Οι επικίνδυνες παρέες του προέδρου Μπάιντεν

Πάντως στο πρώτο δεκαήμερο του περασμένου Δεκεμβρίου καταρρέουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων για το μεταναστευτικό και τον έλεγχο των συνόρων, με παράπλευρη απώλεια την διαφωνία για την διάθεση 105 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την υποστήριξη της Ουκρανίας και του Ισραήλ, με το Κίεβο να προβλέπεται να λάβει $65 δισεκατομμύρια.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν ενεργεί όμως με κίνητρο το γεγονός ότι συμπαθεί ή εμπιστεύεται τον Ουκρανό πρόεδρο, αν και η πολιτική υποστήριξη του Κιέβου στην χώρα του σταδιακά εξανεμίζεται, αφού ο πόλεμος δεν εμφανίζει ορατά σημεία λήξης, οπότε υπονομεύει τις δυνατότητες του Αμερικανού προέδρου να συνεχίσει να υποστηρίζει και κατά το 2024 τον Ζελένσκι. Παράλληλα εάν ο Ντόναλντ Τραμπ, που θεωρεί τον Ουκρανό πρόεδρο προσωπικό του αντίπαλο, εκλεγεί τον προσεχή Νοέμβριο, οι Ουκρανοί θα απωλέσουν τον ισχυρότερο σύμμαχό τους.

Ρωγμές στην Ουκρανία

Ρωγμές αναδύονται όμως και στο εσωτερικό της Ουκρανίας, με σοβαρές αντιπαραθέσεις μεταξύ του προέδρου Ζελένσκι και του αρχηγού των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων Valery Zaluzhny σε θέματα στρατηγικής, αλλά και με τον δήμαρχο του Κιέβου Vitali Klitschko, με αντικείμενο την αυταρχική διακυβέρνηση της χώρας από τον Ουκρανό πρόεδρο. Η εσωτερική αναταραχή απειλεί την πολιτική ενότητα της χώρας και προκαλεί σοβαρό σκεπτικισμό στους φίλους και συμμάχους της.

Οι εσωτερικές πιέσεις, η απογοήτευση για την απομείωση της αμερικανικής βοήθειας, σε συνδυασμό με τις μεγάλες δυσχέρειες στα πεδία των μαχών, οδηγούν τον Ζελένσκι στην απελπισία και στο ενδεχόμενο να προβεί σε απερίσκεπτες και επικίνδυνες ενέργειες (όπως οι πρόσφατοι βομβαρδισμοί σε αστικά κέντρα), με την ελπίδα ακραίων ρωσικών αντιδράσεων, που θα ενεργοποιήσουν εκ νέου τους συμμάχους του. Θα προχωρήσει σε επιθέσεις εναντίον στόχων σε ρωσικό έδαφος, στην Κριμαία και στον Εύξεινο Πόντο, πριν την πιθανή εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, προσδοκώντας μεγάλες κινήσεις αντιποίνων από την Μόσχα, που ίσως οδηγήσουν τις ΗΠΑ να εμπλακούν περισσότερο άμεσα στις συγκρούσεις.

Οι δυσμενείς εξελίξεις αναπόφευκτα συνδέονται με την αποχώρηση της Victoria Nuland από το Υπουργείο Εξωτερικών, μετά από 35 έτη υπηρεσίας σε καίριες θέσεις. Η Nuland πρωτοστατεί στην σύναψη των συμφωνιών Minsk I & II του 2015, που δυστυχώς δεν τηρούνται από την πλευρά του Κιέβου, παρά το γεγονός ότι αποτελούν τουλάχιστον μία πρόφαση για την εξεύρεση κάποιας λύσης στο πρόβλημα των ανατολικών περιφερειών των επαρχιών του Luhansk και του Donetsk και τον τερματισμό των συγκρούσεων. Αν και η επέμβαση της Μόσχας διαφαίνεται από τότε σχεδόν βέβαιη, οι Αμερικανοί δεν φροντίζουν να εξοπλίσουν την Ουκρανία – ειδικά επί κυβέρνησης Μπάιντεν  – για να αντιμετωπίσουν μία συμβατική σύγκρουση που απαιτεί μεγάλους όγκους αμυντικού εξοπλισμού.

Μπέντζαμιν Νετανιάχου

Σε έναν δεύτερο επικίνδυνο φίλο αναδεικνύεται ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, αξιοποιώντας το γεγονός ότι το Ισραήλ αποτελεί τον στενότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και τον μεγαλύτερο αποδέκτη της αμερικανικής βοήθειας στο εξωτερικό. Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν αυτοπεριγράφεται με χαρακτηριστικά Σιωνιστή και μακροχρόνιου σθεναρού υποστηρικτή, με συνέπεια να τάσσεται ανεπιφύλακτα υπέρ της ισραηλινής αντίδρασης στις φρικαλέες επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.

Αν και οι σχέσεις του με τον Νετανιάχου εμφανίζονται περισσότερο περίπλοκες, σταδιακά αναδύεται δημόσια ένα χάσμα ως προς το πως θα εξελιχθεί η διεξαγωγή των επιχειρήσεων και η λήξη των συγκρούσεων στην Γάζα. Οι δύο άνδρες διαφωνούν επίσης για το ζήτημα των δικαιοδοσιών της Παλαιστινιακής Αρχής στην Δυτική Όχθη και την μελλοντική της θέση στην μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας και κυρίως στο ζήτημα της λύσης των δύο κρατών. Κατά βάση ο Αμερικανός πρόεδρος επιθυμεί την ταχύτερη δυνατή λήξη του πολέμου, αλλά ο Νετανιάχου προσδοκά για πολιτικούς και ειδικά προσωπικούς λόγους να συνεχισθεί, ή ακόμα και να κλιμακωθεί.

