Κρυφοί πόθοι στους Επιτάφιους της Θεσσαλονίκης
05/05/2024Από φοιτητής άκουγα, ότι όλη την Μεγάλη Εβδομάδα και ιδιαίτερα την Μεγάλη Παρασκευή, δεν επιτρέπεται το σεξ! Επειδή, τότε, τόσο εγώ, όσο και το περιβάλλον μου, αδιαφορούσαμε για τα θρησκευτικά θέματα (άσχετα αν τα σεβόμαστε…) δεν ακολουθούσαμε αυτή την προτροπή. Το αντίθετο, θα έλεγα! Το οποίο, αντίθετο, δεν οφειλόταν καθόλου σε κάποια αντίδραση, αλλά σε πρακτικούς λόγους, αφού οι αργίες ήταν πολλές και οι σχολές κλειστές… Το παρόν κείμενο, το καταθέτω ως λαογραφικό!
Ψάχνοντας στη μνήμη μου, τις αντιδράσεις μας την Μεγάλη Εβδομάδα, βρίσκω ότι ξεσαλώναμε ερωτικώς και κυρίως τις Μεγάλες Παρασκευές! Ακολουθούσαμε τους Επιτάφιους, ως τον ενταφιασμό ενός θεού μέσα στην άνοιξη, σα να παρακολουθούσαμε την ταφή του Αδώνιδος ή του Ορφέως! Οι μυρουδιές της εποχής μέσα στην καθαρή νύχτα, μαζί με το λιβάνι, αλλά και την “ανθρωπίλα” του κόσμου που ήταν δίπλα μας, δημιουργούσαν μία αίσθηση νυχτερινής “παγανιστικής” πομπής. Τα χέρια μας ήταν απασχολημένα. Το ένα για να κρατάει το κεράκι της περιφοράς και το άλλο για να κρατάει το χεράκι της “συντροφιάς”, εκείνης της βραδιάς.
Φλερτ στους Επιτάφιους
Κάθε Επιτάφιος στη Σαλονίκη είχε διαφορετική ατμόσφαιρα, αλλά το μεγαλείο ήταν στα Κάστρα, στην Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων! Η Μονή Βλατάδων ενδεικνυόταν για καμάκι, γιατί μετά την περιφορά, κι επειδή η κάθοδος στην πόλη ακολουθούσε τα γραφικά κατηφοριαστά δρομάκια, γινόταν ευχάριστα αποδεκτή (από το κορίτσι) η προθυμία του “Ποσειδώνα”-καμάκη, να την κρατήσει από το μπράτσο για να μην γκρεμοτσακιστεί με τα τακούνια που φορούσε …ένεκα επισημότητας Επιταφίου! Στη συνέχεια, λαϊκό ταβερνάκι και είτα τα “επακόλουθα”! Και προσοχή στην επόμενη κάρτα!
Απ’ το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, τα παιδάκια τραγουδούσαν το “Σήμερα μαύρος ουρανός…”, ενώ οι καμπάνες ηχούσαν πένθιμα για την Αποκαθήλωση και το βράδυ για τον Επιτάφιο. Όμως δεν υπήρχε θλίψη! Κι αυτό φαινόταν στα πρόσωπα αυτών που ακολουθούσαν την περιφορά, τα οποία έλαμπαν και χαμογελούσαν, γιατί το μυστικό ήταν… κοινό! Ότι, δηλαδή, αυτός που τώρα κηδεύεται, σε δύο μέρες θα αναστηθεί, «θανάτω θάνατον πατήσας»! Το ότι, μόνον, ο “έρωτας” νικάει τον “θάνατο”, το μάθαμε από τους: Ελύτη, Σεφέρη, Βερλαίν, Ρεμπώ και Μιχάλη Κατσαρό!
Την επαύριον, Μεγάλο Σαββάτο, το μεσημέρι, καταλήγαμε σε κάποιο ταβερνάκι στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και σχολιάζαμε την προηγούμενη νύχτα. Και, κοίτα να δεις, οι συζητήσεις δεν είχαν ενδιαφέρον εάν επρόκειτο για τις κοπέλες μας! Αλλά εάν επρόκειτο για φρέσκο καμάκι Επιταφίου, τότε άνοιγαν στόματα και αυτιά! Μερικοί, “μερακλήδες”, πήγαιναν μόνοι τους στον Επιτάφιο, για να κάνουν καμάκι, σε κάποιο κορίτσι που ‘λαχε να πάει κι αυτό μοναχό του στην περιφορά! Το “ξένο”, ειδικότερα του Επιταφίου, εθεωρείτο “λαχείο” πεντανόστιμο!
