Καμία κατανόηση για την αυταρχική Τουρκία
10/07/2020
Γράφει ο Matthias Kolb
Μερικές φορές ο τίτλος μιας συζήτησης μπορεί να εκπέμψει ένα σαφές μήνυμα. Οι Χριστιανοδημοκράτες του ΕΛΚ, των οποίων οι κομματικοί φίλοι κυβερνούν στην Ελλάδα και την Κύπρο, ζήτησαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συζητήσει την Πέμπτη για τη «Σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και τον αρνητικό ρόλο της Τουρκίας».
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοσέπ Μπορέλ, επισκέφθηκε και τις δύο χώρες και τις διαβεβαίωσε για την αλληλεγγύη του, δεδομένων των παράνομων γεωτρήσεων της Τουρκίας για φυσικό αέριο στα ανοικτά της Κύπρου.
Τρεις ημέρες μετά το ταξίδι του στην Άγκυρα, ο Μπορέλ δεν ωραιοποίησε την κατάσταση των διμερών σχέσεων και άσκησε κριτική στην επιθετική τακτική της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο ότι η Τουρκία έχει καταστεί «ένας από τους σημαντικότερους δρώντες» στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης. Αλλά ο Ισπανός καθιστά εξαρχής ξεκάθαρο ότι δεν αρέσκεται πραγματικά στην εστίαση στον «αρνητικό ρόλο».
Ο Μπορέλ υπενθυμίζει ότι η Τουρκία έχει υποδεχτεί και υποστηρίξει γενναιόδωρα περισσότερους από 3 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία, επιπλέον η χώρα είναι «ένας σημαντικός εταίρος, υποψήφιος για ένταξη και μέλος του ΝΑΤΟ». Ωστόσο, ο Μπορέλ θεωρεί ότι οι κυρώσεις κατά της Άγκυρας, τις οποίες ζητούν η Ελλάδα, η Κύπρος και η Γαλλία είναι αντιπαραγωγικές:
«Η τρέχουσα αρνητική τάση στις σχέσεις μας πρέπει να σταματήσει και να αντιστραφεί. Η υπάρχουσα δυναμική των αντιποίνων δεν οδηγεί σε μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα στη Μεσόγειο, αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του διαλόγου». Η ΕΕ έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις στην Άγκυρα λόγω των τουρκικών ερευνών για φυσικό αέριο στα ανοικτά της Κύπρου, οι οποίες θεωρούνται παράνομες.
«Ταραχοποιός» η Τουρκία για την Κύπρο
Ο Μπορέλ επιδιώκει να συζητήσει τη Δευτέρα την περαιτέρω τακτική στο πλαίσιο συνάντησης των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες, αλλά τα σημάδια δεν δείχνουν ότι θα υπάρξει χαλάρωση. Ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης αποκαλεί την Τουρκία «ταραχοποιό» και ζητά να υπάρξει απολογισμός της κατάστασης.
Το ερώτημα είναι πόσα περιθώρια κινήσεων θέλουν να δώσουν οι χώρες της ΕΕ σε μία «αδίστακτη» Τουρκία, σύμφωνα με τον αρχηγό του κράτους του από το 1974 διαιρεμένου νησιού. Η Γαλλία κατηγορεί την Τουρκία για παραβίαση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη και η Ελλάδα παραπονείται για παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα, αλλά και για την εργαλειοποίηση των μεταναστών.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέδειξε τη Δευτέρα ως προς το σημείο αυτό σκληρή στάση κατά τη συνέντευξη Τύπου με τον Μπορέλ. Η Τουρκία θα συνεχίσει να διατηρεί ανοιχτά τα σύνορα με την Ελλάδα για τους πρόσφυγες όσο δεν βρίσκεται λύση, δήλωσε ο Τσαβούσογλου και διαβεβαίωσε ότι θα είναι έτοιμος για διάλογο.
Βέμπερ: “Η Τουρκία εκβιάζει“
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ (CSU) έχει εμφανείς αμφιβολίες σχετικά με αυτό. Ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ ζητεί να μην αφεθεί ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εκβιάζει. Ο Ερντογάν προτίθεται να ασκήσει πίεση για τα τουρκικά συμφέροντα στην Τελωνειακή Ένωση με την ΕΕ. Αυτή έχει «υπαρξιακή οικονομική σημασία» για την Άγκυρα.
Ο Βέμπερ ζητά και πάλι τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ, οι οποίες μέχρι τώρα έχουν απλώς ανασταλεί: «Αυτό το κεφάλαιο θα πρέπει να τερματιστεί». Ο φιλελεύθερος Hilde Vautmans κάνει λόγο για «αστείο»: «Αυτή η αυταρχική Τουρκία δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ. Η χώρα πρέπει να μεταρρυθμιστεί, προτού η ΕΕ να μπορέσει να αναβαθμίσει τη σχέση».
Από τους σοσιαλδημοκράτες, ο Nacho Sánchez Amor παραπονείται ότι η Τουρκία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από την ΕΕ και ότι υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης. Στο τέλος της συζήτησης, η οποία διήρκεσε περισσότερο από μία ώρα, ο τίτλος αποδείχθηκε ταιριαστός: Σε καμία παρέμβαση δεν εκφράστηκε κατανόηση για την τρέχουσα τουρκική πολιτική.
Ο Μπορέλ αισθάνεται ότι του υπενθυμίζουν «ακόμη και τον Πάπα Πίο Ε’ και την Ιερή Συμμαχία του εναντίον των Οθωμανών κατά τον 16ο αιώνα. Είναι σημαντικό να αποφεύγονται οι νέες αντιπαραθέσεις, όπως αυτές πρόσφατα μεταξύ τουρκικών και γαλλικών πολεμικών πλοίων, αντί να προκαλείται νέα κλιμάκωση», δήλωσε ο Μπορέλ. Απευθύνει δε έκκληση στους Ευρωπαίους «να αποδεχθούν εποικοδομητικά την περίπλοκη πραγματικότητα» και να αναζητήσουν κοινά συμφέροντα με την Τουρκία, προκειμένου να βελτιώσουν τις σχέσεις.
