Που το πάει ο Ερντογάν με το αντικουρδικό πογκρόμ – Τον αποθρασύνει η στάση Μπάιντεν

«Κάναμε ότι ήταν δυνατό για να φέρουμε πίσω τους μάρτυρες μας», ήταν η απάντηση του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοιλού, στις αιτιάσεις της τουρκικής αντιπολίτευσης που αναφέρθηκε σε αποτυχία της επιχείρησης διάσωσης των 13 Τούρκων αιχμαλώτων του PKK στο βόρειο Ιράκ, οι οποίοι τελικώς βρέθηκαν νεκροί, υπό αδιευκρίνιστες μέχρι στιγμής συνθήκες.

Οι Κούρδοι μαχητές αρνήθηκαν ότι ήταν αυτοί που εκτέλεσαν τους αιχμαλώτους πολέμου, όπως υποστηρίζει η τουρκική πλευρά, ισχυριζόμενοι πως οι αιχμάλωτοι (ανάμεσα τους και στελέχη των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών) σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας. Η τουρκική αντιπολίτευση εστιάζει στον συνολικό σχεδιασμό της επιχείρησης, αναφέροντας πως έγινε «με τύμπανα και τρομπέτες».

Σύμφωνα με βουλευτές των κεμαλιστών και του εθνικιστικού “Καλού Κόμματος”, οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί στην πραγματικότητα λειτούργησαν ως προειδοποίηση για τους Κούρδους αντάρτες και πως η επιχείρηση ήταν καταδικασμένη να αποτύχει, από την στιγμή που δεν συνοδεύονταν και από μία ταυτόχρονη χερσαίες δυνάμεις του τουρκικού στρατού. Στον αντίποδα, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας ισχυρίστηκε πως τηρήθηκε το απόρρητο της επιχείρησης και πως ήταν αδύνατη η δράση χερσαίων δυνάμεων, λόγω του ορεινού εδάφους της περιοχής.

Πάντως, ούτε ο Χουλουσί Ακάρ, ούτε και κάποιος άλλος αξιωματούχος του καθεστώτος Ερντογάν, έχουν δώσει πειστική απάντηση, γιατί η Άγκυρα αρνήθηκε την διαμεσολάβηση συλλόγων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου, όπως ζητούσαν και οι ίδιοι οι συγγενείς τους, μεσολάβηση που θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μία ανταλλαγή με ορισμένα μέλη του PKK που κρατούνται στις τουρκικές φυλακές.

Νέο πογκρόμ κατά των Κούρδων

Ο Ερντογάν απείλησε πως θα επεκταθούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, με τον κοινοβουλευτικό του εταίρο, τον ηγέτη των ακροδεξιών Γκρίζων Λύκων Μπαχτσελί να απαιτεί «να καούν τα κρησφύγετα των τρομοκρατών». Ήδη η τουρκική προχώρησε σε νέους αεροπορικούς βομβαρδισμούς εντός του ιρακινού Κουρδιστάν, σε βάθος 35 χιλιομέτρων, με τους Κούρδους να καταγγείλουν την Άγκυρα για χρήση χημικών όπλων.

Προηγουμένως οι τουρκικές είχαν συλλάβει 718 στελέχη του (κοινοβουλευτικού) κουρδικού κόμματος Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, το οποίο το καθεστώς Ερντογάν κατηγορεί όλο και περισσότερο πως λειτουργεί ως “βιτρίνα” του PKK, κάτι που το ίδιο αρνείται. Ήδη ο Μπαχτσελί έφερε στο προσκήνιο το αίτημα για την οριστική απαγόρευση του κουρδικού κόμματος, κάτι που τελευταία ζητά επιμόνως.

Το καθεστώς Ερντογάν, που σε όλους τους τόνους δηλώνει πως «δεν έχει πρόβλημα με τους Κούρδους, αλλά με τους αποσχιστές-τρομοκράτες του PKK», παρουσιάζει το κουρδικό κοινοβουλευτικό κόμμα ως ένα είδος “πέμπτης φάλαγγας” των δυνάμεων που θέλουν να «διαμελίσουν την Τουρκία». Οι δυνάμεις αυτές εκτός από την κουρδική οργάνωση περιλαμβάνουν και τις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω της υποστήριξης τους στο YPG στην Συρία, που αποτελεί το συριακό παρακλάδι του PKK.

