Θα επιτύχουν οι BRICS να υποκαταστήσουν το δολάριο;

Ο αρθρογράφος κάνει μίαν ιστορική αναδρομή στις διάφορες μεταξύ ορισμένων εκ των ανωτέρω κρατών πρωτοβουλίες περί παρακάμψεως του δολαρίου και δημιουργίας δυνητικού κοινού νομίσματος ήδη από του έτους 2015. Κατά τον ίδιον, σημείο αφετηρίας ενός τέτοιου εγχειρήματος των BRICS+5 σήμερα ενδέχεται να είναι τα κρυπτονομίσματα (Bitcoin κ.α.). Ορισμένες εκ των χωρών (Ρωσία) έχουν ήδη ενσωματώσει τέτοιο μέσο συναλλαγών στο οικονομικό τους σύστημα, ενώ ακολουθούν και άλλες προς υιοθέτηση τούτου (Κίνα Yuan International ΑΙ, PUMP coin), προσελκύουσες έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον.

Επ’ απειλή ενός νέου χρηματοπιστωτικού κραχ και μ’ όλα τα σκάνδαλα, τα κρυπτονομίσματα θεωρούνται μία αρκετά δελεαστική στροφή. Και ενώ αρκετά εκ των ανωτέρω Κρατών-Μελών έχουν ήδη υιοθετήσει ατομικά διασυνοριακά διατραπεζικά συστήματα πληρωμών, η αντι-SWIFT εναλλακτική των BRIC+5 λύση φέρεται πρεσβεύουσα, ονόματι BRICS Pay, της Ρωσικής Κεντρικής Τραπέζης ανακοινώσασας πως εν έτει 2025 θα έχει επισήμως θέσει σε κυκλοφορία το ψηφιακό ρούβλι. Στο στάδιο αυτό, θα πρόκειται περί ψηφιακού νομίσματος, προδήλως, όμως, εν συνεχεία, θ’ αποτελέσει ένα αποφασιστικό βήμα προς το θεώρημα του προέδρου Πούτιν, περί αποτινάξεως των δεσμών της αποικιοποιήσεως και της δολαριοποιήσεως που κατά τον τελευταίο μαστίζουν τον Νότο.

Η ανωτέρω αντίδραση των BRICS+5 είναι εύλογη, καθ’ ότι η Δύση επέδειξε, ιδία διαρκούντος των τελευταίων δύο ετών, τον χειρότερό της εαυτό και δη διαρκούσης της ουκρανικής κρίσεως. Οι δηλώσεις του επί κεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, ότι η Ευρώπη είναι “κήπος” και ο λοιπός κόσμος “ζούγκλα”, καίτοι ανεκλήθησαν υπ’ αυτού, κατεγράφησαν ως απηχούσες την συνείδηση της Δύσεως έναντι του λοιπού κόσμου. Και διερωτώνται ευλόγως οι BRICS+5: «Τί και αν ό,τι εσυνέβη έναντι της Ρωσίας δια της Ουκρανίας, συμβεί μεθαύριο με μία εξ ημών των χωρών;».

Γιατί δεν θα πετύχει το εγχείρημα των BRICS+5

Κατά τον δημοφιλή χρηματιστή Zach De Gregorio (Wolves and Finance), καίτοι αναδυόμενες αγορές μπορούν να προκαλέσουν το Δολάριο ως αποθεματικού νομίσματος παγκοσμίως, καταναλωτές να τροποποιήσουν τις καταθέσεις τους σε νόμισμα BRICS, άχρηστα δολάρια να πλημυρίσουν την διεθνή αγορά με απόληξη τον μαζικό πληθωρισμό, την μείωση στο ήμισυ της αξίας των καταθέσεων των Αμερικανών, οδηγώντας την οικονομία των ΗΠΑ σε κατάρρευση, το δολάριο θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Συνεπώς, οι BRICS+5 θα αποτύχουν ως προς το ανωτέρω εγχείρημα, τούτο, δε, επί τη βάσει 11 λόγων:

Πρώτον. Βεβαίως και το δολάριο έχει τα πισωγυρίσματά του, ωστόσο, κατά ευρείες εκτιμήσεις, παραμένει το καλύτερο νόμισμα, όταν ένα νόμισμα BRICS δεν έχει ακόμη δοκιμασθεί. Σε δολάρια είναι το 59% των τραπεζικών αποθεμάτων, το 60% του παγκοσμίου χρέους ορίζεται επίσης σε δολάρια, οι παγκόσμιες νομισματικές συναλλαγές, πάλι, εκτελούνται κατά 90% σε δολάρια, το 74% του εμπορίου στην Ασία και τον Ειρηνικό, ωσαύτως, ενεργείται σε δολάρια, στην δε αμερικανική ήπειρο το 96%, ενώ στο λοιπό κόσμο το 79%. Η παγκόσμια οικονομία, λοιπόν, ελκύεται ακόμη υπό του δολαρίου.

