Συγχωροχάρτι στον Ερντογάν; Οι Ευρωπαίοι έτοιμοι για “εξομάλυνση” εάν…

Οι Ευρωπαίοι, έχοντας «καεί» από τις μεταστροφές του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα θέσουν σήμερα τους όρους τους στον απεσταλμένο του, τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για μια εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία και θα του γνωστοποιήσουν την άρνησή τους να ξεχάσουν τις «επιθετικές» ενέργειες της Άγκυρας. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί σήμερα το απόγευμα στις Βρυξέλλες με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, τον Ισπανό Ζοσέπ Μπορέλ. Αύριο, Παρασκευή, θα γίνει δεκτός από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Βέλγο Σαρλ Μισέλ, και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, τον Νορβηγό Γενς Στόλτενμπεργκ.

Οι Ευρωπαίοι σημείωσαν τη βούληση του τούρκου προέδρου να κατευνάσει την ένταση στις σχέσεις με την ΕΕ. Όμως είναι δύσπιστοι σε «δηλώσεις προθέσεων» και θέλουν «πράξεις και συγκεκριμένες ενέργειες», δήλωσε τη Δευτέρα ο Πίτερ Στάνο, ο εκπρόσωπος του Ζοσέπ Μπορέλ. «Ελπίζουμε όλοι ότι τα λόγια του τούρκου προέδρου θα μετατραπούν σύντομα σε συγκεκριμένες ενέργειες με διάρκεια που θα αποδείξουν ότι έχει πραγματικά καλή θέληση έναντι της ΕΕ», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν. Όμως «κανένας δεν προτίθεται να σβήσει» ό,τι έχει συμβεί, προειδοποίησε. «Η Ευρωπαϊκη Ένωση παραμένει αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της καθώς και να διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα», διαβεβαίωσε.

Δύο μήνες για να πείσει 

Τα θέματα που προκαλούν εντάσεις είναι πολυάριθμα: διένεξη με την Ελλάδα και την Κύπρο, εμπλοκή της Άγκυρας στις συγκρούσεις στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, διαμάχη με το Παρίσι, παραβιάσεις του εμπάργκο του ΟΗΕ για τα όπλα στη Λιβύη, επιθετικές στρατιωτικές ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έτειναν τη χείρα στον πρόεδρο Ερντογάν τον Ιούλιο του 2020, όμως εκείνος την απέρριψε. Τον Δεκέμβριο αποφάσισαν να τιμωρήσουν την Άγκυρα για τη συνέχιση των μονομερών γεωτρήσεων για αέριο στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου.

Οι Ευρωπαίοι θα προσθέσουν καινούρια ονόματα στον κατάλογο, που άνοιξε τον Νοέμβριο 2019 και στον οποίο περιλαμβάνονται ήδη δύο επικεφαλής της Turkish Petroleum Corporation (TPAO), οι οποίοι δεν μπορούν πλέον να πάρουν θεωρήσεις εισόδου από την ΕΕ ενώ τα περιουσιακά στοιχεία τους στην ΕΕ έχουν παγώσει. «Οι εργασίες σχετικά με τον κατάλογο βρίσκονται σε εξέλιξη. Είναι περίπλοκες και είναι πολύ νωρίς για να μιλησει κανείς για το αποτέλεσμά τους ή για την ακριβή στιγμή που θα ολοκληρωθούν», εξήγησε ο Ζαν Άσελμπορν.

Ωστόσο πολλά ονόματα μπορεί να συμφωνηθούν κατά τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών στις 25 Ιανουαρίου, ανέφερε ευρωπαίος διπλωμάτης. Η Άγκυρα έχει διορία δύο μηνών για να πείσει την ΕΕ. Ο Ζοσέπ Μπορέλ πρέπει να παρουσιάσει μια έκθεση για τις πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία και να προτείνει επιλογές στους ευρωπαίους ηγέτες κατά τη σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιήσουν τον Μάρτιο. Οι Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται τον τούρκο πρόεδρο, ο οποίος τους έχει υποβάλει τους τελευταίους μήνες σ’ ένα σκωτσέζικο ντους. «Μένουν πολλά να γίνουν ακόμη για να ανοίξει ένας ειλικρινής διάλογος με την Τουρκία», παραδέχεται ο Ζοσέπ Μπορέλ.

Αθώες περιστερές 

Όμως ο άνεμος γύρισε για τον πρόεδρο Ερντογάν με την απώλεια της υποστήριξης των ΗΠΑ και την άνοδο στην εξουσία του Τζο Μπάιντεν. Εξάλλου τα «τεράστια οικονομικά προβλήματα» της Τουρκίας δεν του επιτρέπουν να κόψει τους δεσμούς με την Ευρώπη, που είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του. «Η παράγκα καταρρέει και χάνει τη μεσαία τάξη», εξηγεί ένας ευρωπαίος αξιωματούχος.

«Οι Τούρκοι δηλώνουν αθώες περιστερές», ειρωνεύεται ένας υψηλόβαθμος διπλωμάτης. «Όμως οι Ευρωπαίοι περιμένουν να δουν αν η στάση αυτή είναι ειλικρινής και με διάρκεια. Τα προηγούμενα επεισόδια έχουν απελευθερώσει τους Ευρωπαίους»έναντι της Τουρκίας, προσθέτει. Η Γερμανία, πρώτη οικονομική δύναμη της ΕΕ, στοιχηματίζει στον κατευνασμό. Ο υπουργός της επί των Εξωτερικών Χάικο Μάας μετέβη τη Δευτέρα στην Άγκυρα για να χαιρετίσει τις «θετικές ενδείξεις» εκ μέρους του τούρκού προέδρου και να «συνοδεύσει» τις πρωτοβουλίες του.

«Με μερικά κράτη, το χαστούκι λειτουργεί. Με την Τουρκία, δεν λειτουργεί», υποστηρίζει η Ιταλίδα Ναταλί Τότσι, διευθύντρια του Istituto Affari Internazionali και σύμβουλος του Ζοσέπ Μπορέλ. «Ελπίζουμε σε μια ύφεση με διάρκεια στις σχέσεις μας με την Τούρκία ώστε να καταστεί ξεπερασμένη μια νέα επέκταση των κυρώσεων των Μάρτιο», λέει ο Ζαν Άσελμπορν. «Όμως είναι απαραίτητο να εξασφαλίσουμε πως θα είμαστε έτοιμοι, αν δεν αφήσουν στην ΕΕ άλλη επιλογή», προειδοποίησε.