Επίσκεψη μυστήριο του Νετανιάχου στη Σαουδική Αραβία – Ο Τραμπ, το Ιράν και ο Ερντογάν

Επίκεντρο εξελίξεων θα ήταν το περασμένο Σαββατοκύριακο η Σαουδική Αραβία, αν η πανδημία δεν ανάγκαζε τους ηγέτες της G20 να συνεδριάσουν διαδικτυακά. Ακόμα και έτσι όμως, το παγκόσμιο ενδιαφέρον στράφηκε στο Ριάντ, ειδικά μετά την φημολογούμενη επίσκεψη αστραπή του Νετανιάχου και τη μυστική συνάντηση του με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και τον Μάικ Πομπέο.

Τη συνάντηση διέψευσε η σαουδαραβική μοναρχία, αλλά οι εξελίξεις στην περιοχή την καθιστούν πιθανή. Σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, ο επικεφαλής της Μοσάντ, Γιόσι Κόεν, συνόδευε τον πρωθυπουργό Νετανιάχου στην επίσκεψή του στην πόλη Νέομ, μια πόλη στη βορειοδυτική Σαουδική Αραβία, κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ. Μάλιστα, ο δημοσιογράφος της εφημερίδας Haaretz, Άβι Σαρφ, δημοσίευσε στοιχεία εντοπισμού αεροσκαφών, σύμφωνα με τα οποία ένα αεροσκάφος πέταξε χθες από το Τελ Αβίβ στη Νέομ. Εκεί, όπου ο διάδοχος μπιν Σαλμάν είχε προγραμματισμένη συνάντηση με τον Πομπέο.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, στο πλαίσιο περιοδείας του στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή,  πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία. Ένας από τους στόχους του είναι να πείσει το Ριάντ να προχωρήσει στη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ. Με άλλα λόγια, να κάνει ό,τι έκαναν τα γειτονικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Σουδάν.

Η Σαουδική Αραβία αρνείται μέχρι στιγμής να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια, θέτοντας ως προϋπόθεση την επίλυση των ζητημάτων που αφορούν την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Άνοιξε, ωστόσο, τον εναέριο χώρο της και επιτρέπει πλέον τις πτήσεις ισραηλινών αεροσκαφών που έχουν προορισμούς στις χώρες του Κόλπου ή την Ασία.

Η επίσκεψη Νετανιάχου 

Οι πληροφορίες για την συνάντηση προέρχονται από το Ισραήλ και το Ριάντ τις διαψεύδει, επιμένοντας ότι στην πόλη Νέομ, σε όλες τις συναντήσεις πήραν μέρος μόνον Αμερικανοί και Σαουδάραβες αξιωματούχοι. Αυτό έγραψε στο Twitter ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Φαϊσάλ μπιν Φαράν. Ωστόσο, ισραηλινή κυβερνητική πηγή επιβεβαίωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο την επίσκεψη του Νετανιάχου, αν και ο ίδιος ο Ισραηλινός πρωθυπουργός αρνήθηκε να σχολιάσει τις αποκαλύψεις.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια κινητικότητα σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του Τελ Αβιβ με αραβικές χώρες του Κόλπου, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι η εξομάλυνση. Η Σαουδική Αραβία όμως κρατά επισήμως την παραδοσιακή αραβική θέση. Μια θέση που θέλει την επίλυση της αραβο-ισραηλινής διένεξης, ως όρο για την προσέγγισή της με το Ισραήλ. Οι εξελίξεις βέβαια στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την επερχόμενη αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο, παρότι ο Τραμπ δεν έχει αποδεχθεί ακόμα τη νίκη του Μπάιντεν, επηρεάζουν την κατάσταση, μέρος της οποίας είναι και η Σαουδική Αραβία.

Ο λόγος που θα μπορούσε να είναι πιθανή μια τέτοια συνάντηση, η οποία σημαίνει από μόνη της την δρομολόγηση διαδικασιών για να έρθουν πιο κοντά το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, βρίσκεται στον κοινό παρονομαστή των συμφερόντων τους. Και αυτός δεν είναι άλλος από την κοινή εχθρότητα του Ριάντ, του Τελ Αβίβ και της Ουάσιγκτον με τον “Ιρανό δαίμονα”.

