Η μεθοδολογία του τουρκικού ΥΠΕΞ σε Αιγαίο και Κύπρο

Αποφασισμένη να προχωρήσει στις παράνομες ενεργειακές δραστηριότητες της στην κυπριακή ΑΟΖ είναι η κατοχική Τουρκία και επιχειρεί με διάφορους τρόπους να εξασφαλίσει στήριξη από τρίτους ή έστω να περιορίσει τις όποιες αντιδράσεις μπορεί να υπάρξουν. Η μεθοδολογία, όπως συναφώς προκύπτει και από τις ενέργειές της, συνίσταται στην αμφισβήτηση και καταπάτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Την τελευταία περίοδο η Άγκυρα έχει εντείνει σε διπλωματικό επίπεδο την εκστρατεία διεθνούς ενημέρωσης και είναι άκρως ενδιαφέρουσα η επιχειρηματολογία που αναπτύσσει ενώπιον τρίτων. Την εκστρατεία έχει αναλάβει ο Τούρκος πρέσβης Çagatay Erciyes, (Director General for Bilateral Political & Maritime-Aviation-Border Affairs, MFA),ο οποίος ενημερώνει ξένες κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς. Το περιεχόμενο της επιχειρηματολογίας, την οποία εξασφαλίσαμε, αναδεικνύει και τις προθέσεις τους στο Κυπριακό.

Η Τουρκία θέτει στις διεθνείς επαφές της –στην παρουσίαση θέσεων στην προκειμένη περίπτωση– τη λογική «όλα στο τραπέζι» για το Κυπριακό, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να ανατρέψει με… επιχειρήματα το διεθνές δίκαιο για να δικαιολογήσει τις παράνομες δραστηριότητές της στην κυπριακή ΑΟΖ. Στην παρουσίαση, ημερομηνίας 17 Σεπτεμβρίου 2019, γίνεται αρχικά μια ιστορική αναδρομή, επιχειρείται να διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι οι δραστηριότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας στα ενεργειακά είναι παράνομες, παραβιάζουν τα δικαιώματα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων. Κατηγορείται η Κυπριακή Δημοκρατία επειδή έχει προχωρήσει σε συμφωνίες με γειτονικά κράτη για οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) πριν τη λύση του Κυπριακού.

Είναι πρόδηλο πως η Τουρκία παρουσιάζεται αποφασισμένη να συνεχίσει τις έρευνες και γεωτρήσεις στη δική της υφαλοκρηπίδα (δυτικά της Κύπρου που είναι το γεωτρύπανο «Πορθητής»), ενώ δεν θα είχε πρόβλημα εάν οι δραστηριότητες από την Κυπριακή Δημοκρατία και το ψευδοκράτος παγώσουν με δική τους απόφαση.

Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι όταν αναφέρεται σε δράσεις που παραπέμπονται, κατά τη δική τους προσέγγιση, μετά την επίτευξη συμφωνίας, τοποθετεί τρεις εναλλακτικές επιλογές: Ομοσπονδία, συνομοσπονδία ή δύο κράτη. Στην παρουσίαση των τουρκικών θέσεων σημειώνονται και τα εξής:

• Η Τουρκία είναι έτοιμη να ξεκινήσει συνομιλίες οριοθέτησης θαλάσσιων συνόρων με όλες τις γειτονικές χώρες εκτός από τους Ελληνοκύπριους.
• Η οριοθέτηση στα δυτικά του νησιού θα πρέπει να γίνει μετά την συνολική λύση του κυπριακού ζητήματος (εδώ θέτει τρεις επιλογές: ομοσπονδιακή, συνομοσπονδιακή ή δύο κράτη).
• Τα ίσα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, ως συνιδιοκτήτων, θα πρέπει να τύχουν εγγύησης από ΤΩΡΑ.
• Η τουρκοκυπριακή πρόταση συνεργασίας της 13ης Ιουλίου 2019 είναι στο τραπέζι και είναι καλή βάση για λύση.

