Οι Ιταλοί οραματιστές της ΕΕ, ο Γιώργος Παπανδρέου και η Δημοκρατία

Πρόσφατα ο Γιώργος Παπανδρέου σε άρθρο του μνημονεύει τρεις αγωνιστές-οραματιστές. Τους Altiero Spinelli, Ernesto Rossi, Eugenio Colorni, φυλακισμένοι από το καθεστώς Μουσολίνι για την αντιφασιστική τους δράση στο νησί Βεντοτένε, οι οποίοι υπήρξαν συντάκτες ενός Μανιφέστου, που έμελλε, όπως ισχυρίζεται ο συγγραφέας του άρθρου, να αποτελέσει την απαρχή του εγχειρήματος «για μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη».

Δια του Μανιφέστου καλούσαν οι εν λόγω αγωνιστές τους λαούς να γίνουν οι δημιουργοί του μέλλοντος τους να… χτίσουν, μια Ευρώπη Ενωμένη και Ομόσπονδη, με, Κοινή άμυνα, για την εμπέδωση της ειρήνης με δίκαιες οικονομικές αλλαγές, για να χτυπηθούν οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και να προστατευθούν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, η αλληλεγγύη μεταξύ λαών και πολιτών και άλλα ωραία τινά. Να χτίσουν μια Δημοκρατική Ευρώπη, των πολιτών, με εκλεγμένες από τους λαούς ηγεσίες και όργανα. Και εδώ εντοπίζεται ο “χρυσός” που λάμπει αλλά δεν είναι χρυσός.

Ουδέποτε στη δημοκρατία εκλέχτηκαν πολιτικοί αξιωματούχοι δια της εκλογής. Οι εκλογές στη δημοκρατία αφορούσαν μόνον την έγκριση προγραμμάτων ανάπτυξης και την ανάδειξη ειδικών, όπως, για παράδειγμα, ήταν οι δέκα στρατηγοί, και όχι πολιτικών, για την υλοποίησή τους.

Ο κ. Παπανδρέου, στη συνέχεια του άρθρο του λέει: «Παρά τα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει έκτοτε, απέχουμε πολύ από το όραμα των φυλακισμένων αγωνιστών και συντακτών του Μανιφέστου του Βεντοτένε. Η Ευρώπη των πολιτών, η δημοκρατική, αλληλέγγυα και δίκαιη Ευρώπη, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Και όχι μόνο. Σήμερα απειλούνται ακόμη και δημοκρατικές κατακτήσεις που θεωρούνταν αυτονόητες… Η παρατεταμένη ηγεμονία των συντηρητικών δυνάμεων στην Ένωση, όχι μόνο δεν αντιμετώπισε τις νέες και δύσκολες κρίσεις, αλλά τις χειροτέρευσε». Η Ένωση εδώ σημαίνει, βασικά, το Συμβούλιο Αρχηγών των κρατών της Ένωσης, το οποίο και καθορίζει την πολιτική της Ένωσης.

Αλλαγή προς την Δημοκρατία

Οι παραπάνω τρείς οραματιστές πίστευαν ότι η Δημοκρατική Ευρώπη μπορεί να προκύψει δια της εκλογής από τους λαούς ηγεσιών και οργάνων. Αυτή η προσέγγιση ανάδειξης πολιτικών αξιωματούχων είναι η γνωστή ρεπουμπλικανική πατέντα των προγόνων των τριών αγωνιστών, με την οποία υπηρετείται, διαχρονικά, το διεφθαρμένο καπιταλιστικό καθεστώς στο ακέραιο και το οποίο παράγει την κακή σημερινή κατάσταση, που πάει από το κακό στο χειρότερο – και την οποία περιγράφει ο κ. Παπανδρέου – και η οποία, παρεμπιπτόντως, δεν είναι προϊόν μόνον των συντηρητικών της Ευρώπης.

Αυτή είναι προϊόν και όλων των αποκαλούμενων προοδευτικών, όπως είναι οι σοσιαλδημοκράτες, οι πράσινοι κτλ, που πέρασαν από κυβερνητικές καρέκλες, παρά τις καλές προθέσεις που μπορεί να είχανε! Κι αυτό γιατί και αυτοί χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα του ρεπουμπλικανισμού τα οποία, μάλιστα, θεωρούν και δημοκρατικά! Όσο, δε, οι υπέρμαχοι της δημοκρατίας δεν το αντιλαμβάνονται αυτό, το ίδιο έργο θα επαναλαμβάνεται και θα παίρνουν στο λαιμό τους και τους οπαδούς τους και τις αλλαγές που ευαγγελίζονται.

Η αλλαγή προς τη δημοκρατία θα προκύψει με νέους θεσμούς μέσω των οποίων θα απαλειφθεί η ανάγκη των υποψηφίων για ανάδειξή τους σε πολιτικά αξιώματα που έχουν. Να διαθέτουν, δηλαδή, χρήμα ή χορηγούς, καθώς και την προσωπική φατρία στο κόμμα που διχάζει, αντί να ενώνει τα μέλη του κόμματος και κατ’ επέκταση τα μέλη της κοινωνίας. Και οι δυο αυτές πληγές παράγουν καθεστώς διαπλοκής και διαφθοράς και μέσα στο οποίο η αξιοκρατία δεινοπαθεί διαχρονικά. Οι δύο βασικοί θεσμοί, που διασφαλίζουν την πορεία προς τη δημοκρατία είναι η κλήρωση για την ανάδειξη πολιτικών αξιωματούχων και η άμεση δημοκρατία.

Για τον τρόπο εφαρμογής αυτών των μέσων-θεσμών στη σημερινή κατάσταση, ώστε, (α) δια της κλήρωσης, να αναδεικνύεται η αξιοκρατία, η δημοκρατική εκπροσώπηση και η δέουσα, από πλευράς τομέων παραγωγής, εκπροσώπηση σε όλα τα νομοθετικά σώματα-δημοτικό, περιφερειακό και εθνικό (Βουλή) επίπεδο και (β) δια της άμεσης δημοκρατίας, που εφαρμόζεται αποτελεσματικά στο επίπεδο της Τοπικής Οργάνωσης, όπου αυτή τώρα διαθέτει, πλέον, απόλυτη εξουσία σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του τοπικού κομματικού προγράμματος.

Για λεπτομερειακή παρουσίαση βλ. Δούρειος Ίππος της Δημοκρατίας, εκδόσεις Άμμων, βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών, όπου παρουσιάζεται και ο θεσμός της καταναλωκρατίας με τον οποίο διασφαλίζονται οι όροι λειτουργίας ελεύθερης αγοράς και η πάταξη της αισχροκέρδειας και της ακρίβειας.