Στο στόχαστρο του καθεστώτος Ερντογάν βρέθηκε η αρχικά επαμφοτερίζουσα στάση που κράτησαν οι Αμερικανοί στο επεισόδιο. Ενώ καταδίκασαν τον θάνατο των αιχμαλώτων, απέφυγαν να κατηγορήσουν ευθέως το PKK, κάτι που εξόργισε την Τουρκία, με τον ίδιο τον Ερντογάν να επαναλαμβάνει το δίλημμα του προέδρου Μπους από το δεύτερο πόλεμο του Ιράκ: «ή μαζί μας, ή με τους τρομοκράτες».

Οργή για την στάση των ΗΠΑ

Τελικώς στην επικοινωνία που είχε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μπλίκεν με τον Τούρκο ομόλογο του, η Ουάσιγκτον απέδωσε ξεκάθαρα την ευθύνη για τον θάνατο των αιχμαλώτων στους Κούρδους. Οι ΗΠΑ επισήμως χαρακτηρίζουν το PKK τρομοκρατική οργάνωση, παρόλο που εξοπλίζει και συνεργάζεται με το YPG στην Συρία, συνεργασία που αναμένεται να ενταθεί, καθώς το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται να επανακάμπτει, εξαπολύοντας νέες επιθέσεις.

Αν και ο Μπλίνκεν αποπειράθηκε να ανασκευάσει την αρχική στάση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η καχυποψία στις σχέσεις Άγκυρας και Ουάσιγκτον παραμένει και όχι μόνο λόγω του κουρδικού. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε εκτενώς στο ζήτημα των ρωσικών πυραύλων S-400 που έχει προμηθευτεί η Τουρκία. Ο δε Ερντογάν, απευθυνόμενος στον πρόεδρο Μπάιντεν, δήλωσε «μην ξεχνάς τον Γκιουλέν», αναφερόμενος στον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ιμάμη και πρώην σύμμαχο του, τον οποίο θεωρεί υπαίτιο για την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος.

Στον Ερντογάν όμως δεν αρκεί να έχει την ανοχή των Αμερικανών μόνο στους αεροπορικούς βομβαρδισμούς που διενεργεί κατά των Κούρδων του PKK στο βόρειο Ιράκ, όπως την είχε και στον πόλεμο που είχε εξαπολύσει την διετία 2015 και 2016 στο Ντιγιάρμπακιρ της νοτιοανατολικής Τουρκίας, βάζοντας βίαια τέλος στο ιστορικό άνοιγμα που είχε κάνει στην κουρδική κοινότητα και στο ίδιο το PKK. Όσον αφορά τα δικαιώματα των Κούρδων της Τουρκίας, η Ουάσιγκτον εμφανίζεται να επιδιώκει ισορροπίες.

Μπορεί να καλεί στην απελευθέρωση του Ντεμιρτάς, του αρχηγού του κοινοβουλευτικού κόμματος των Κούρδων της Τουρκίας, όμως δεν απαιτεί το ίδιο για τους χιλιάδες άλλους Τούρκους κρατουμένους. Φυσικά η στάση των ΗΠΑ αποθρασύνει την Τουρκία, που θέτει όλα τα ζητήματα στο τραπέζι: Από την τύχη του Γκιουλέν, μέχρι και την αμερικανική στήριξη στους «τρομοκράτες» του YPG στην βόρεια Συρία.

Στην πράξη οι Αμερικανοί διαχωρίζουν από το PKK και φυσικά το εμπιστεύονται περισσότερο στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους από τους Τούρκους, οι οποίοι παλαιότερα στήριζαν το ISIS απροκάλυπτα. Αυτό είναι το μεγάλο αγκάθι στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις για τον Ερντογάν, αν και ο ίδιος παλαιότερα “διαπραγματεύονταν με τους Κούρδους τρομοκράτες” ως πρωθυπουργός, χωρίς να δώσει ποτέ πειστικές εξηγήσει στην τουρκική αντιπολίτευση για την πολεμική του μεταστροφή, από το 2015 και μετά.