Η απεσταλμένη του ΟΗΕ στη Λευκωσία – Θα σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό;

Ενόψει, λοιπόν, των επαφών αυτές τις ημέρες στην Κύπρο της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, επανέρχεται το ίδιο αφήγημα. Να βρεθεί «κοινό έδαφος» και να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια στο Κυπριακό, το οποίο φέτος συμπληρώνει πενήντα χρόνια συνεχιζόμενης κατοχής εδαφών από την Τουρκία.

Να διανύσουν οι εκατέρωθεν πλευρές απόσταση για να “συναντηθούν” οι θέσεις τους. Δηλαδή, η ελληνική πλευρά, η οποία είναι εναρμονισμένη με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, αποδέχθηκε έναν “οδυνηρό συμβιβασμό”, αμφιβόλου λειτουργικότητας, θα πρέπει να διανύσει απόσταση προς τις τουρκικές θέσεις για λύση δυο κρατών.

Αυτό που βασικά υποδεικνύεται είναι να κοιτάξει η Λευκωσία εκτός… του κουτιού και να δει με «συμπάθεια» τις αξιώσεις της κατοχικής πλευράς για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος. «Τουλάχιστον ακούστε τους να εξηγούν τη θέση τους», υποδεικνύουν οι Οηέδες, οι Βρετανοί, οι γνωστοί διευθυντές της ορχήστρας του παρασκηνίου. Εάν, όμως, τεθούν στο τραπέζι οι τουρκικές αξιώσεις, που είναι εκτός πλαισίου και παράνομες, θα μας μείνουν. Θα γίνουν “κεκτημένο” της διαδικασίας.

Κανονικά, αντί η Λευκωσία να προσπαθεί να εξηγήσει γιατί δεν μπορεί να αποδεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις, τούτο θα έπρεπε να πράττουν τα Ηνωμένα Έθνη. Να το είχαν ξεκόψει στους Τούρκους, ότι είναι εκτός πλαισίου. Δεν το έκανε ο κ. Αντόνιο Γκουτέρες στην Πενταμερή της Γενεύης, όταν ο εγκάθετος της Άγκυρας, Ερσίν Τατάρ παρουσίασε το «όραμα» του, δεν το κάνει τώρα ούτε και η απεσταλμένη του. Δεν κινούνται τα Ηνωμένα Έθνη καθοδηγούμενα από τα ψηφίσματα του ιδίου του Διεθνούς Οργανισμού.

Θα υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό;

Η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα ανέλαβε μια αποστολή για να οδηγήσει τους εμπλεκόμενους σε μια νέα διαδικασία. Αυτό που έχει σημασία είναι να μην αγνοεί τα αυτονόητα. Ό,τι δηλαδή στην μεγάλη εικόνα υπάρχει η Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν μπορεί να υποβαθμίσει, να παρακάμψει, να εξισώσει με την αποσχιστική οντότητα. Υπάρχει και η κατοχική Τουρκία, η οποία έχει την ευθύνη γιατί κρατά ανοικτό και άλυτο το πρόβλημα μέχρι να ικανοποιηθούν οι αξιώσεις της.

Μπορεί να ισχυρισθεί κανείς πως για πέντε δεκαετίες το ζήτημα αντιμετωπίζεται ως δικοινοτική διαφορά και πως δεν μπορεί να αλλάξει τώρα. Αλλά για αυτό ακριβώς τον λόγο και δεν λύθηκε. Επειδή υπάρχει διεθνής διάσταση, που είναι η σημαντικότερη και τέθηκε για πρώτη φορά το 2015 από την Αθήνα με την κατάθεση της πρότασης Κοτζιά. Το θέμα της συνεχιζόμενης κατοχής εδαφών, το ζήτημα της ασφάλειας, είναι η πεμπτουσία του προβλήματος. Εάν, για παράδειγμα, η κ. Ολγκίν ήταν απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα στο Ουκρανικό, θα ζητούσε από το Κίεβο να καθίσει στο τραπέζι με τους Ρωσόφωνους της Ουκρανίας και θα προσδοκούσε στη συμβολή της Μόσχας στις προσπάθειες; Αυτό ούτε ως άσκηση επί χάρτου δεν τίθεται.

Πενήντα χρόνια τώρα όλοι οι εμπλεκόμενοι παραβλέπουν την πραγματική διάσταση του Κυπριακού. Επιμένουν σε διατυπώσεις που κρύβουν την ουσία και αναλώνονται σε ξαναζεσταμένες συνταγές Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και σε φόρμουλες με διατυπώσεις διπλής ανάγνωσης. Πρόκειται για συνταγές αποτυχίας. Η κ. Ολγκίν, έχοντας εμπειρία ως υπουργός Εξωτερικών, θα πρέπει να εγκαταλείψει την πεπατημένη. Για να μην πατήσει την πεπονόφλουδα, όπως και οι προκάτοχοί της, πρέπει να θέσει το Κυπριακό στη σωστή του βάση. Ως θέματος εισβολής και κατοχής, το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί πρώτα. Μετά θα διευκολυνθεί και η εσωτερική πτυχή του προβλήματος.