Ο Ιρανός “δαίμονας”

Η Σαουδική Αραβία, αν και συνεχάρη τον Μπάιντεν, δεν περιμένει τρομακτικές αλλαγές σε ό,τι αφορά την αμερικανική πολιτική στην περιοχή. Από την πλευρά του, το Ισραήλ έχει πολλούς λόγους να ευχαριστεί τον Τραμπ, αλλά είναι αυτονόητο ότι θα συνεργαστεί και με τον Δημοκρατικό πρόεδρο, όταν αυτός αναλάβει καθήκοντα. Την ίδια ώρα, το Ιράν ελπίζει σε μια αλλαγή της αμερικανικής στάσης, που θα μπορούσε, όπως στο παρελθόν επί Ομπάμα, να ξαναφέρει τις ΗΠΑ στη συμφωνία για τα πυρηνικά του και να οδηγήσει στην άρση των κυρώσεων που το έχουν γονατίσει.

Ο Τραμπ πάντως μόλις πριν δύο εβδομάδες ζήτησε να του παρουσιαστούν επιλογές για την καταστροφή με αεροπορικά πλήγματα της κυριότερης πυρηνικής εγκατάστασης του Ιράν και συγκεκριμένα του εργοστασίου στη Νατάνζ. Ο Ρεπουμπλικάνος διατύπωσε αυτή την απαίτησή του στη διάρκεια μιας συνάντησης με κορυφαίους συνεργάτες του στον τομέα της ασφάλειας. Στην συνάντηση αυτή μετείχαν ο αντιπρόεδρος Πενς, ο νέος υπηρεσιακός υπουργός Άμυνας Κρίστοφερ Μίλερ και ο αρχηγός του αμερικανικού γενικού επιτελείου, στρατηγός Μαρκ Μίλι.

«Ζήτησε επιλογές. Του παρουσίασαν τα σενάρια και τελικά αποφάσισε να μην προχωρήσει» εξήγησε ο αξιωματούχος που ανέφερε για την συνάντηση, τονίζοντας ιδιαίτερα ότι ο Τραμπ αποφάσισε, για δεύτερη φορά, να μην προχωρήσει σε επίθεση εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Την ίδια απόφαση είχε λάβει και έναν χρόνο πριν, κατά την κρίση των τάνκερ.

Ο Τραμπ εξέτασε τις στρατιωτικές επιλογές μία ημέρα μετά την δημοσιοποίηση έκθεσης του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), η οποία ανέφερε ότι η Τεχεράνη ολοκλήρωσε τη μεταφορά «μιας πρώτης σειράς προηγμένων συσκευών φυγοκέντρησης από υπέργεια εγκατάσταση στη Νατάνζ σε υπόγεια». Κάτι που αποτελεί νέα παραβίαση των όρων της συμφωνίας για τα πυρηνικά του.

Και η “αλεπού” στο παζάρι 

Μέσα σε αυτήν την κινητικότητα πάντως και με πρόσχημα την σύνοδο της G20 υπήρξε την περασμένη Παρασκευή τηλεφωνική επικοινωνία του Ερντονάν με τον βασιλιά Σαλμάν. Ο Τούρκος πρόεδρος επιχείρησε μια εξομάλυνση των σχέσεών του με την σαουδαραβική βασιλική οικογένεια, μετά την κρίση που προκλήθηκε με τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη.

Οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν βέβαια τεταμένες και για άλλους λόγους, καθώς πέρα από τη μόνιμη αντιπαράθεσή τους για την κυριαρχία στον σουνιτικό μουσουλμανικό κόσμο, έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα στον Κόλπο, όπου η Άγκυρα στηρίζει το Κατάρ και έχει εκεί στρατιωτική βάση. Η Τουρκία έχει όμς συνεργασία και με το Ιράν στη Συρία, στο πλαίσιο της συμφωνίας της Αστάνας, παρότι αυτή έχει έρθει σε δεύτερη μοίρα, μετά τις εκεί ρωσοτουρκικές  συμφωνίες.

Το Ριάντ ανακοίνωσε, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία, για πρώτη φορά μετά από καιρό, ότι οι σχέσεις με την Άγκυρα είναι φιλικές και διέψευσε το εμπάργκο τουρκικών προϊόντων από την Σαουδική Αραβία. Ο Ερντογάν πάντως, με την κίνηση του μάλλον έσπευσε να δηλώσει παρουσία και στον Κόλπο. Έχει άλλωστε την ικανότητα, να μυρίζει από μακριά το αίμα.