Δεύτερον. Υπάρχει το παράπονο, ότι το Δολάριο αποτελεί νόμισμα κυμαινόμενο ανεξαρτήτως πλέον του χρυσού. Όμως, τα αγαθά, του χρυσού περιλαμβανομένου είναι διαρκώς ευμετάβλητα και τέτοια μεταβλητότητα συνεπάγεται καταστροφή δια τα νομίσματα. Τέτοια αυξομείωση της αξίας νομίσματος μπορεί να αποτελέσει προπομπό πληθωρισμού. Έτσι, το δολάριο κουμαντάρεται υπό της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τραπέζης των ΗΠΑ, η οποία ορίζει τα επιτόκια προς χαλιναγώγηση του πληθωρισμού. Βεβαίως, σήμερα, δεν επιτυγχάνει τον σκοπό της, τούτο, ωστόσο, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην, ότι πρέπει να αχρηστεύει, παρ’ αντιθέτως, ότι σκοπιμοτέρα θα ήταν η αντικατάσταση της Διοικήσεως. Μολαταύτα, το δολάριο εξακολουθεί να παραμένει το νόμισμα επιλογής.

Τρίτον. Η οικονομία των ΗΠΑ είναι υπερμεγέθης (IMF). Οι BRICS+5 αντιπαρατάσσουν γράφημα περί του ΑΕΠ του αφορούντος πάντων των Κρατών-Μελών συνδυαστικά, αναπαριστόν την οικονομία αυτών ως ισχυροτέρας των ΗΠΑ. Ωστόσο, η μεταξύ τούτων Κίνα δεν χαίρει εκτιμήσεως δια την υπ’ αυτήν έκδοση των οικονομικών της στοιχείων και συνεπώς τέτοια γραφήματα δέον όπως αξιολογούνται μεθ’ επιφυλάξεως. Περί το 1/3 του ΑΕΠ της Κίνας εδράζεται στην αγορά ακινήτων, η οποία, τουλάχιστον πέρυσι, τελούσε υπό κατάρρευση. Το δολάριο παραμένει ισχυρό, επειδή επαφίεται σε πραγματική οικονομική δραστηριότητα.

Τέταρτον. Η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έχει σημειώσει ιστορικές επιδόσεις, υπεράνω παντός άλλου τραπεζικού συστήματος ανά την Ιστορία και σε ημέρες καλές και σε ημέρες χαλεπές., όπερ καθιστά αυτήν αξιόπιστη πέραν παντός άλλου τέτοιου θεσμού.

Πέμπτον. Το ευρώ, προορισθέν να συναγωνισθεί το δολάριο ή η οικονομία της ΕΕ (ΑΕΠ) εκείνη των ΗΠΑ έχει αποτύχει. Αντιπροσωπεύει μόνον το 20% των νομισματικών αποθεμάτων παγκοσμίως. Προσέτι, οι προτεραιότητες των Κρατών-Μελών της ΕΕ διαφέρουν: Άλλα θέλει η Γερμανία, άλλα η Ελλάδα. Όπερ καθιστά την απόκτηση κοινής δημοσιονομικής πολιτικής δυσχερή. Και εδώ, λοιπόν, το δολάριο καθίσταται πλέον ελκυστικό.

Έκτον. Οι σχέσεις μεταξύ Κρατών-Μελών των BRICS+5 δεν τελούν υπό τους καλυτέρους όρους: Ινδία και Κίνα διασταυρώνουν μεταξύ τους πυρά περί της κοινής μεθορίου αυτών και σουνιτική Σαουδική Αραβία και σιιτικό Ιράν ανταγωνίζονται αλλήλους περί την ηγεμονία στην περιοχή. Υπό τέτοιες συνθήκες, η διαχείριση κοινού νομίσματος καθίσταται δυσχερής. Κάποια εντονοτέρα διαμάχη οσονούπω θα ξεσπάσει, μεθ’ όλες τις αλυσιδωτές αντιδράσεις επί άλλων τομέων, συνεπαίρνουσσες και τα λοιπά Κράτη-Μέλη.

