Μπορούμε να νιώθουμε ασφαλείς ως σύμμαχοι των ΗΠΑ;

Γνώριζα ανέκαθεν ότι οι λαϊκές παροιμίες (αποφθέγματα αλληγορικά ή ειρωνικά που διαιωνίζουν τη σοφία των λαών και απεικονίζουν τις διαπροσωπικές ή διακρατικές συμπεριφορές τους) εκφράζουν απόλυτες αλήθειες σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Στο επίπεδο ειδικά της εξωτερικής πολιτικής τα γεγονότα επιβεβαιώνουν ”φωτογραφικά” την αλήθεια των παροιμιών στη σύγχρονη ιστορία, σε ό,τι αφορά κυρίως τις σχέσεις των ισχυρών με τους ανίσχυρους, των Αμερικανών φερ’ ειπείν με τους Κούρδους.

Τους Κούρδους τους οποίους λογάριαζαν οι Αμερικανοί (ως τον Οκτώβριο του 2019) για εξαίρετους συμμάχους στη Μέση Ανατολή και γι’ αυτό τους παρείχαν εξοπλιστικά την πλήρη υποστήριξή τους. Ας μην ξεχνάμε ότι το 2014 οι Κούρδοι της Συρίας μαζί με 400 Άραβες μαχητές υπερασπίστηκαν με αυταπάρνηση το Κομπάνι. Χάρη στην αμερικανική αεροπορική κάλυψη αντεπιτέθηκαν κατά των τζιχαντιστών του ISIS με στόχο την ανακατάληψη των βορειοανατολικών επαρχιών της Συρίας.

Αλλά, φευ!.. Πάνω που η αμερικανική υποστήριξη και φερεγγυότητα πήγαν να ακυρώσουν την ελληνική παροιμία ”Ο λύκος κι αν εγέρασε…” (σ.σ. οι Κούρδοι είχαν εξαπατηθεί απ’ τους Αμερικανούς το 1920, το 1923, το 1963, το 1970, τη δεκαετία του 1980, το 1990-91 και το 2007) και την κουρδική ”Να μην έχεις κανένα φίλο πέρα από τα βουνά”, αυτές επιβεβαιώθηκαν δραματικά το 2019 με την εισβολή των Τούρκων στη Συρία.

Και επιβεβαιώθηκαν με τον πλέον αδίστακτο τρόπο, αφού ο ”θείος Σαμ” έκοψε κάθε παροχή βοήθειας στους βαλλόμενους από τουρκικά πυρά Κούρδους. Τους έπεισε μάλιστα να παραδώσουν αμυντικά φυλάκια κοντά στις συριακές πόλεις Τελ Αμπιάντ και Ρας αλ Άϊν (σύνορα Τουρκίας-Συρίας), έστω κι αν χάρη σ’ αυτούς (στο αίμα χιλιάδων Κούρδων μαχητών) οι σύμμαχοι γονάτισαν τους μαινόμενους τζιχαντιστές.

Τώρα θα μου πείτε ότι τότε ήταν πρόεδρος ο Τραμπ. Εγώ θα σας έλεγα ότι καλό είναι να αποβάλλουμε την ψευδαίσθηση ότι τα πρόσωπα αλλάζουν την πολιτική στην Αμερική, αφού έχουμε ιδίαν αντίληψη. Τα συμφέροντα των ΗΠΑ τροχοδρομούν στις ίδιες ράγες της ασύμμετρης αβεβαιότητας με τις ανθρώπινες σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτής κάποιοι δίνουν μονίμως και κάποιοι άλλοι λαμβάνουν μονίμως, χωρίς να αναπτύσσουν κανένα συναίσθημα που να τους δεσμεύει.

Σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας

Εξάλλου, όπως είπε κι ο Άγγλος λόρδος Πάλμερστον «Τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς». Έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα”. Κι αυτό το τηρούν απαρέγκλιτα οι μεγάλες δυνάμεις όσο αποδυναμωμένες κι αν είναι. Ας το θυμόμαστε αυτό, διότι σβήσαμε ως δια μαγείας ό,τι μας κρατούσε σε ψυχική απόσταση απ’ τους Αμερικανούς. Κι ας ήταν το ”ό,τι” βαρύ κι ασήκωτο σαν ιστορία, συνδεδεμένο με την προδοσία της Κύπρου και την τουρκική εισβολή. Αρκούσε η “στοργή” του Αμερικανού προέδρου, για να γίνουμε… “Αμερικανάκια” δεξιοί και αριστεροί.

