Η υποβάθμιση από τη Fitch και το σήμα κινδύνου για τη γαλλική οικονομία

Η είδηση δημοσιοποιήθηκε αργά, μετά το κλείσιμο της Wall Street, προκειμένου να περιοριστεί ο άμεσος χρηματοπιστωτικός αντίκτυπος. Ωστόσο, η ουσία δεν αλλάζει: πρόκειται για μια ηχηρή προειδοποίηση προς το Παρίσι, που αντικατοπτρίζει τις αυξανόμενες ανησυχίες για την δημοσιονομική σταθερότητα και τη πολιτική ρευστότητα.

Έλλειμμα εμπιστοσύνης και πολιτική αβεβαιότητα

Ο οίκος Fitch επικαλείται ως βασικούς λόγους για την υποβάθμιση τη δημοσιονομική αβεβαιότητα και την εντεινόμενη πολιτική αστάθεια που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στη Γαλλία. Η παραίτηση του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού και η δυσκολία σχηματισμού σταθερής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού επιβεβαιώνουν το εύθραυστο πολιτικό τοπίο.

Η Fitch εκτιμά ότι, με τα σημερινά δεδομένα, καθίσταται εξαιρετικά αβέβαιη η επίτευξη των στόχων της κυβέρνησης Μακρόν, ειδικά σε ό,τι αφορά τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από το 3% μέχρι το 2029. Αυτό θεωρείται πλέον πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο.

Σε μια πρώτη, μάλλον αμυντική αντίδραση, ο υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ περιορίστηκε να δηλώσει ότι «λαμβάνει υπόψη» τις παρατηρήσεις της Fitch και ότι ο νέος πρωθυπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνού εργάζεται για την επίτευξη πολιτικής συναίνεσης ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων για τα δημόσια οικονομικά.

Το δυσθεώρητο χρέος της Γαλλίας

Η εικόνα των δημόσιων οικονομικών της Γαλλίας είναι πράγματι ανησυχητική. Η χώρα, αν και δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, διατηρεί το τρίτο υψηλότερο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, με 114,1%, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα ανέρχεται στο 5,8%.

Προβλέψεις ανεξάρτητων οργανισμών εκτιμούν ότι μέχρι το 2030, το χρέος ενδέχεται να αγγίξει το 120% του ΑΕΠ. Σε απόλυτους αριθμούς, η Γαλλία έχει ήδη το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη, με ύψος 3,34 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Αυτή η εξέλιξη επηρεάζει άμεσα και το κόστος δανεισμού: η απόδοση του 10ετούς ομολόγου έχει εκτοξευθεί στο 3,5%, το υψηλότερο επίπεδο από το 2009, ενώ το 30ετές υπερβαίνει πλέον το 4,5%. Αυτό σημαίνει πως η Γαλλία δυσκολεύεται ολοένα και περισσότερο να προσελκύσει επενδυτές χωρίς να προσφέρει υψηλότερα επιτόκια. Είναι χαρακτηριστικό πως το Παρίσι δαπανά σήμερα περισσότερα για τοκοχρεολύσια απ’ ό,τι για την Παιδεία.

Ομοιότητες και διαφορές με την Ελλάδα

Η συζήτηση περί «νέας κρίσης χρέους» θυμίζει έντονα την περίπτωση της Ελλάδας το 2010. Αν και οι περισσότεροι οικονομολόγοι επιμένουν πως «η Γαλλία δεν είναι Ελλάδα», οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες: τεράστιος δημόσιος τομέας, που αντιστοιχεί στο 57% της οικονομικής δραστηριότητας, δημοσιονομικά ελλείμματα και απουσία πολιτικής συναίνεσης.

Η κατάσταση προκαλεί προβληματισμό και στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η υποβάθμιση έρχεται λίγο πριν τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για τον κοινοτικό προϋπολογισμό και τις αμυντικές δαπάνες.

Χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία, θα επιμείνουν ακόμη περισσότερο στην δημοσιονομική πειθαρχία για να διατηρήσουν το περίφημο ΑΑΑ, περιορίζοντας τη διάθεση για λύσεις αλληλεγγύης, όπως η κοινή έκδοση χρέους που επιδιώκουν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.