Έβδομον. Οι ΗΠΑ διατηρούν τα περισσότερα αποθέματα Χρυσού. Μπορεί το δολάριο να μην συνδέεται πλέον μετά του χρυσού, ωστόσο η κατοχή πλείονων αποθεμάτων χρυσού καθιστά την κάτοχο χώρα πλέον αξιόπιστη και σταθερά. Οι ΗΠΑ, εν έτει 2022, διέθεταν 8.133,5 μετρικούς τόνους χρυσού, ενώ η Κίνα ήταν 6η στην σειρά, με 1.948,3.

Όγδοον. Οι ΗΠΑ έχουν τον ισχυρότερο στρατό παγκοσμίως. Μπορεί η Κίνα να υπερέχει εξ απόψεως εμψύχου δυναμικού, οι ΗΠΑ, όμως, υπερέχουν εξ απόψεως αψύχου δυναμικού. Επί πλέον, οι Αμερικανοί πολίτες έχουν δικαίωμα στην οπλοκατοχή (2α Τροπολογία).

Ένατον. Η Κίνα έχει την φήμη, ότι επί 10ετίες διαχειρίζεται το νόμισμά της σε βάρος τούτου, ώστε τα αγαθά της να φέρονται χαμηλοτέρας αξίας στο παγκόσμιο εμπόριο. Τί εμπιστοσύνη μπορεί να υπάρχει, ότι δεν θα επιχειρήσει να κερδοσκοπήσει κατ’ αυτόν τον τρόπον και σε βάρος του νομίσματος των BRICS+5;

Δέκατον. O κομμουνισμός αποτελεί αντικίνητρο δια την επιχειρηματικότητα. Πράγματι, ποίος μπορεί να αποφέρει υψηλότερα έσοδα; Η κομμουνιστική Κίνα ή οι καπιταλιστικές ΗΠΑ;

Ενδέκατον. Στις ΗΠΑ τα προβλήματα είναι επιλύσιμα. Μια τραπεζική κρίση, ένας πληθωρισμός μπορούν να βρουν την λύση τους, εάν και εφ’ όσον η ηγεσία τους λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις. Επί παραδείγματι, όταν εξέσπασε ο εμπορικός πόλεμος ο εξαπολυθείς υπό του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ κατά της Κίνας, οι εισαγωγές από την Κίνα εμειώθησαν όσο ποτέ τα τελευταία επτά έτη, ενώ όταν ανέλαβε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, οι εισαγωγές εξετινάχθησαν όσο ποτέ την ιδία περίοδο. Πρόκειται περί πολιτικής, η οποία, επιδέχεται επιδιορθώσεις. Διόλου ευκαταφρόνητο επίσης το γεγονός, ότι οι περισσότεροι των μεταναστών μετά της μεγαλυτέρας ρευστότητος (˃$1 εκατ.), διατηρούντων επιχειρηματικά ενδιαφέροντα, μεταναστεύουν επιλέγοντες ως τόπο προορισμού πρωτίστως τις ΗΠΑ Αυτοί είναι που θα καθορίσουν και την μέλλουσα ανάπτυξη.

Το δολάριο θα κυριαρχεί 

Κατόπιν των ανωτέρω, συνάγεται ότι οι BRICS θα αποτύχουν, ενώ το δολάριο θα συνεχίσει να κυριαρχεί στο μέλλον. Η εξέχουσα καθηγήτρια των Πολιτικών Επιστημών Caroline Galactéros (Γεωπολιτολόγος), δεν συμμερίζεται αυτήν την άποψη (ενότης 54:00): «Πρόκειται περί μίας μεγάλης μάζας, που θα λάβει έτι περισσοτέρα έκταση… θα απαιτηθεί χρόνος τούτο δε όχι επειδή υπάρχουν μεταξύ τινών Κρατών-Μελών διαφορές, όπως μεταξύ Ινδών και Κινέζων ή ισορροπίες δυνάμεων και επιρροών που πρέπει να σταθμισθούν δεόντως… Υπάρχει μία τεραστία έλξη προς την κατεύθυνση αυτή [BRICS], τα οικονομικά διακυβεύματα της οποίας είναι πλέον ή σημαντικά. Μείζων στόχος η απόδραση από την δολαριοποίηση της παγκοσμίου οικονομίας, μετά μεθοδικότητος. Υπάρχει, βεβαίως, η ιδέα του νομίσματος, ωστόσο, πλέον ενδιαφέρουσα είναι η τράπεζα των BRICS [η (Νέα) Τράπεζα Αναπτύξεως, πρόεδρος της οποίας είναι η Βραζιλιανή οικονομολόγος και πολιτικός Dilma Rousseff]…

