Τέσσερεις λόγοι για να δείτε την ταινία “Νυρεμβέργη”

Δυσκολεύτηκα να βρω θέση καθώς η ταινία παιζόταν σε μια μικρή αίθουσα στο κέντρο της πόλης και η ζήτηση για τα εισιτήρια ήταν μεγάλη. Βγαίνοντας από την αίθουσα του κινηματογράφου ήθελα να ρωτήσω τον κόσμο, ιδιαίτερα τα νέα παιδιά γιατί ήρθαν να δουν απόψε αυτήν την ταινία;

Η Νυρεμβέργη είναι μια σκληρή ταινία με αποσπάσματα από ντοκιμαντέρ από το Ολοκαύτωμα, έντονους διαλόγους, πετυχημένες ερμηνείες με προεξάρχουσα αυτή του Ράσελ Κρόου, που ενσαρκώνει το ρόλο του Χέρμαν Γκέρινγκ και συναρπαστική πλοκή βασισμένη σε αληθινά γεγονότα.

Σίγουρα αξίζει να τη δει κάποιος που είναι νομικός επιστήμονας ή ψυχίατρος, ή ιατρός οποιασδήποτε ειδικότητας. Όσοι ασχολούνται με την Ιστορία, την ιστοριογραφία ή τη δημοσιογραφία θα απολαύσουν την ταινία, μαζί με όποιον άλλο έχει εντρυφήσει στα γεγονότα της Δίκης της Νυρεμβέργης. Κατά τη γνώμη μου, όμως, είναι μια ταινία που πρέπει να τη δουν όλοι οι προοδευτικοί άνθρωποι σε ολόκληρη τη Δύση. Είναι μια ταινία που το μήνυμα της πρέπει να διοχετευτεί και στις επόμενες γενιές.

Το ερώτημα όμως παραμένει και γίνεται πιο βασανιστικό καθώς διανύουμε τις τελευταίες ημέρες του έτους. Γιατί κάποιος να αφήσει τη χειμωνιάτικη θαλπωρή του σπιτιού του για να δει τη “Νυρεμβέργη”; Γιατί να αφήσει την κραιπάλη με φίλους αυτές τις γιορτινές ημέρες για να στριμωχτεί σε μια αίθουσα κινηματογράφου, για μια ταινία που δεν είναι κωμωδία; Γιατί να βγει κάποιος από το πνεύμα των Χριστουγέννων για να μπει στην ενθύμηση του Ολοκαυτώματος; Γιατί να ξυπνήσει κάποιος από τη χειμερία νάρκη για να δει μια ταινία για κάτι που έγινε πριν 80 χρόνια; Η περίοδος των Χριστουγέννων είναι ημέρες γιορτής και ξενοιασιάς. Είναι ημέρες καταναλωτικής αγριότητας. Είναι εποχή μεγάλων ατομικών προσδοκιών.

Πρόκληση η “Νυρεμβέργη”

Γιατί λοιπόν σήμερα να επιλέξει κάποιος, ιδιαίτερα νέος να δει μια ταινία που θα τον αφυπνίσει, τη στιγμή που όλοι γύρω του θέλουν να αφεθούν στη γιορτινή αποχαύνωση; Η ταινία από μόνη της είναι μια πρόκληση. Είναι μια πρόσκληση σε μονομαχία, πετώντας το γάντι στον υποψήφιο θεατή. Καθώς οι προκλήσεις και οι μέριμνες στο τέλος κάθε Δεκέμβρη είναι πολλές, καθώς οι ανάγκες και οι επιθυμίες ανακατώνονται και γίνονται δυσδιάκριτες αυτές τις μέρες, γιατί κάποιος να επιλέξει το εισιτήριο για τη “Νυρεμβέργη”;

Η απάντηση πιστεύω ότι έχει δοθεί πολλά χρόνια πριν από τον εθνικό μας ποιητή Ανδρέα Κάλβο: “Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία”. Καθώς τελείωσε ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος, με ασύλληπτο κόστος σε ανθρώπινες ζωές η Δίκη του Αιώνα σφράγισε τους αγώνες για ελευθερία. Οι νικητές δίκασαν τους νικημένους προσφέροντας τους μια δικανική διαδικασία άνευ προηγουμένου. Το μεγάλο ρίσκο ήταν να χρησιμοποιηθεί η δίκη ως βήμα για τη διάδοση των ναζιστικών ιδεών σε παγκόσμια κλίμακα. Στα ιδεολογήματα αυτά περιλαμβάνονταν οι φυλετικές θεωρίες, ο αντισημιτισμός και η υπονόμευση της δημοκρατίας. Η σύντομη ιστορία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης θα παρουσιάζονταν ως αποτυχία, συνέπεια της άδικης Συνθήκης των Βερσαλλιών.

Τα μέλη του δικαστηρίου δεν προέρχονταν από τις ουδέτερες χώρες όπως η Ελβετία, η Σουηδία και η Βραζιλία. Προέρχονταν από το ισχυρό στρατόπεδο των νικητών και μάλιστα από τις ΗΠΑ που δεν είχαν διστάσει να χρησιμοποιήσουν ατομικές βόμβες με αφανισμό χιλιάδων ανθρώπων στην Ιαπωνία και είχαν ισοπεδώσει ολόκληρες πόλεις στη Γερμανία. Σε μια Νυρεμβέργη κατεστραμμένη, με χιλιάδες άταφα πτώματα από τους μαζικούς βομβαρδισμούς το 1945, η οποία ήταν το κέντρο των ναζιστικών συγκεντρώσεων, οι Σύμμαχοι είχαν αφήσει όρθιο το δικαστικό μέγαρο για να γκρεμίσουν το χιτλερικό γόητρο και να ξεκινήσουν από εκεί την αποναζιστικοποίηση της Γερμανίας. Ταυτόχρονα όμως έπρεπε να αποδείξουν στη διεθνή κοινή γνώμη αλλά και στις επόμενες γενιές το ηθικό τους πλεονέκτημα.

Στην ταινία γίνεται μια προσπάθεια σύγχυσης ανάμεσα στις έννοιες της δικαιοσύνης και της αυτοδικαίωσης κατά τη γραμμή υπεράσπισης των ναζιστών. Όμως η πραγματικότητα των στρατοπέδων συγκέντρωσης είναι ένα ερώτημα που είναι πιο εύκολο να αμφισβητηθεί παρά να απαντηθεί με ειλικρίνεια. Τελικά η δικαίωση για τα θύματα των ναζιστών στην ταινία έρχεται από την απόδειξη της αμετάπειστης αφοσίωσης του Γκέριγκ στον Φύρερ.

Για να μην ξανασυμβούν αυτά, ιδιαίτερα σήμερα που οι εστίες του πολέμου εμπλέκουν πολλά έθνη στα μέτωπά τους, καθώς οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος είναι υπερήλικες και εκλείπουν ο ένας μετά τον άλλο, είναι επίκαιρο και επιτακτικό να δει όλος ο κόσμος τη “Νυρεμβέργη”… αρκεί να μην συγχύσουν το Μονομάχο με τον Γκέριγκ, που έχει ερμηνεύσει ο ταλαντούχος ηθοποιός Ράσελ Κρόου.