Μικρή αρωματική πάροδος στους Επιτάφιους
Στη Θεσσαλονίκη, η στενή παρέα μου κι εγώ, συναναστρεφόμασταν μία κοπέλα μεγαλύτερή μας, γιατί ήταν αιώνια φοιτήτρια (ένεκα η προικούλα, με τεσσάρι στην πλατεία Αγίας Σοφίας και αρκετά ωχρά λιρόπουλα…) Η μάνα της ονειρευόταν γαμβρόν ιατρόν… Σας παρακαλώ, να μην πάει το μυαλό σας ότι ήταν τεκνατζού και μας συναναστρεφόταν για… μπιμπερό! Το αντίθετο μάλιστα! Eρχόταν στην παρέα μας για να την “πέσει” στις κοπέλες μας, αφού τής ήρεσαν οι γυναίκες και ουχί οι άντρηδες! Άλκηστις ήταν το βαπτιστικό της, αλλά χαϊδευτικά την φωνάζανε εντελώς διαφορετικά! (Ε, δεν το γράφω…). Ανάμεσα στα πολλά που μας έλεγε, ήταν το πώς είναι η “ψυχή” της γυναίκας και πώς εμείς πρέπει να προσαρμοζόμαστε, για καλύτερα αποτελέσματα…
Μας μιλούσε πολύ για τα αρώματα και εξηγούσε ότι τα θερμά κορίτσια με συχνές διεγέρσεις, χρησιμοποιούν βαριά αρώματα γιατί νομίζουν ότι έτσι θα είναι πιο ελκυστικές… Εγώ, ως σκανταλιάρης, συνεπικουρούμενος από τον Τέλη (τη σιγανοπαπαδιά…), υποστήριζα ότι τα βαριά αρώματα τα φορούν αυτές που δεν πλένονται, είτε από χίπικη ιδεολογία, είτε από βαρεμάρα, είτε και από έλλειψη λουτρού στο σπίτι, κάτι που τις έστελνε στα δημόσια οθωμανικά λουτρά!
Η Άλκηστις με μάλωνε γλυκά κι εκεί παρενέβαινε ο Τέλης και υποστήριζε ότι είχε ακούσει από ένα κολασμένο πατρινό καμάκι, ότι βαριά αρώματα φοράνε τα κορίτσια που πάσχουν από τη νόσο του Crohn και πέρδονται ασυστόλως, αλλά και δεν αντέχουν να μην πραγματοποιούν την ευλογημένη, από την Βίβλο, γενετήσια πράξη (“αυξάνεσθε”, είπα ρε!). Εμείς, δεν την τζαρτζάραμε και πολύ την Άλκηστη, γιατί μας ήταν χρήσιμη! (Αυτό άλλη φορά…) Άλλως τε, είχαμε διαπιστώσει ότι ούτε κι η ίδια πλενόταν συχνά κι έτσι φορούσε (αν θυμάμαι καλά…) το βαρύ κι ακριβό άρωμα Chanel No 5.
Στον “Επιτάφιο”, υπάρχει μία “διαλεκτική” σχέση, αφού συμπορεύονται τα αντίθετα, “ζωή” και “θάνατος”. Το δε διαλεκτικό αποτέλεσμα (της πάλης των αντιθέτων), είναι αυτό που αποκαλούμε “ανάσταση”. Κι αυτή η “ανάσταση”, συμβολίζει τη φύση η οποία βλασταίνει και μας δίνει την τροφή, αλλά και τα άνθη. Μαγικό αυτό το παιχνίδι της άνοιξης, γιατί εκτός από τα φυτά, βγαίνουν μέσα από τη γη, η Περσεφόνη, ο Άδωνις, ο Διόνυσος, ο Χριστός και αλλού ο Σαντάν, ο Μπακάμπ, ο πτερωτός Δράκος… Νιώθω μαγευτικά όταν σκέπτομαι ότι οι παπαρούνες, τα κρίνα, ο ασφόδελος, η δενδρομολόχα, η μαργαρίτα κι όλα τ’ άλλα δώρα… κρύβονται καλά μέσα στη γη και στη δροσιά της, το φθινόπωρο και τον χειμώνα και μετά, την άνοιξη, ανασταίνονται!
