Τι κρύβει η συμφωνία του Ερντογάν με το Κατάρ

Η στρατηγική συνεργασία Τουρκίας και Κατάρ που επεκτείνεται και στους τομείς της οικονομίας, της ενέργειας, των επενδύσεων, θεωρείται σημαντική στήριξη στον Ταγίπ Ερντογάν, για να αντιμετωπίσει τα σοβαρά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, που έχουν προκαλέσει έντονη αμφισβήτηση προς το πρόσωπό του. Οι σχέσεις Άγκυρας και Ντόχας γίνονται ολοένα και στενότερες, γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την χθεσινή επίσκεψη του Εμίρη του Κατάρ Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι στην Άγκυρα, ο οποίος υπέγραψε δέκα επενδυτικές συμφωνίες με τον Ερντογάν.

Η οικονομική συνεργασία της Τουρκίας με το Κατάρ αποκαλύπτει το βαθμό στον οποίο η κυβέρνηση του ισλαμιστικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), βασίζεται σε κονδύλια του, για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι το Κατάρ αποτελεί τον οικονομικό τροφοδότη της τουρκικής οικονομίας και θα επιδιώξει να κάνει ακόμα πιο στενές τις σχέσεις με το Εμιράτο.

Η κυβέρνηση της Άγκυρας χρησιμοποιεί τρεις στρατηγικές για να δέχεται τη βοήθεια από το πλούσιο Κατάρ. Η πρώτη αφορά τις οικονομικές επιχορηγήσεις από το Κατάρ, κάποιες από τις οποίες είναι δημόσιες, ενώ κάποιες άλλες είναι μυστικές. Οι συμφωνίες αυτές γίνονται με το πρόσχημα της συνεισφοράς του Κατάρ, για την ενίσχυση ισλαμιστών συμμάχων, που εξυπηρετούν τα νεοθωμανικά σχέδια του Ερντογάν.

Η δεύτερη στρατηγική έχει να κάνει με συμφωνίες συνεργασίας σε διάφορους τομείς,  επενδύσεις επιχειρήσεων από το Κατάρ στην Τουρκία και ενεργοποίηση εμπορικών συναλλαγών για εξαγωγή τουρκικών προϊόντων προς το Εμιράτο. Η τρίτη στρατηγική απευθύνεται στις συμφωνίες άμυνας και ασφάλειας, με τις οποίες η Τουρκία στέλνει στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος του Κατάρ, με αντάλλαγμα χρηματικά ποσά. Η κυβέρνηση της Ντόχα αναλαμβάνει πλήρως τα έξοδα τους, πληρώνοντας μισθούς, μεταφορά και διαμονή.

Οι συμφωνίες που υπέγραψαν Τουρκία και Κατάρ ανέρχονται σε αξία 300 εκατομμυρίων δολαρίων. Βάσει των συμφωνιών, η Αρχή Επενδύσεων του Κατάρ θα αγοράσει το 10% των μετοχών του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης και το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης Istinye Park. Επίσης, το Κατάρ θα επενδύσει σε έργα για την ανάπτυξη του Κεράτιου Κόλπου, που περιλαμβάνουν δύο πολυτελείς μαρίνες, δύο ξενοδοχεία, ένα τζαμί και ένα εμπορικό κέντρο.

Το Κατάρ επενδύει δισεκατομμύρια

Μια ακόμα σημαντική επένδυση θεωρείται και η αγορά του εμπορικού λιμένα της Αττάλειας. Επιπλέον, τα υπουργεία Εμπορίου Κατάρ και Τουρκίας πρόκειται, να συστήσουν μια κοινή επιτροπή για να εξετάσουν την καλύτερη προώθηση των προϊόντων των δυο κρατών. Οι εμπορικές σχέσεις Τουρκίας και Κατάρ αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς.

Ο όγκος των συναλλαγών τους έχει τριπλασιαστεί από τα τελευταία πέντε χρόνια και το 2019 ανήλθε σε περισσότερα από 2 δισ. δολάρια. Τα τουρκικά προϊόντα κατέχουν την τέταρτη θέση στις εισαγωγές που γίνονται στο Κατάρ, βάσει επίσημων στοιχείων που αφορούν το πρώτο εξάμηνο του 2020. Επιπλέον, 280 εταιρείες του Κατάρ δραστηριοποιούνται στην Τουρκία αντιπροσωπεύοντας τον τρίτο μεγαλύτερο επενδυτή στον κατασκευαστικό τομέα της.

Η Τουρκία αποτελεί και έναν από τους αγαπημένους τουριστικούς προορισμούς των πολιτών του Κατάρ. Οι συνολικές επενδύσεις του Κατάρ στην Τουρκία ξεπερνούν τα 22 δισ. δολάρια, και κατανέμονται σε διάφορες τομείς, όπως τουρισμός, γεωργία, ενέργεια, άμυνα, τράπεζες και αγορά ακινήτων. Ταυτόχρονα, υπάρχουν περισσότερες από 500 τουρκικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Κατάρ και περισσότεροι από 11.000 Τούρκοι πολίτες που ζουν και εργάζονται σε διάφορους τομείς εκεί .

Κοινά συμφέροντα

Η στενή σχέση του Ερντογάν με τον Εμίρη του Κατάρ εκτός από τις οικονομικές συναλλαγές των κρατών τους, παραπέμπει σε ιδεολογίες με κοινό παρονομαστή τις αρχές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Υπάρχουν κάποια ερωτήματα για τη σχέση των δύο ηγετών, που δεν συμβαδίζουν κάποιες φορές με τα διπλωματικά πρωτόκολλα.

Ο Εμίρης Αλ Θάνι πρόσφερε στον Ερντογάν το 2018 το ιδιωτικό του τζετ αξιάς 400 εκατομμυρίων δολαρίων και δεν δόθηκε εξήγηση από την Άγκυρα για τους λόγους που έγινε Ο Εμίρης του Κατάρ αποτελεί το μόνο ηγέτη κράτους, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια τις περισσότερες επισκέψεις από κάθε άλλον στην Τουρκία.

Ο παράγοντας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας θεωρείται ο σημαντικός κρίκος μεταξύ των ηγετών της Τουρκίας και του Κατάρ. Οι σχέσεις των δύο κρατών, πήραν μια νέα διάσταση και ενισχύθηκαν όταν εκλέχθηκε για πρώτη φορά το 2012, στην προεδρία της Αιγύπτου ο ηγέτης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόρσι. Οι κυβερνήσεις της Ντόχας και της Άγκυρας υποστήριξαν τη διακυβέρνηση Μόρσι με στόχο να παγιωσουν την εξουσία του, κάτι όμως που τελικά δεν έγινε εφικτό, καθώς ανατράπηκε από πραξικόπημα του στρατηγού  αλ Σίσι.

Κατάρ και Τουρκία βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο και σε Λιβύη και Συρία. Υποστηρίζουν τους αντάρτες και τους ισλαμιστές εξτρεμιστές που μάχονται κατά του καθεστώτος της Δαμασκού καθώς και την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη κατά του στρατάρχη Χάφταρ. Οι κυβερνήσεις Άγκυρας και Ντόχα φαίνεται να διατηρούν μια σχέση αλληλεπίδρασης, βασισμένη στα κοινά γεωπολιτικά τους συμφέροντα. Η Άγκυρα θεωρείται ότι εξαργυρώνει τη στήριξη που παρείχε στο Κατάρ, όταν του είχε επιβληθεί εμπάργκο από τη Σαουδική Αραβία και άλλες αραβικές χώρες.