Αυτήν την αφελή οπτική μας περί φιλελληνικής πολιτικής της αμερικανικής ηγεσίας (έκρυβε τεχνηέντως πρακτικές ιδιοτέλειας, όπως φάνηκε αργότερα) ανέτρεψαν φιλοτουρκικές κινήσεις της Ουάσινγκτον που μας προσγείωσαν στην ωμή πραγματικότητα. Μετά την αφερέγγυα στάση της έναντι των Κούρδων και μετά τους υποστηρικτικούς χειρισμούς της προς τουρκικά συμφέροντα, αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε φωναχτά: «Μπορεί, πλέον, να εμπιστευτεί κανείς την Αμερική και να νιώθει ασφαλής ως σύμμαχός της;»

Η Αμερική αποφεύγει σε κάθε περίπτωση να αντιμετωπίσει δυναμικά την Τουρκία, η οποία εξακολουθεί να παίζει τον ρόλο του δερβέναγα της Ανατολικής Μεσογείου, εκφοβίζοντας ή δελεάζοντας τα γύρω κράτη, όπως ο καθένας που αισθάνεται πανίσχυρος όταν μένει ατιμώρητος. Κάτι οι προτροπές του Πομπέο το 2020, που επί Μπάιντεν συνεχίζονται, περί μείωσης του στρατιωτικού αποτυπώματος στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, κάτι η ακμάζουσα διάθεση του Ταγίπ Ερντογάν για δημιουργία τετελεσμένων σε Ελλάδα και Κύπρο, κάτι τα τύμπανα του πολέμου που ηχούν στην Ουκρανία, το σκηνικό γύρω μας (και το σκηνικό των ελληνοαμερικανικών σχέσεων) έχει μετατραπεί σε κινούμενη άμμο.

Έτσι εξηγείται γιατί πρόσφατα σε ραδιοφωνική του συνέντευξη ο διεθνολόγος υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Άγγελος Συρίγος υποστήριξε υπαινικτικά ότι «η Ελλάδα σε κάθε ιστορική περίοδο επιλέγει πάντα με ποιον να θερμάνει τις σχέσεις της στο συμμαχικό πλαίσιο του ΝΑΤΟ». Έτσι εξηγείται και το “καρφί” του Κυριάκου Μητσοτάκη («έχει σημασία ότι αποφασίσαμε να αγοράσουμε ευρωπαϊκά όπλα, σε αυτή την περίπτωση φρεγάτες, αντί να κοιτάξουμε πέρα από τον Ατλαντικό για σημαντικές αμυντικές προμήθειες»).

Ελληνογαλλικό σύμφωνο

Εξ ου και η στροφή προς τη Γαλλία, αφού αυτή αποδεικνύει εμπράκτως την αξιοπιστία της ως συμμάχου αποφασισμένης να σταθεί στο πλευρό μας στα δύσκολα, κάτι που δεν συμβαίνει με τις ΗΠΑ. Η απόσυρση της στήριξής τους στον αγωγό EastMed είναι άλλη μια ένδειξη ότι η Τουρκία εξακολουθεί να αποτελεί για τους Αμερικανούς προτεραιότητα στους στρατηγικούς σχεδιασμούς τους.

Και τα δύσκολα που μας φέρνουν στο πλευρό της Γαλλίας είναι οι συνεχιζόμενες προκλήσεις εκ μέρους της Τουρκίας σε βάρος μας και σε βάρος της Κύπρου, τις οποίες δείχνουν να κατανοούν χωρίς “ναι μεν αλλά”, τόσο ο Εμμανουέλ Μακρόν, όσο και η βασική αντίπαλός του στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του Απριλίου (σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις) Valérie Pécresse. Η ηγέτιδα του γαλλικού συντηρητικού κόμματος δήλωσε δυόμισι μήνες πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών (κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα) ότι η Γαλλία θα είναι πάντα στο πλευρό της Ελλάδας.