»Οι αναπτυσσόμενες δυναμικές συγκλίνουν επί του κοινού στόχου, ήτοι της δημιουργίας μιας γεωπολιτικής και γεωοικονομικής εναλλακτικής έναντι του δυτικού πόλου, όμως, η εν λόγω διαδικασία θα πάρει τον χρόνο της. Επί του παρόντος, σκοπείται μία ραγδαία αύξηση των συναλλαγών επί τη βάσει των εθνικών νομισμάτων προς απόκτηση αυτονομίας έναντι του δολαρίου. Επί 10ετίες, η κυριαρχία του δολαρίου εβασίζετο στο αξιόπιστο τούτου, την προστάτιδα υφή του, την στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ, επίσης ως προστάτιδος, παράγοντες που, πλέον, δεν υφίστανται. Σήμερα, έχομε κυρώσεις, εξωεδαφικότητα, εκβιασμούς… Πάντα ταύτα επειδή η οικονομία έχει ως βάση το δολάριο… Βαθμηδόν, οι BRICS, άπαξ και έχει ολοκληρωθεί η διάρθρωσή τους, θα εντάξουν στους κόλπους τους και τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης [ο οποίος περικλείει πέραν των BRICS πάσα την λοιπή Ευρασία».

Μπορεί ο Zach De Gregorio να ισχυρίζεται ορθώς τις απόψεις του, ωστόσο η εξωθούσα στην απομάκρυνση του δολαρίου οδός έχει επίσης ισχυρά κίνητρα. Αποκαλύψεις του Ουκρανού καθηγητού του Πανεπιστημίου της Οττάβα Ivan Katchanovski βάσει των πρακτικών των δικών της Μαϊντάν (Κίεβο) περί των φόνων διαδηλωτών και αστυνομικών κατά τις διαδηλώσεις Euromaidan (21.11.2013-22.02.2014), γνωστοποιηθείσες δια μελέτης και συνεντεύξεώς του (Un professeur ukrainien DÉVOILE les mensonges de l’ Occident sur le massacre de Maïdan) δείχνουν, ότι οι ελεύθεροι σκοπευτές δεν ήσαν του ρωσοφίλου καθεστώτος Βίκτωρ Γιανουκόβιτς, όπως λάθος μετεδόθη δια των ΜΜΕ, αλλά της ακροδεξιάς πτέρυγος (Svoboda), που πραξικοπηματικώς συνέβαλε στην αρπαγή την εξουσία, υποστηριζομένης πρωτίστως υπό των ΗΠΑ.

Εν έτει 2019, επακολούθησε η μελέτη της ΜΚΟ, συμβούλου του αμερικανικού Πενταγώνου RAND, περί αποσταθεροποιήσεως της Ρωσίας, στην οποίαν, παρεμπιπτόντως, εδίδετο έμφαση στα εξής (σελ. xxi, 272 και 325 όπισθεν): «Οιαδήποτε προσπάθεια ενθαρρύνσεως μεγαλυτέρας αντιστάσεως τοπικώς, θα μπορούσε να συναντήσει σοβαρά απόκρουση, κοστοβόρα δια τις ΗΠΑ σε πρεστίζ, σε ό,τι δε αφορά τους Ευρωπαίους συμμάχους, σε ζωές και εδάφη!… Οιαδήποτε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή, πρέπει να εκτιμηθεί δεόντως, προς αποφυγή διευρύνσεως της συρράξεως… Γεωπολιτικά μέτρα σε παγίδευση της Ρωσίας και ιδεολογικά τοιαύτα προς καταπόνηση αυτής και υπονόμευση της σταθερότητος του καθεστώτος της, ενέχουν σημαντικά ρίσκα».

Είχαν όλα προβλεφθεί. Ήταν θέμα επιλογής πολιτικής. Τώρα, που οι ΗΠΑ τα αντελήφθησαν, η RAND προτείνει (σελ. vi, επ.) «οι ΗΠΑ να ενθαρρύνουν πλέον αποφασιστικά μίαν κατάπαυση πυρός». Κατόπιν και των ανωτέρω, πώς θα πεισθούν οι BRICS να πράξουν άλλως;