Κυβέρνηση Μάχντι στο Ιράκ – Η παραίτηση που άργησε δυο μήνες

Δεκτή έγινε τελικά από το Κοινοβούλιο του Ιράκ η παραίτηση της κυβέρνησης Μάχντι. Μια παραίτηση που καθυστέρησε δύο ολόκληρους μήνες, καθώς ήταν το κύριο αίτημα των διαδηλωτών που βγήκαν στους δρόμους του Ιράκ την 1η Οκτωβρίου, αμφισβητώντας, ως διεφθαρμένο και ελεγχόμενο από το εξωτερικό, το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Το Κοινοβούλιο της Βαγδάτης θα ζητήσει από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Μπαχράμ Σάλεχ να ορίσει νέο πρωθυπουργό και μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία ο Μάχντι θα παραμείνει στον θώκο για τη διαχείριση των τρεχουσών υποθέσεων. Ο 77χρονος πρωθυπουργός, ανεξάρτητος και χωρίς κομματική ταυτότητα, ανήλθε στην εξουσία πριν 13 μήνες, όμως δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής.

Οι διαδηλώσεις που ξέσπασαν τον Οκτώβριο πήραν γρήγορα χαρακτήρα γενικής αμφισβήτησης της πολιτικής τάξης, η οποία προσπάθησε να ανασυνταχθεί και απάντησε με ιδιαίτερη σκληρότητα στους διαμαρτυρόμενους. Ο αριθμός των νεκρών, που ξεπερνούν τους 420, είναι ενδεικτικός της έκτασης που έλαβαν οι συγκρούσεις και της βιαιότητας με την οποία απάντησαν οι δυνάμεις ασφαλείας.

Το σημείο κλειδί 

Καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις έπαιξε η παρέμβαση του μεγάλου αγιατολάχ Αλί Σιστάνι, ο οποίος είναι η ανώτατη σιιτική αρχή της χώρας. Ο Σιστάνι  ζήτησε την αντικατάσταση του πρωθυπουργού, λίγες ώρες αφότου εξαγριωμένοι διαδηλωτές πυρπόλησαν το ιρανικό προξενείο, στην ιερή πόλη των σιιτών του νότου, Νατζάφ.

Τις τελευταίες ημέρες υπήρξε άλλωστε μια ιδιαίτερη στοχοποίηση σιιτικών θέσεων στην Βαγδάτη και σε άλλες πόλεις, καθώς πολλοί από τους διαδηλωτές θεωρούν την κυβέρνηση Μάχντι ελεγχόμενη από την σιιτική Τεχεράνη. Μια άλλη αλλαγή του τρόπου αντίδρασης των διαδηλωτών ήταν και η μεταστροφή τους από ειρηνικές σε βίαιες, ιδιαίτερα στις πόλεις του νότιου Ιράκ, το οποίο έχει παραλύσει κυριολεκτικά.

Η κατάσταση έγινε ακόμη δυσκολότερη από το γεγονός ότι, ενώ τις πρώτες εβδομάδες των διαδηλώσεων τα επεισόδια σημειώνονταν συνήθως την νύχτα, το τελευταίο διάστημα οι συγκρούσεις ήταν καθημερινές και γίνονταν και στην διάρκεια της ημέρας, με αποτέλεσμα να παραμένουν κλειστά τα σχολεία και οι κρατικές υπηρεσίες.

Η αμερικανική παρέμβαση

Παρέμβαση υπέρ των διαδηλωτών έκανε και η Ουάσιγκτον, η οποία το προηγούμενο διάστημα δήλωνε «απούσα». Οι ΗΠΑ κάλεσαν την κυβέρνηση του Ιράκ να ακούσει τις «νόμιμες διεκδικήσεις» των διαδηλωτών και την προέτρεψαν να προχωρήσει στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που ζητά ο λαός για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της διαφθοράς, καθώς και της εκλογικής μεταρρύθμισης που έχει εξαγγείλει.

Η παραίτηση του Μάχντι, από την Παρασκευή που ανακοινώθηκε, έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς του πλήθους στην πλατεία Ταχρίρ της Βαγδάτης, που αποτελεί και το κέντρο των διαδηλώσεων. Εγκρίθηκε δε χωρίς ενστάσεις το Σάββατο από το Υπουργικό Συμβούλιο. Οι διαδηλωτές, ωστόσο, παρέμειναν στους δρόμους και προχώρησαν σε νέους αποκλεισμούς αργά χθες το βράδυ, λίγες ώρες πριν το Κοινοβούλιο, με δύο ψηφοφορίες, επισημοποιήσει την παραίτηση της κυβέρνησης.

Οι διαδηλωτές ζητούσαν από την πρώτη στιγμή ριζικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα της χώρας και η κυβέρνηση είχε δρομολογήσει μεταρρυθμίσεις, αλλά προχωρούσε με πολύ αργό ρυθμό. Αυτό που, όπως φαίνεται έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει ήταν η επίθεση στο ιρανικό προξενείο στην Νατζάφ, η οποία εκτός από την αναστάτωση στην σιιτική μουσουλμανική κοινότητα του Ιράκ, προκάλεσε  μια ξαφνική ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών.

Η Τεχεράνη απαίτησε αποτελεσματική απάντηση και η Βαγδάτη προχώρησε στη σύσταση συμβουλίου κρίσεων και την αποστολή στρατού στις νότιες περιοχές της χώρας. Η υπερβολική χρήση βίας όμως, στην Νατζάφ και, στην γενέτειρα του Μάχντι, Νασιρίγια, όπου μέσα σε δύο εικοσιτετράωρα σκοτώθηκαν 68 διαδηλωτές, είχε μάλλον το αντίθετο αποτέλεσμα. Προκάλεσε για άλλη μια φορά την παρέμβαση του Σιστάνι, ο οποίος καταδίκασε την κυβερνητική βία και κάλεσε του βουλευτές να επανεξετάσουν την εμπιστοσύνη τους, αλλά και τους διαδηλωτές να απέχουν από εκδηλώσεις βίας.