Θα ακολουθήσουν τρεις θεσσαλονικιώτικες ιστορίες, του Επιταφίου, όχι με τα πραγματικά ονόματα…
Η… εκδίκηση του Επιταφίου
Ο Δημήτρης είχε βαρεθεί τη μόνιμη γκόμενά του κι έτρεχε από δω κι από ‘κει με διάφορες τσαπερδόνες… Η μόνιμη τα έμαθε όλα από κάπου κι αποφάσισε ωμή εκδίκηση. Το ‘σκασε, λοιπόν, από την Μεγάλη Πέμπτη με κάποιον τριαντάρη αρχιτέκτονα και πήγε στην Αθήνα με το κόκκινο κουπέ αυτοκίνητό του! Το βράδυ που έφτασαν, τηλεφώνησε στο Δημήτρη και του είπε κοφτά «με κεράτωνες, τώρα σε κερατώνω κι εγώ στην Αθήνα, με κουρσάρα»! Αυτός τρελάθηκε (οι άνδρες είναι πολύ κομπλεξικοί σ’ αυτόν τον τομέα…). Έτσι, σκίστηκε να βρει κάποια γνωστή φοιτήτρια και με αφορμή τον Επιτάφιο, να την παρασύρει…
Όμως, άλλες είχαν πάει στην πατρίδα τους, άλλες δεν θέλανε κι άλλες είχαν κανονίσει… Απελπισία μεγάλη, γιατί δεν έβρισκε ούτε φίλο, για παρεΐστικο καμάκι στην Εγνατία (κι εμείς δεν τον πολυγουστάραμε…) Τελικά, απογοητευμένος, πήγε μόνος του στον Επιτάφιο της Μητρόπολης, στο ναό του Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, που είχε πολύ τζέρτζελο και μεγάλη περιφορά! Με ένα κερί στο χέρι και καλοντυμένος (ενορία αστών, γαρ-γαρ…), έψαχνε για μοναχικό κορίτσι, βαδίζοντας “οφιοειδώς” ανάμεσα στο πλήθος. Τελικά μπάνισε κάποιο, με σκούρα ρούχα, που φαινόταν στενοχωρημένο κι αυτό τον φούντωνε, γιατί έβλεπε τον εαυτό του να κάνει τον παρηγορητή.
Με πρόφαση ότι του έσβησε το κερί από το βραδινό αεράκι, τής ζήτησε να το ανάψει από το δικό της κι έτσι άρχισαν να μιλάνε. Αυτή ψιλοέψελνε (Ους έθρεψε το μάννα…) κι αυτός μουρμούριζε δήθεν για …συνοδεία! Όταν τελείωσε ο Επιτάφιος, πήγαν και τσίμπησαν κάτι και μετά περπάτησαν ως το πάρκο της ΧΑΝΘ, με σκοπό να την φιλήσει και μετά να συνεχίσει… Καθίσανε σ’ ένα παγκάκι κι αυτός τη ρώτησε γιατί είναι στενοχωρημένη. Αυτή του πέταξε… ρουκέτα: «Είμαι στεναχωρημένη γιατί κηδέψαμε τον Χριστούλη μας…».
Μετά απ’ αυτή τη γροθιά στο στομάχι, ο Δημήτρης, της πρότεινε να πάνε στο σπίτι του για να την παρηγορήσει με λαϊκά τραγούδια στο πικάπ! Αυτή αρνήθηκε, είχε περάσει και η ώρα, σηκώθηκε από το παγκάκι και του είπε ότι δεν πηγαίνει σε σπίτια αγοριών, γιατί ήταν παρθένα και παρθένα ήθελε να παντρευτεί ??? ! Μάλιστα βιαζόταν να πάει σπίτι της γιατί ήταν κουρασμένη και επιπρόσθετα “αδιάθετη”…
Ο Καρδιτσιώτης (και κομμουνιστής) Χρήστος
Ο Καρδιτσιώτης (και κομμουνιστής) Χρήστος, βγήκε μόνος του για καμάκι κάποια Μεγάλη Παρασκευή! Δεν είχε σταθερή και σίγουρη γκόμενα, οπότε ξεσηκωμένος κι αυτός από τις μεγάλες “αγάπες” του Επιταφίου, πήγε σε δύο περιφορές! Μία απογευματινή και μία βραδινή! Στην απογευματινή δεν κατάφερε τίποτε, αφού δε βρήκε κορίτσι, (κατάλληλο στα γούστα του) για να ξεκινήσει κουβέντα. Το βράδυ αποφάσισε να πάει στην Παναγία των Χαλκέων, η όποια είχε τη μακρύτερη περιφορά στην Θεσσαλονίκη και …αμέτρητο κόσμο!
