Ο Χαφτάρ αρνήθηκε να γίνει δώρο του Πούτιν στον Ερντογάν

Μέχρι τη στιγμή που ο Χαλίφα Χαφτάρ αρνήθηκε να υπογράψει τη συμφωνία για εκεχειρία, η Ρωσία και η Τουρκία είχαν αναδειχτεί κυρίαρχες του παιχνιδιού στη Λιβύη, με τους Αμερικανούς να λάμπουν δια της απουσίας τους. Στην πραγματικότητα, ο Λίβυος στρατάρχης χάλασε το σχέδιο, φέρνοντας τον Ταγίπ Ερντογάν σε δυσχερή θέση. Μένει να αποδειχθεί εάν ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιφανειακά ή και πραγματικά επεδίωξε τη συμφωνία.

Εάν ο Χαλίφα Χαφτάρ είχε υπογράψει, η Άγκυρα θα είχε επιτύχει τον στρατηγικό στόχο της, χωρίς καν να στείλει στρατό, απλώς θέτοντας εαυτόν στο κέντρο των εξελίξεων. Και βεβαίως, όλα δείχνουν πως η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών θα συνέχιζε να ισχύει.

Παρ’ ότι Πούτιν και Ερντογάν υποστήριζαν αντίθετες πλευρές στη Λιβύη, τα γενικότερα συμφέροντά τους τούς υποχρεώνουν να βρίσκουν συμβιβασμούς ως εταίροι κι όχι ως ανταγωνιστές. Έτσι, λοιπόν, κάλεσαν τους “εκλεκτούς” τους, που είναι επικεφαλής των αντιμαχόμενων στρατοπέδων, να υπογράψουν μια δεσμευτική εκεχειρία για να τερματιστεί ο πόλεμος και να ανοίξει ο δρόμος για μια διευθέτηση.

Οι ειρηνευτικές συνομιλίες διεξήχθησαν χωριστά στη Μόσχα, καθώς κανείς από τους δύο Λίβυους ηγέτες δεν ήθελε να βρεθεί στο ίδιο τραπέζι με τον άλλον. Η ρωσική αντιπροσωπεία πραγματοποίησε συνάντηση με τον Χαλίφα Χαφτάρ και η τουρκική αντιπροσωπεία πραγματοποίησε αντίστοιχη συνάντηση με τον Φαγιέζ Αλ Σαράτζ. Ο Χαλίφα Χαφτάρ, που έχει το στρατιωτικό πλεονέκτημα και θα ήθελε να καταλάβει την Τρίπολη και να πάρει την εξουσία –τουλάχιστον επισήμως– πιεζόταν ασφυκτικά από τη Μόσχα. Γι’ αυτό και είχε ζητήσει προθεσμία για να απαντήσει, αλλά τελικά αρνήθηκε να υπογράψει.

Αγκάθι στην προς υπογραφή συμφωνία ήταν η απαίτηση του Φαγιέζ Αλ Σαράτζ για άμεση αποχώρηση των δυνάμεων του Χαλίφα Χαφτάρ από τα περίχωρα της Τρίπολης, στα οποία βρίσκονται. Απαίτηση, την οποία σθεναρά είχε υποστηρίξει και ο Ταγίπ Ερντογάν. Ο Λίβυος στρατάρχης, που βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση, αρχικά είχε ανταποκριθεί θετικά στην κατάπαυση του πυρός που ίσχυε από τα μεσάνυχτα της Κυριακής. Είχε ζητήσει, όμως, περισσότερο χρόνο για να εξετάσει τις παραμέτρους της ειρηνευτικής πρότασης, την οποία και τελικά απέρριψε.

Με παρότρυνση της Αιγύπτου

Σύμφωνα με πληροφορίες, έλαβε αυτή την απόφαση με παρότρυνση και της Αιγύπτου, η οποία βρίσκεται στο πλευρό του. Είναι σαφές πως ο Χαλίφα Χαφτάρ έχει λάβει την απόφαση να λύσει το πρόβλημα με τη σπάθη. Υπενθυμίζουμε ότι την Τρίπολη υπερασπίζονται τζιχαντιστές που πολέμησαν στη Συρία, αλλά σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις δεν είναι ικανοί να αποκρούσουν την επίθεση.

