Με ποια όπλα ο Ζάεφ θα δώσει τη μάχη του δημοψηφίσματος

Πριν ακόμα πραγματοποιηθεί η υπογραφή της συμφωνίας στις Πρέσπες, ο Ζάεφ είχε καταλήξει με ποια πολιτικά όπλα θα δώσει τη μάχη του δημοψηφίσματος. Δεν είχε αμφιβολία για την κύρωση από τη Βουλή της ΠΓΔΜ. Είχε φροντίσει η κοινοβουλευτική πλειοψηφία να είναι συμπαγής. Ούτε ο πρόεδρος Δημοκρατίας Ιβάνοφ ήταν εμπόδιο. Όπως αναμενόταν, δεν υπέγραψε το νόμο, με τον οποίον κυρώνεται η συμφωνία. Είχε δικαίωμα την πρώτη φορά, αλλά μετά τη δεύτερη υπερψήφιση είναι υποχρεωμένος να υπογράψει, εκτός εάν επιλέξει να παραιτηθεί. Μερικοί μήνες θητείας, άλλωστε, του έχουν απομείνει.

Το πραγματικό εμπόδιο, λοιπόν, είναι το δημοψήφισμα. Ο ίδιος δεν χάνει την ευκαιρία να εκφράζει την αισιοδοξία του, αλλά η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ ήταν ένα πλήγμα για τον Ζάεφ. Όπως είναι γνωστό, αποφασίσθηκε ότι ο προσδιορισμός ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων τόσο της ΠΓΔΜ όσο και της Αλβανίας θα συζητηθούν τον Ιούνιο του 2019.

Ήταν γνωστό ότι η Γαλλία και η Ολλανδία είχαν επιφυλάξεις όσον αφορά την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας των δύο χωρών της δυτικής Βαλκανικής. Στα Σκόπια, όμως, πίστευαν πως η συμφωνία των Πρεσπών θα έκαμπτε αυτές τις επιφυλάξεις, με την έννοια ότι θα υπερτερούσε το γεωπολιτικό κριτήριο. Ο Κοτζιάς έδωσε μάχη με ακριβώς αυτό το επιχείρημα, αλλά δεν τα κατάφερε.

Έτσι, ο Ζάεφ είναι υποχρεωμένος να δώσει τη μάχη του δημοψηφίσματος, χωρίς να έχει την ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στο χέρι, όπως είχε προεξοφλήσει. Όλα δείχνουν, ωστόσο, πως στα μέσα Ιουλίου, όταν θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ θα έχει στα χέρια του την πρόσκληση για ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στη Συμμαχία, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση και θα έχει αρχίσει να εφαρμόζεται η συμφωνία των Πρεσπών.

Το τρίτο πολιτικό όπλο, με το οποίο ο Ζάεφ θα δώσει τη μάχη του δημοψηφίσματος είναι αυτό που ήδη διαλαλεί σε κάθε ευκαιρία: η επίσημη αναγνώριση από την Ελλάδα και τη διεθνή κοινότητα της “μακεδονικής ταυτότητας”. Το είπε και ενώπιον του προέδρου της ΕΕ Τουσκ, ο οποίος αποκάλεσε το γειτονικό κράτος “Μακεδονία”. Πρόκειται για ατόπημα. Ακόμα κι αν ισχυρισθεί ότι η συμφωνία δεν έχει κυρωθεί για να χρησιμοποιεί το Βόρεια Μακεδονία, θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει το όνομα ΠΓΔΜ.

Ερώτημα που ευνοεί το ΝΑΙ

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ερώτημα που θα τεθεί στους ψηφοφόρους της ΠΓΔΜ θα συνδέει την έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών με την ένταξη στο ΝΑΤΟ και προοπτικά στην ΕΕ. Για την ακρίβεια, θα θέσει τους ψηφοφόρους ενώπιον του διλήμματος: όρος για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ είναι η έγκριση της συμφωνίας. Πρέπει να περιμένουμε μέχρι τις 9 ή τις 16 Σεπτεμβρίου για να δούμε εάν με αυτά τα όπλα ο Ζάεφ θα καταφέρει να κερδίσει ή όχι το πολιτικό στοίχημα. Το δημοψήφισμα αναμένεται να προκηρυχθεί εντός του Ιουλίου για να διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο, δεδομένου ότι υπάρχουν συνταγματικές προθεσμίες.

Εάν ο Ζάεφ κερδίσει θα έχει κάνει το αποφασιστικό βήμα, αλλά δεν θα έχει λύσει το πρόβλημα. Θα πρέπει αμέσως μετά να φέρει στη Βουλή την πρόταση για τη συνταγματική αναθεώρηση. Δεδομένου, όμως, ότι δεν διαθέτει την ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των δύο τρίτων, η συνταγματική αναθεώρηση θα περάσει μόνο εάν την ψηφίσει και η αξιωματική αντιπολίτευση.

Το VMRO είναι σαφώς αντίθετο με τη συμφωνία, αλλά εάν αυτή έχει εγκριθεί στο δημοψήφισμα, η εμμονή στην άρνησή του θα είναι άρνηση αποδοχής της λαϊκής βούλησης. Με άλλα λόγια, ο Ζάεφ θα έχει ένα ισχυρό πολιτικό επιχείρημα. Το γεγονός ότι ο αρχηγός του VMRO Μίτσκοσκι, υπό την πίεση της Δύσης, δήλωσε πως το κόμμα του δεν θα μποϊκοτάρει το δημοψήφισμα, είναι μία ένδειξη ότι ίσως ακολουθήσει εποικοδομητική στάση, πάντα στην περίπτωση επικράτησης του ΝΑΙ.

Σύμφωνα με πληροφορίες από τα Σκόπια, εάν το VMRO επιμείνει στην άρνησή του, ο Ζάεφ θα προκηρύξει εκλογές ζητώντας από τους πολίτες να δώσουν στον κυβερνητικό συνασπισμό την αναγκαία ενισχυμένη πλειοψηφία. Ο ίδιος, άλλωστε, έχει δηλώσει πως εάν χάσει το δημοψήφισμα θα παραιτηθεί από την πρωθυπουργία.