Πήγε για μαλλί ο Βούτσιτς και βγήκε κουρεμένος από τον Τραμπ

Η συμφωνία εξομάλυνσης των οικονομικών σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου, που υπογράφτηκε στον Λευκό Οίκο ενώπιον του προέδρου Τραμπ, θα μείνει σίγουρα στην ιστορία. Όχι τόσο για τα αποτελέσματα της συμφωνίας (που μεταξύ άλλων προβλέπει την οδική, αεροπορική και σιδηροδρομική σύνδεση Βελιγραδίου-Πρίστινας), όσο για την, στην κυριολεξία, εξευτελιστική μεταχείριση που υπέστη ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάντερ Βούτσιτς!

Τον γύρο του διαδικτύου έκανε η εικόνα του Σέρβου προέδρου να κάθεται σε μία χαμηλή καρέκλα σαν “μαθητούδι”, ενώπιον του Τραμπ, καθώς και η έκπληξη του όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε πως μία διάταξη της συμφωνίας προβλέπει τη μεταφορά της σερβικής πρεσβείας στο Ισραήλ, στην κατεχόμενη Ιερουσαλήμ. Εκείνη τη στιγμή ο Σέρβος πρόεδρος σαστισμένος άρχισε να κοιτάει το περιεχόμενο της συμφωνίας, δείχνοντας σαν να μην γνωρίζει ότι είχε υπογράψει την επίμαχη διάταξη!

Την εικόνα μάλιστα του Βούτσιτς σχολίασε δηκτικά η Ρωσία. Η εκπρόσωπος Τύπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δημοσίευσε στο facebook την επίμαχη φωτογραφία με τον Σέρβο πρόεδρο να κάθεται απέναντι από τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο. Συνόδευσε μάλιστα το στιγμιότυπο αυτό με φωτογραφία από τη διάσημη σκηνή της ταινίας “Βασικό ένστικτο” στην οποία η προκλητική Σάρον Στόουν κάθεται σταυροπόδι μπροστά στους ανακριτές της αστυνομίας, ζητώντας από τον Βούτσιτς να πράξει το ίδιο!

Η ανάρτηση της Ζαχάροβα προκάλεσε την οργή της σερβικής κυβέρνησης που μίλησε για «πρωτογονισμό» και «χυδαιότητα», με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών να επικοινωνεί εσπευσμένα με τον Βούτσιτς, προκειμένου να ηρεμήσει τα πνεύματα. Ταυτόχρονα με το διπλωματικό επεισόδιο Μόσχας-Βελιγραδίου και ενώ δεν είχε ακόμα στεγνώσει το μελάνι από την συμφωνία, ξεκίνησε ταυτόχρονα και ένας “πόλεμος” μεταξύ ΗΠΑ-Σερβίας.

Ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στη Γερμανία και μεσολαβητής της κυβέρνησης Τραμπ για το Κόσοβο Ρίτσαρντ Γκρενέλ, χαρακτήρισε «ψευδείς» τους ισχυρισμούς της σερβικής κυβέρνησης, ότι η αμερικανική πλευρά άσκησε πιέσεις στον Βούτσιτς να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Στις πιέσεις αυτές ο Σέρβος πρόεδρος δήλωσε ότι αντιτάχθηκε «σθεναρά». Στην πραγματικότητα, η συμφωνία δεν περιλαμβάνει κάποιο χρονοδιάγραμμα για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου, αλλά αντιθέτως εντάχθηκαν σε αυτήν ορισμένα ευρύτερα ζητήματα της ατζέντας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Γεωπολιτικό “τρίποντο” Τραμπ

Αναμφισβήτητα ο μεγάλος κερδισμένος από τη συμφωνία είναι ο Τραμπ, με την οποία πέτυχε ένα γεωπολιτικό “τρίποντο”, τη στιγμή που αντιμετωπίζει σωρεία επικρίσεων στο εσωτερικό του. Κατ’ αρχήν μπορεί να ισχυριστεί ότι η εξωτερική του πολιτική “κλείνει μέτωπα” σε ένα σύνθετο γεωπολιτικό περιβάλλον, καθώς είχε προηγηθεί και η συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων Ισραήλ-Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με μεσολάβηση του ιδίου.

Δεύτερον, κάνει ένα ακόμα “δώρο” στον πιστό του σύμμαχο, την ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου. Εξασφαλίζει την αναγνώριση του Ισραήλ από το Κόσοβο, (το δεύτερο μουσουλμανικό κράτος που συγκροτήθηκε από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μετά την Βοσνία), ενώ “εξαναγκάζει” τον Σέρβο πρόεδρο να υποστηρίξει την ατζέντα Τραμπ-Νετανιάχου στο μεσανατολικό. Μπορεί ο Βούτσιτς να εμφανίστηκε αιφνιδιασμένος στο ζήτημα της Ιερουσαλήμ, όχι όμως και στην ένταξη της Χεζμπολάχ στις τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως προβλέπει η συμφωνία.