Εκεί λοιπόν, κατά την περιφορά, κάποια κοπελάρα δυο μέτρα, με μαντήλι μωβ στο λαιμό και μαύρα γυαλιά, τον πλησίασε, τον έπιασε από το μπράτσο και τον ρώτησε με μεγάλη ευγένεια και χαμηλή ψιθυριστή φωνή, αν θα μπορούσε να στηριχτεί λιγάκι πάνω του γιατί έσπασε το ένα τακούνι της! Αυτός χάρηκε πολύ για το αναπάντεχο δώρο (του Επιταφίου…) και σε λίγο την κρατούσε αγκαλιά, ενώ αυτή βάδιζε κάπως κουτσά… Τελικά του είπε ότι δε μπορούσε να συνεχίσει την περιφορά και πρότεινε να πάνε στο ξενοδοχείο πού έμενε, γιατί δεν ήταν Θεσσαλονικιά.
Ο Χρήστος πετώντας απ’ τη χαρά του, δεν είχε καμία αντίρρηση και έτσι η κοπέλα παράγγειλε δύο ποτά και είπε να τα ανεβάσουν στο δωμάτιό της. Με χαμηλά φώτα, άρχισαν τα φιλιά και τα χάδια κι όταν έπρεπε να ξεντυθούν, ο Χρήστος το έκανε στο πιτς φυτίλι, η άλλη του είπε πως είναι στην πρώτη ημέρα της περιόδου και δυσκολεύεται για τη συνήθη “δίοδο”… Ο Χρήστος δεν είχε καμία αντίρρηση για το ποια …εξέλιξη θα έπαιρνε η ιστορία και πάνω εκεί που την φιλούσε με πάθος, βαράει η πόρτα και μία ανδρική φωνή φώναζε απέξω «Χριστόφορε άνοιξε, άνοιξε! Με συγχωρείς δεν θα το ξανακάνω παρασύρθηκα γιατί ήμουνα πιωμένος…» Η “κοπέλα” δεν ήταν κοπέλα, αλλά άνδρας, άνοιξε την πόρτα, έβαλε μέσα τον αγαπητικό, ο οποίος είπε άγρια στον Χρήστο «ξεκουμπίσου από δω μη σε gamiso κι εσένα…»
Ο έρως του Επιταφίου που θαυματούργησε…
Συνελόντι θα σας αφηγηθώ την τρίτη ιστορία, για να μην καταχρώμαι τον χώρο της εφημερίδας μας. Ο Βαρνάβας (“ταμένος”, μικρός, λόγω βαριάς μηνιγγίτιδας) είχε πάθος με τους έρωτες του Επιταφίου. “Άναβε”, τρόπος του λέγειν, κερί για να βρέχει την επόμενη Μεγάλη Παρασκευή, ώστε η περιφορά του Επιταφίου να γίνει με ομπρέλες… Κάποια χρονιά εισακούστηκε η επιθυμία του, αφού ψιχάλιζε ήδη από την Αποκαθήλωση! Το βράδυ πήγε στην περιφορά, κρατώντας μεγάλη ομπρέλα και περιμένοντας τη βροχή, που δεν άργησε… Άνοιξε την ομπρέλα και αμέσως πρόσφερε τη μισή στο πρώτο κορίτσι που είδε ότι δεν είχε! Το κορίτσι τον ευχαριστούσε που δε θα έχανε την περιφορά κι ούτε θα βρεχόταν!
Ο Βαρνάβας ήταν πολύ ευγενικός μαζί της, απλώς την κρατούσε ελαφρώς αγκαζέ, ώστε να μοιράζονται καλύτερα την ομπρέλα… Και σε κάποια στιγμή, ανάμεσα στα λιβάνια και στα “ω γλυκύ μου έαρ” και “ως άφρων υπηρέτης”, εμφανίστηκε ένα ντερέκι με σκούφο, του έριξε δύο σφαλιάρες, τον έσπρωξε, τον έριξε κάτω και τον ρωτούσε τι δουλειά έχει με τη γυναίκα του… Ευτυχώς υπήρχαν χωροφύλακες στην περιφορά, τον πήγαν στο τμήμα και ο σύζυγος έμεινε στο κρατητήριο μέχρι την Τρίτη του Πάσχα… Η γυναίκα του (που δεν είχε καλές σχέσεις μαζί του…) πέρασε 4 μέρες “ζάχαρη” με τον Βαρνάβα κι έβαλε θεμέλια για παράνομη σχέση!