Στήριξη της Κύπρου στην Τριμερή – Με το βλέμμα στον Τατάρ ο Αναστασιάδης

Την ευκαιρία να αναφερθεί στο σύνολο των τουρκικών προκλήσεων, αλλά και στις συντονισμένες αντιδράσεις της Αθήνας, είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην τριμερή συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου και Αιγύπτου στη Λευκωσία. Ο πρωθυπουργός τόνισε ιδιαίτερα τις οθωμανικές φαντασιώσεις της Τουρκίας, ενώ επισήμανε, όπως και οι συνομιλητές του Αναστασιάδης και αλ Σίσι, την σημασία της συνεργασίας των τριών χωρών.

«Στις μέρες μας δεν χρειάζεται να λογαριάσουμε “κατά πού προχωρούμε”, όπως έγραφε το 1942 στο Κάιρο ο Γιώργος Σεφέρης» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αξιοποιώντας τον στίχο του νομπελίστα ποιητή από το ποίημα “Ένας γέροντας στην ακροποταμιά” (Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄).

«Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε/ Να αισθάνεσαι δε φτάνει μήτε να σκέπτεσαι μήτε να κινείσαι/ μήτε να κινδυνεύει το σώμα σου στην παλιά πολεμίστρα … / Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε κατά πού προχωρούμε/ όχι καθώς ο πόνος μας το θέλει και τα πεινασμένα παιδιά μας / και το χάσμα της πρόσκλησης των συντρόφων από τον αντίπερα γιαλό…» έγραφε τότε ο Σεφέρης. Σήμερα, όπως είπε ο πρωθυπουργός, «εμείς, όλοι εμείς, προχωρούμε σταθερά στον δρόμο της συνεργασίας» και «ακολουθούμε την τροχιά της ειρήνης και του Διεθνούς Δικαίου».

Οθωμανικές φαντασιώσεις 

Η φράση του Κυριάκου Μητσοτάκη απηχούσε την επαναβεβαίωση από την Αθήνα, τη Λευκωσία και το Κάιρο της προσήλωσής τους στην τήρηση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου στην Ανατολική Μεσόγειο, σε αντίθεση με τις προκλητικές και επιθετικές ενέργειες της Άγκυρας. Νωρίτερα, άλλωστε, ο πρωθυπουργός είχε αναφέρει ότι «η χρονική συγκυρία αυτής της τριμερούς συνάντησης συμπίπτει με πρόσθετους κινδύνους που δυστυχώς προκαλεί στην Ανατολική Μεσόγειο η ηγεσία της Τουρκίας».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε στις δηλώσεις του ότι η Τουρκία «φαντασιώνεται αυτοκρατορικές πρακτικές με επιθετικές δράσεις» που εκτείνονται από τη Συρία μέχρι τη Λιβύη, από τη Σομαλία μέχρι την Κύπρο και από το Αιγαίο μέχρι τον Καύκασο. Επισήμανε ακόμα ότι η Άγκυρα άλλοτε «ζωγραφίζει αυθαίρετους χάρτες» (ΑΟΖ και επιχειρησιακό καθεστώς Αιγαίου), άλλοτε υπογράφει «άκυρα μνημόνια» (τουρκολυβική συμφωνία για ΑΟΖ) και άλλοτε «ψηφίζει έωλους εσωτερικούς νόμους για θέματα τα οποία ρυθμίζονται με διεθνείς κανόνες» (νόμος για επιχειρησιακό καθεστώς Αιγαίου).

Στο τρίπτυχο αυτό εστίασε την κριτική και τις ελληνικές αντιδράσεις απέναντι στις τουρκικές παραβατικές ενέργειες, για τις οποίες είπε ότι η Άγκυρα τις συνοδεύει «με απανωτές μονομερείς προκλήσεις πλαισιωμένες από μια ακραία και συχνά επιθετική ρητορική». Στην τριμερή συνάντηση, άλλωστε, οι ηγέτες της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αιγύπτου, επιβεβαίωσαν τη θέση τους ότι οι τουρκικές ενέργειες αποτελούν κατάφορη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, αμφισβητούν δεσμευτικές διεθνείς συνθήκες και υπονομεύουν την περιφερειακή ασφάλεια.