Τρίτον, πετυχαίνει ένα αποφασιστικό “χτύπημα” κατά της ρωσικής επιρροής, καθώς η Σερβία ήταν το τελευταίο προγεφύρωμα της Μόσχας στα μεταπολεμικά Βαλκάνια. Είχε προηγηθεί η ένταξη του Μαυροβουνίου και των Σκοπίων στο NATO, που πραγματοποιήθηκαν με τις αποτελεσματικές ενέργειες της αμερικανικής διπλωματίας. Θυμίζουμε ότι στην περίπτωση των Σκοπίων, οι απεσταλμένοι της κυβέρνησης Τραμπ σχεδόν είχαν επιβάλει τον Ζάεφ πρωθυπουργό, παρεμβαίνοντας ανοιχτά στις πολιτικές εξελίξεις της χώρας.

Ο Βούτσιτς παγιδεύτηκε;

Θα μπορούσε η αμερικανική διπλωματία να έστησε μία “παγίδα” στον Βούτσιτς, εκμεταλλευόμενη την σπουδή που φαίνεται να είχε ο τελευταίος να αποκτήσει την εύνοια του Τραμπ; Ο Σέρβος πρόεδρος προέρχεται από τα πολιτικά “σπλάχνα” της εθνικιστικής δεξιάς, ενώ υπήρξε υπουργός του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, όταν το NATO βομβάρδιζε το Βελιγράδι το 1999. Η στρατηγική του Βούτσιτς είναι να ισορροπεί μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.

Πρόκειται για μια στρατηγική, που κατά τους επικριτές του, του εξασφάλισε την “ασυλία” των δυτικών κυβερνήσεων για τον αυταρχισμό του. Πρέπει να σημειώσουμε πως η σερβική κυβέρνηση υποστηρίζει μία ιδέα της διπλωματικής ομάδας του Τραμπ, για μία διχοτομική επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου, μέσω της ανταλλαγής των σερβικών θυλάκων της πρώην γιουγκοσλαβικής επαρχίας, με την κοιλάδα του Πρέσεβο, όπου οι αλβανόφωνοι πλειοψηφούν.

Είναι κοινό μυστικό πως η Δύση θεωρεί πως μόνο ο Βούτσιτς μπορεί να περάσει μία συμφωνία με υποχωρήσεις για το Κόσοβο, ένα ζήτημα που συγκινεί ακόμα και σήμερα την σερβική κοινή γνώμη. Θυμίζουμε ότι για την πλειοψηφία του σερβικού λαού, το Κόσοβο αποτελεί επαρχία της Σερβίας.

Ο “νονός” της συμφωνίας

Υπέρμαχος αυτής της λύσης είναι ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στη Γερμανία Ρίτσαρντ Γκρενέλ, ο οποίος είχε από τον περασμένο Φεβρουάριο αναλάβει ρόλο μεσολαβητή για τις τεταμένες σχέσεις Κοσόβου-Σερβίας. Ο Γκρενέλ είχε προαναγγείλει από τότε τη συμφωνία εξομάλυνσης που θα ακολουθούσε, προβλέποντας μάλιστα πως θα υπογραφεί λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ!

Ακόμα και αν όντως ο Σέρβος πρόεδρος “ξεγελάστηκε” στο ζήτημα της Ιερουσαλήμ, υπέγραψε τον εξοβελισμό των «μη αξιόπιστων δικτύων 5G» –που αφορά προφανώς την Κίνα–, την προμήθεια αμερικανικού φυσικού αερίου μέσω Αλεξανδρούπολης και την ένταξη της Χεζμπολάχ στις τρομοκρατικές οργανώσεις. Δηλαδή η συμφωνία εξομάλυνσης περιείχε πολλά ζητήματα άσχετα με τις σχέσεις Σερβίας-Κοσόβου, που ικανοποιούν την ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής Τραμπ.

Για αυτό και μοιάζει να έχει δίκιο ο “νονός” της συμφωνίας Γκρενέλ όταν υπονοεί πως ο Βούτσιτς παίζει το δικό του πολιτικό παιχνίδι, διαρρέοντας πως αντιτάχθηκε σθεναρά στις πιέσεις για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Σημειώνεται ότι η συμφωνία υπογράφτηκε σε ξεχωριστά έγγραφα, προφανώς για να μην βρεθεί το Βελιγράδι σε δύσκολη θέση. Το σίγουρο είναι πως μάλλον ο Βούτσιτς “πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος”, ενώ μένει να δούμε πως θα επηρεάσει την εσωτερική πολιτική της Σερβίας η εξευτελιστική μεταχείριση που είχε στον Λευκό Οίκο.