Μόνο η άμεση επέμβαση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων θα μπορούσε επί του πεδίου να αλλάξει τα πράγματα, αλλά μία τέτοια κίνηση πιθανόν να οδηγήσει σε κλιμάκωση, αφού το Κοινοβούλιο της Λιβύης έχει καλέσει την Αίγυπτο να παρέμβει στρατιωτικά εάν σταλεί τουρκικός στρατός στη Λιβύη. Αξίζει στο σημείο αυτό να υπογραμμιστεί ότι σε μία τέτοια περίπτωση, οι Τούρκοι θα βρεθούν μάλλον σε δυσχερή θέση λόγω απόστασης και δυσκολίας στη γραμμή ανεφοδιασμού.

Έχει ενδιαφέρον, πάντως, πως στη γραμμή Πούτιν-Ερντογάν κινήθηκε και η Δύση. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Τζουζέπε Κόντε, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε δηλώσει ότι ελπίζει πως σύντομα θα υπογραφεί η (μόνιμη) κατάπαυση του πυρός μεταξύ του επικεφαλής της κυβέρνησης της Τρίπολης Φαγιέζ αλ Σάρατζ και του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ενώ  και ο Ιταλός πρωθυπουργός είχε ζητήσει την υπογραφή εκεχειρίας. Πληροφορίες ιταλικών Μέσων εμφάνιζαν πιθανή την συγκρότηση τριμερούς σχήματος συνεργασίας Ιταλίας-Ρωσία-Τουρκία!

Να «μείνει στην απέξω» ο Μακρόν

Εν τω μεταξύ το ρωσοτουρκικό διπλωματικό σχέδιο προχωρούσε: «Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι επιτεύχθηκε συγκεκριμένη πρόοδος» είχε δηλώσει ο Σεργκέι Λαβρόφ, επισημαίνοντας ότι το σχέδιο της συμφωνίας είχε συζητηθεί και από τους υπουργούς Άμυνας της Ρωσίας και της Τουρκίας Σεργκέι Σόϊγκου και Χουλουσί Ακάρ. Από πίσω και η Γερμανία καταϊδρωμένη, είχε ανακοινώσει σύνοδο κορυφής στο Βερολίνο στις 19 Ιανουαρίου. Ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος, μάλιστα, δεν είχε απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το εάν η Ελλάδα θα λάβει μέρος στην Διάσκεψη ή όχι. Είναι κοινό μυστικό, πάντως, πως πρόθεση του Βερολίνου ήταν να την αποκλείσει.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, προσπαθώντας να μην «μείνει στην απέξω», είχε επιμείνει στην ανάγκη η κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη να είναι «αξιόπιστη, βιώσιμη και ελέγξιμη». Ο αρχηγός του γαλλικού κράτους είχε εκφράσει τη θέση αυτή και στη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας με τον Ρώσο ομόλογό του.

Το συμπέρασμα είναι ότι λόγω των ρωσικών πιέσεων, οι οποίες ενισχύονται και από την πλευρά των δυτικών χωρών, ο Χαλίφα Χαφτάρ κινδύνευε να χάσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όσα έχει κερδίσει στο πεδίο των μαχών και βέβαια την σχεδόν βεβαιότητα ότι σε λίγο χρόνο μπορεί να δώσει με στρατιωτικά μέσα ένα θετικό γι’ αυτόν τέλος στην κρίση της Λιβύης, καταλαμβάνοντας την Τρίπολη και βγάζοντας από τον πολιτικό χάρτη την κυβέρνηση του Φαγιέζ Αλ Σαράτζ.

Τελικά, με την άρνησή του έδειξε ότι επέλεξε το συμφέρον του κι όχι τις συμβουλές των διαφόρων τρίτων, οι οποίοι παίζουν, όπως πάντα, τα δικά τους παιχνίδια. Με την απόφασή του αυτή, πάντως, εξυπηρετεί και τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, αφού εάν γίνει κύριος της Λιβύης έχει δεσμευτεί να ακυρώσει τη συμφωνία Ερντογάν-Σαράτζ. Κι αυτό έχει κρίσιμη σημασία, αφού η ελληνική διπλωματία έχει φτάσει σχεδόν σε αδιέξοδο σ’ αυτό το ζήτημα.