτης φρεγάτας Belharra και του προγράμματος με τις κορβέτες, όπου κυριαρχούσαν δύο υποψηφιότητες, η γαλλική πρόταση και η ιταλική. Σε κάθε περίπτωση ακόμη και αν έτσι είναι η συγκυρία στο παρασκήνιο, οι Γάλλοι έχουν άδικο, αφού οι προμήθειες τόσο στα μαχητικά όσο και στα πλοία από την πλευρά της Ελλάδας, εκτός των εξαιρετικών τεχνικών χαρακτηριστικών, δεν δικαιολογούν “πικρίες”. Φυσικά, η στενή σχέση Ελλάδας και Γαλλίας είναι διαχρονική και δεν θα ήταν τολμηρό να τη χαρακτηρίσει κάποιος μόνιμη, έστω και αν παρουσιάζει από καιρού εις καιρόν κάποιες “αβαρίες”».

Τι έχουμε λοιπόν εδώ; Πάντα στην περίπτωση που η πληροφορία ισχύει, η Γαλλία, με την οποία υπογράψαμε σύμφωνο αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, έχει δυσαρεστηθεί για την ελληνική στροφή στα αμερικανικά οπλικά συστήματα και ενορχήστρωσε στο Ευρωκοινοβούλιο το καταδικαστικό για την ελληνική κυβέρνηση ψήφισμα, αναφορικά με τις επιδόσεις της στον τομέα “κράτος δικαίου”.

Πάντα εάν ισχύει η πληροφορία, τα θεμέλια των ελληνογαλλικών σχέσεων είναι σαθρά. Εάν πρέπει να αναθέτουμε συνεχώς συμβόλαια στη γαλλική αμυντική βιομηχανία για να παραμένει σε ισχύ το σύμφωνο αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, κάποιοι κάτι δεν κατάλαβαν. Ας μην ξεχνάμε βέβαια, ότι η υπογραφή του ήταν προϋπόθεση που τέθηκε από ελληνικής πλευράς και προβλήθηκε, εύλογα, ως υπεραξία που βάρυνε υπέρ της γαλλικής πρότασης (FDI ΗΝ), απέναντι στην ολλανδική (Sigma 11515) και τη βρετανική (AH-140 Arrowhead).

Κι αυτό ασχέτως του ότι σήμερα, με τις διακηρύξεις περί “συμπαραγωγής” των FFG-62 Constellation, η Ελλάδα φλερτάρει με την ιταλική πρόταση! Διότι η Constellation αποτελεί μετεξέλιξη της σχεδίασης της ιταλικής FREMM, των φρεγατών τύπου Bergamini, με αμερικανικό κατά πάσα πιθανότητα οπλισμό, που όμως δεν είχε προκριθεί! Οι Αιγύπτιοι που προφανώς αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον περιώνυμο “γεωπολιτικό παράγοντα” στους εξοπλισμούς, φρόντισαν και άρπαξαν την ευκαιρία, αποκτώντας δύο μεταχειρισμένες Bergamini έναντι 1,2 δισ. ευρώ. Δύο στην τιμή της μιας, για να καταλαβαινόμαστε. Τα ανωτέρω περιγράφουν μια χώρα (Αίγυπτος) με στρατηγική οπτική που ξέρει τι κάνει και όχι μία (Ελλάδα) που άγεται και φέρεται από την εκάστοτε συγκυρία…

Συγκεχυμένα μηνύματα

Στην ανορθολογική αυτή εικόνα, πιθανότατα μπορεί να συμπεριληφθεί και ενδεχόμενη γαλλική δυσαρέσκεια για τους ελληνικούς χειρισμούς. Προφανώς, το Παρίσι δεν νομιμοποιείται να έχει λόγο σε ενδεχόμενη απόφαση της Ελλάδας, να υιοθετήσει το μοντέλο των δύο προμηθευτών, όπως και στην περίπτωση της Πολεμικής Αεροπορίας (ΗΠΑ και Γαλλία). Άλλο αυτό όμως κι άλλο το μήνυμα που εκπέμπει το να ξεκινά επένδυση σε έναν τύπο φρεγάτας, ασχέτως του πως αυτή επελέγη και να την παρατάει στη μέση.