Καταδίκη, αλλά …

Ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η τουρκική προκλητικότητα προκαλεί προβλήματα στο ΝΑΤΟ και ότι έρχεται σε αντίθεση με τις ρητές θέσεις σημαντικών διεθνών παραγόντων, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, καθώς και με τις επίσης διατυπωμένες θέσεις όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Τόνισε επίσης ότι αυτή η προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα αισθητή στην Κύπρο, όχι μόνο με τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και με τις πρόσφατες παράνομες ενέργειες στα Βαρώσια. Ενέργειες οι οποίες παραβιάζουν και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Παρόλα αυτά ο Κυριάκος Μητσοτάκης κράτησε ανοιχτή την πόρτα της διπλωματίας, τονίζοντας ότι η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να γίνει περιοχή  σταθερότητας. Συμπλήρωσε μάλιστα ότι η Τουρκία βεβαίως και έχει θέση σε αυτό, αν το θελήσει, «αρκεί να μπορεί να συμμερίζεται τους ίδιους κανόνες και την ίδια λογική που επιβάλλουν οι σχέσεις καλής γειτονίας και ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο».

Στο σημείο αυτό, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη συμφωνία της Ελλάδας με την Αλβανία για προσφυγή στη Χάγη, τονίζοντας ότι η Αθήνα αποδεικνύει «έμπρακτα, ότι με οδηγό πάνω από όλα το Διεθνές Δίκαιο, τα Βαλκάνια αλλά και η Ανατολική Μεσόγειος μπορούν να γίνουν περιοχές ειρήνης και σταθερότητας». Δεν παρέλειψε, ωστόσο, να επισημάνει, ότι δύο φορές, με τουρκική υπαιτιότητα δεν προχώρησε ο διάλογος Αθήνας-Άγκυρας, με αποκλειστικό θέμα την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό γιατί, η Τουρκία «αντί για πρόσκληση επαφών δρομολόγησε την πρόκληση των πολεμικών σκαφών».

Στην Τριμερή με το βλέμμα στον Τατάρ

Στην Τριμερή, όγδοη συνάντησή τους, οι ηγέτες της Κύπρου, της Ελλάδας και της Αιγύπτου καταδίκασαν τις παράνομες γεωτρήσεις και τις σεισμικές έρευνες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και τις παράνομες ενέργειες στην Αμμόχωστο. Καταδικαστική ήταν για άλλη μία φορά η θέση τους και για τα παράνομα και άκυρα μνημόνια της Άγκυρας με τη διοίκηση της Τρίπολης στη Λιβύη. Παραλλήλως, ο πρόεδρος Αναστασιάδης ενημέρωσε τον Μητσοτάκη και τον αλ Σίσι για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, υπό το πρίσμα πλέον και της αλλαγής ηγεσίας στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Στις δηλώσεις του για το Κυπριακό, ο Αναστασιάδης περιορίστηκε στην αναγκαιότητα του καλού κλίματος, ενόψει και της συνάντησής του με τον νεοεκλεγέντα τουρκοκύπριο ηγέτη Τατάρ. Εξέφρασε παραλλήλως την ετοιμότητα του για συνεργασία με τον ΟΗΕ σε όποια πρωτοβουλία αναλάβει ο ΓΓ του διεθνούς Οργανισμού, στη βάση της συναντίληψης που επιτεύχθηκε πριν έναν χρόνο, στις 25 Νοεμβρίου 2019, στο Βερολίνο.

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης επανέλαβε την πρόθεσή του να εργαστεί για μια λύση στο Κυπριακό που θα διασφαλίζει την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και μακριά από αναχρονιστικές εγγυήσεις, κατοχικά στρατεύματα και εξαρτήσεις από τρίτες χώρες «θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα του συνόλου των πολιτών, είτε Ελληνοκυπρίων είτε Τουρκοκυπρίων».

Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μίλησε για μία λύση που θα επανενώνει την Κύπρο ως μια ευρωπαϊκή χώρα, που θα εποπτεύεται από τους θεσμούς της ΕΕ και στην οποία, όπως είπε «οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας δεν έχουν κάτι για να ανησυχήσουν ή να αξιώνουν προϋποθέσεις για λύση που να δημιουργούν προβλήματα στη λειτουργικότητα του κράτους». Απάντησε έτσι και στις δηλώσεις του Τατάρ ότι «πρέπει να συζητηθούν και άλλα μοντέλα λύσης εκτός από την ομοσπονδία». Δηλώσεις που προϊδεάζουν για μια αλλαγή πλεύσης στα Κατεχόμενα και για τις οποίες ο Αναστασιάδης εξέφρασε την ελπίδα να μην αποτελούν την τελική επιδίωξη.