Οι ταυτόχρονοι διασταυρούμενοι πόλεμοι στη Συρία

του Σταύρου Λυγερού  – 

Η κατάρριψη ενός ιρανικού drone, ο ισραηλινός βομβαρδισμός σε συριακό έδαφος και η κατάρριψη ενός τουλάχιστον ισραηλινού μαχητικού προσδίδει όχι απλώς πρόσθετη οξύτητα, αλλά και μία ακόμα νέα διάσταση στο πολυεπίπεδο αυτόν πόλεμο. Έχει προηγηθεί ο αμερικανικός βομβαρδισμός δυνάμεων του Άσαντ και βεβαίως η επίθεση του τουρκικού στρατού και των ισλαμιστικών ένοπλων ομάδων εναντίον του κουρδικού Αφρίν. Στην πραγματικότητα, στη Συρία διεξάγονται ταυτοχρόνως και διασταυρούμενοι πολλοί πόλεμοι.

Υπενθυμίζουμε πως το καθεστώς Άσαντ ήταν στόχος της Ουάσιγκτον από την εποχή της προεδρίας Μπους. Πρώτα το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, μετά το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεϊν, στη συνέχεια η Συρία του Άσσαντ και τέλος το Ιράν. Τότε, η Συρία είχε γλυτώσει, λόγω του εγκλωβισμού των Αμερικανών στο ναρκοπέδιο του Ιράκ.

Η Συρία ήταν στόχος της Δύσης όχι βεβαίως επειδή το καθεστώς Άσσαντ ήταν αυταρχικό. Ήταν στόχος επειδή η ανατροπή του θα οδηγούσε στην επιβολή ενός φιλοδυτικού καθεστώτος στη Συρία, που με τη σειρά του θα οδηγούσε στον εξοβελισμό της Ρωσίας από την Ανατολική Μεσόγειο, δεδομένου ότι οι μόνες βάσεις που διατηρεί στην ευρύτερη περιοχή είναι στη βορειοδυτική Συρία. Με άλλα λόγια, κυριαρχούσε η νεοψυχροπολεμική σκοπιμότητα.

Ταυτοχρόνως, την ανατροπή του Άσαντ επεδίωκε και επιδιώκει και το Ισραήλ. Όχι επειδή θεωρεί ότι είναι απειλή για την ασφάλειά του, αλλά επειδή θέλει να σπάσει τον σιιτικό διάδρομο Ιράν-νότιο Ιράκ-Συρία-Χεζμπολά. Ειδικά μετά την πρωτοφανή αποτυχία του ισραηλινού στρατού να νικήσει τη σιίτικη οργάνωση του Λιβάνου, ο αποκλεισμός και η εξουδετέρωση της Χεζμπολά έχει γίνει έμμονη ιδέα στα ηγετικά κλιμάκια του Τελ Αβίβ.

Για να επιτύχει τον σκοπό της η Δύση όχι απλώς ανέχθηκε τους τζιχαντιστές, αλλά και εμμέσως πλην σαφώς –κυρίως μέσω της Τουρκίας– τους υποστήριξε, υποκρινόμενη πως δεν έβλεπε ποιοι κατά κανόνα κρύβονταν κάτω από το καπέλο του Ελεύθερου Συριακού Στρατού. Η στάση των Δυτικών άλλαξε όταν το Ισλαμικό Κράτος άρχισε τους τελετουργικούς αποκεφαλισμούς και βεβαίως όταν βίωσαν στις ίδιες τις χώρες τους την ισλαμική τρομοκρατία.

Η στροφή Αμερικανών και Ευρωπαίων εναντίον του Ισλαμικού Κράτους εκ των πραγμάτων χαλάρωσε, αλλά δεν ακύρωσε την πίεση για ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για το Ισραήλ, το οποίο δεν έχει κρύψει την υποστήριξή του όχι μόνο προς το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα, αλλά εμμέσως πλην σαφώς και προς τους τζιχαντιστές. Τους θεωρεί χρήσιμους, επειδή πολεμούν κι αυτοί εναντίον του σιιτικού παράγοντα και με τη δράση τους αποδυναμώνουν το καθεστώς.

Με τη βοήθεια της Ρωσίας, του Ιράν και της Χεζμπολά, όμως, ο Άσαντ όχι μόνο επιβίωσε, αλλά κατάφερε να ανακτήσει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της Συρίας. Η σύμπραξη, μάλιστα, του Ερντογάν με τον Πούτιν, προκειμένου να πάρει το πράσινο φως του για να επιτεθεί στους Κούρδους δημιουργεί πρόσθετα διλήμματα στην Ουάσιγκτον, η οποία έχει περιέλθει σε εμφανώς μειονεκτική θέση στο συριακό μέτωπο.

Το γεγονός αυτό τη προκαλεί νευρικότητα, η οποία εκ των πραγμάτων διαχέεται σε όλους του παίκτες. Στη Συρία υπάρχει στρατιωτική παρουσία Αμερικανών, Ρώσων, Ιρανών και Τούρκων, καθώς και επιλεκτικές αεροπορικές επιθέσεις των Ισραηλινών. Στο εκρηκτικό αυτό κοκτέιλ πρέπει να προστεθούν, βεβαίως, η στρατιωτική δράση του καθεστώτος, των ποικίλων τζιχαντιστών και του ισχυρού κουρδικού αυτονομιστικού κινήματος. Η συγκρουσιακή συνύπαρξη όλων αυτών των δυνάμεων εκτός του ότι έχει μετατρέψει τη Συρία σε άθροισμα ερειπίων, απειλεί να φέρει σε θερμή αντιπαράθεση ΗΠΑ και Ρωσία με απρόβλεπτες επιπτώσεις που αναπόφευκτα θα υπερβαίνουν κατά πολύ τα όρια του συριακού μετώπου.