Η μη άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης (option) για αγορά άλλης μίας φρεγάτας Belharra, δεν δημιουργεί οικονομίες κλίμακος, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η υποστήριξη του οπλικού συστήματος (πλατφόρμα και όπλα) σε βάθος χρόνου. Ας σημειωθεί ότι δεν υπάρχει συμπαραγωγή με τους Γάλλους, καθώς δεν συμβαδίζει με τον χαρακτήρα του επείγοντος με τον οποίο προωθήθηκαν τα σχετικά συμβόλαια…

Να υποτεθεί ότι πλέον η κυβέρνηση θεωρεί ότι εξέλειπε το επείγον της αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής; Βέβαια σε μια ακόμη ιστορική περίσταση, η Ελλάδα πρώτα διαπίστωσε το επείγον και μετά αντέδρασε, γεγονός εξ ορισμού γελοίο. Διότι οι προθέσεις αλλάζουν σε ένα βράδυ, αλλά οι αμυντικές δυνατότητες θέλουν πολλά χρόνια να οικοδομηθούν… Καλές είναι οι μεγαλοστομίες περί συμπαραγωγής φρεγατών εκτοπίσματος 6.000-7.000 τόνων. Όταν όμως δεν θέτεις ως προτεραιότητα στο επίπεδο του κρατικού προϋπολογισμού τις εξοπλιστικές δαπάνες και επιδεικνύεις αδιαφορία αναφορικά με την εξέλιξη της κύριας στρατιωτικής απειλής, η όλη λογική καθίσταται προβληματική.

Όταν δεν προχωράς ούτε στην απόκτηση κορβετών (γαλλικών ή ιταλικών) της τάξεως των 3.000 τόνων με το κλασικό επιχείρημα της έλλειψης χρημάτων, οι εξαγγελίες μοιάζουν κούφιες. Ξεχνούμε ότι απαιτούνται επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για να δημιουργηθούν εκ νέου κατάλληλες υποδομές για να φιλοξενήσει τέτοιο έργο. Τα ναυπηγεία είναι ιδιωτικά, άρα τα χρήματα αυτά δεν θα τα δώσει ο φορολογούμενος, διότι παραμονεύει η Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ που πρόθυμα θα επιβάλλει δυσβάστακτα πρόστιμα. Ενδιαφέρεται για την έμμεση προστασία άλλων ναυπηγείων που θα αισθάνονταν απειλή από την αναγέννηση των ελληνικών στη Μεσόγειο.

Τα περί συμπαραγωγής, λοιπόν, θα τα βρούμε μπροστά μας ξανά, διότι η κατάσταση των ναυπηγείων δεν είναι ιδιαίτερα κολακευτική μετά από σχεδόν 15 χρόνια εγκατάλειψης και περιπετειών. Σε ευνομούμενες χώρες, μετά βεβαιότητας θα είχε ζητηθεί ο λόγος από τους εμπλεκόμενους και διάφοροι υπουργοί και ανώτατοι στρατιωτικοί που βρίσκονται ακόμα στα πράγματα, θα περιέρχονταν σε δύσκολη θέση.

Κατά συνέπεια, το πρόβλημα είναι η συνολικά προβληματική εικόνα που εμφανίζει η χώρα, μέρος της οποίας είναι η ανέξοδη κατανάλωση κάθε λογής γεωπολιτικών αφηγημάτων. Αυτό δεν μπορεί να συγκαλύψει την πραγματικότητα του επιπόλαιου τρόπου, με τον οποίο διαχειρίζονται τις διεθνείς σχέσεις της χώρας, κατά το δοκούν, οι ελληνικές κυβερνήσεις. Η κατάσταση αυτή, δυστυχώς, βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη, με αποτέλεσμα να ανακύπτουν τέτοια ζητήματα στις διμερείς, υποτίθεται στρατηγικές σχέσεις της χώρας. Η παθογένεια βρίσκεται στο εσωτερικό. Δυστυχώς, δεν εντοπίζεται η παραμικρή διάθεση εξορθολογισμού με αποτέλεσμα η αυθαιρεσία να βασιλεύει.