Αποφασισμένος να διατηρήσει την εξουσία και να αποφύγει την φυλάκισή του, ο Ισραηλινός πρόεδρος ενθαρρύνεται και από την προοπτική της επιστροφής στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο του 2025, αντιστέκεται σθεναρά σε κάθε πίεση του προέδρου Μπάιντεν για τον τερματισμό του πολέμου. Πρόκειται να συνεχίσει να αγνοεί τις εκκλήσεις για περιορισμό των επιχειρήσεων και των απωλειών του αμάχου πληθυσμού και μάλλον προσβλέπει σε κλιμάκωση των συγκρούσεων με την Χεζμπολάχ στον βορρά, ενώ συνεχίζει να πυροδοτεί εντάσεις στην Δυτική Όχθη, ώστε να αποτρέψει απόπειρες για την δημιουργία κράτους της Παλαιστίνης στο μέλλον.

Από την στιγμή που οι ΗΠΑ παραμένουν δέσμιες χωρίς προοπτική διαφυγής σε μία κλιμακούμενη σύγκρουση, στην οποία μάλιστα έχουν περιορισμένη ή και ανύπαρκτη επιρροή, οι σχέσεις τους με τον αραβικό κόσμο, με τον άλλοτε αποκαλούμενο Τρίτο Κόσμο και νυν Παγκόσμιο Νότο, αλλά και με ορισμένους συμμάχους τους εντείνονται, με συνέπεια να δημιουργούν μεγάλες προκλήσεις για τον πρόεδρο Μπάιντεν στο εσωτερικό της χώρας του. Εάν μάλιστα ο Νετανιάχου αποφασίσει από τις αψιμαχίες στον βορρά να προχωρήσει σε προληπτική επίθεση μεγάλης κλίμακας κατά της Χεζμπολάχ και ίσως και κατά του Ιράν, οι ΗΠΑ θα συρθούν αναγκαστικά σε μία δραστικά ευρύτερη σύγκρουση στην Μέση Ανατολή.

William Lai

Η μακροχρόνια στάση των ΗΠΑ στην αποδοχή της μίας και μοναδικής Κίνας και η συνεργασία σε θέματα ασφαλείας με την Ταϊβάν, την οποία όμως εντάσσουν στην Κίνα, διαχρονικά αποτρέπουν από την μία πλευρά την ενδεχόμενη κινεζική εισβολή και από την άλλη την διακήρυξη ανεξαρτησίας των Ταϊβανών. Αν και ο Μπάιντεν επαναλαμβάνει διαρκώς ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπισθούν την Ταϊβάν σε περίπτωση εκδήλωσης επιθετικών ενεργειών του Πεκίνου, η “στρατηγική αβεβαιότητα” παραμένει η επίσημη θέση του Λευκού Οίκου, με τον Αμερικανό πρόεδρο να προσπαθεί να αποφύγει μία πιθανή κρίση με την Κίνα με επίκεντρο την Ταϊβάν.

Όμως το αμφίρροπο καθεστώς των Στενών της Φορμόζας (Ταϊβάν), πρόκειται να υποστεί δοκιμασίες από την στιγμή που εκλέγεται πρόεδρος ο William Lai, ο τρίτος επικίνδυνος φίλος των ΗΠΑ, που με τον αντιπρόεδρό του και πρώην εκπρόσωπο της Ταϊβάν στις ΗΠΑ και το κυβερνών κόμμα, τάσσονται υπέρ της διακήρυξης ανεξαρτησίας. Πάντως το κυβερνόν κόμμα που επιθυμεί την ανεξαρτησία, κερδίζει τις εκλογές με 40%, όταν στις αμέσως προηγούμενες αποσπά μία άνετη πλειοψηφία με 57%. Το νεοπαγές Λαϊκό Κόμμα διατηρεί πλέον τις ισορροπίες, με τον ηγέτη του να εκλέγεται πρόεδρος του κοινοβουλίου της Ταϊβάν και το Πεκίνο να εμφανίζεται ικανοποιημένο από την νέα πολιτική ισορροπία και τον εγκλωβισμό της πολιτικής ζωής σε έναν χώρο ακίνδυνο για τα συμφέροντά του.

Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος θα αντιταχθεί στις οποιεσδήποτε de jure κινήσεις του Ταϊβανού ομολόγου του προς την ανεξαρτησία, η εσωτερική πολιτική θα τον εμποδίσει από το να αντισταθεί σε σειρά μικρότερων βημάτων προς την εκ των πραγμάτων αυτονομία που πιθανότατα θα υλοποιήσει ο William Lai. Όμως, ακόμα και τα συγκεκριμένα ενέχουν τον κίνδυνο να προκαλέσουν μία δυναμική αντίδραση από το Πεκίνο, όπως παραβιάσεις του εναερίου χώρου της Ταϊβάν ή των χωρικών της υδάτων ή ακόμα και νηοψίες στα στενά. Ο Λευκός Οίκος θα υποχρεωθεί στην περίπτωση αυτή να απαντήσει στην κινεζική επιθετικότητα με επίδειξη δυνάμεων και αμέριστη συνδρομή, διακινδυνεύοντας έναν απειλητικό κύκλο κλιμάκωσης και μεγάλα ρήγματα στις σινοαμερικανικές σχέσεις.

Οπωσδήποτε το Ισραήλ, η Ουκρανία και η Ταϊβάν θα παραμείνουν πιστοί και σημαντικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, αν και οι επιδιώξεις των ηγετών τους με αντικείμενο τα εθνικά, αλλά και τα προσωπικά τους συμφέροντα, θα εγκλωβίσουν τις ΗΠΑ σε κλιμακούμενες συγκρούσεις.