Τι προτείνουν οι Τουρκοκύπριοι

Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην τουρκοκυπριακή πρόταση, στην οποία μεταξύ άλλων σημειώνονται τα εξής:

Βασικές αρχές:

1. Εγγενή και ισότιμα δικαιώματα στους πόρους ολόκληρου του νησιού ως συνδιοκτήτες του (σ.σ. με όποια μορφή λύσης ή μη λύσης έχουν δικαιώματα).
2. Ταυτόχρονη κατανομή των οικονομικών ωφελημάτων.
3. Κοινή λήψη αποφάσεων.
4. Η λύση δεν θα επηρεάσει τις νομικές και πολιτικές θέσεις.
5. Δεν υπάρχουν άδειες εκμετάλλευσης και δραστηριότητες σε περιοχές όπου υπάρχει υπερβολική συγκέντρωση.

Στη συνέχεια αναφέρεται στη σύσταση κοινής επιτροπής υπό την αιγίδα και διευκόλυνση των Ηνωμένων Εθνών και με την ΕΕ ως παρατηρητή. Σημειώνει περαιτέρω πως τα συμβατικά δικαιώματα των εταιρειών πετρελαίου θα προστατεύονται, θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία σχετικά με την κατανομή των εσόδων σε όλες τις άδειες χρήσης και θα χρειάζεται εφεξής κοινή απόφαση για όλες τις μελλοντικές δραστηριότητες. Επίσης να συσταθεί κοινή εταιρεία υδρογονανθράκων.

Αναφέρεται, επίσης, πως η τουρκική εταιρεία πετρελαίων θα συνεχίσει και θα αυξήσει τις δραστηριότητες της σε ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές αδειοδοτημένες περιοχές, εκτός κι εάν συμφωνηθεί διαφορετικά (δηλαδή, να συμφωνηθεί πάγωμα των ερευνών/γεωτρήσεων από τις δυο πλευρές στην Κύπρο).

Στη συνέχεια αναφέρεται επί τούτου η τουρκική θέση: Η εταιρεία πετρελαίων της Τουρκίας (ΤΡΑΟ) θα συνεχίσει τις έρευνες και τις δραστηριότητες γεώτρησης στην υφαλοκρηπίδα της. Θα συνεχίσει τις δραστηριότητες σε περιοχές όπου της έχει παραχωρηθεί άδεια εκμετάλλευσης από το ψευδοκράτος.

Είναι ξεκάθαρο πως ο τουρκικός σχεδιασμός δεν θα αλλάξει, θα συνεχιστεί. Η μεγάλη εικόνα είναι πως οι γεωτρήσεις σε διάφορες περιοχές εντός της κυπριακής ΑΟΖ θα συνεχιστούν, είτε αυτές θεωρούνται τουρκικές ή του ψευδοκράτους. Είναι, επίσης, σαφές πως οι δραστηριότητες θα συνεχιστούν ανεξαρτήτως της πορείας του Κυπριακού κι αυτό αφορά και έσοδα, αποφάσεις, συνεκμετάλλευση των φυσικών πόρων από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

Η Τουρκία ερωτά την ΕΕ και απαντά η ίδια

Η Άγκυρα υποστηρίζει, παραπέμποντας σε Κύπρο και Καστελόριζο, ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Παρουσιάζονται παραδείγματα της νομολογίας και της πρακτικής του κράτους, όπου τα νησιά έχουν λάβει μειωμένη επίδραση ή και καθόλου. «Πρόκειται για θεμελιώδη αρχή του διεθνούς δικαίου», υποστηρίζει. Στη συνέχεια, προβάλλονται με χάρτες διαφορετικές περιπτώσεις –διεθνείς, διμερείς συμφωνίες– που δεν ταυτίζονται, δεν έχουν σχέση με την Κύπρο.

Η κατοχική Τουρκία θέτει, επίσης, μια σειρά από ερωτήματα προς την ΕΕ τα οποία απαντά η ίδια:

«Η αλληλεγγύη της Ε.Ε. για την υποστήριξη εθνικών διεκδικήσεων

– Έχει η Ε.Ε. αρμοδιότητα για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ορίων; ΟΧΙ

– Μπορεί η Ε.Ε. να χαρακτηρίσει τις παράκτιες δραστηριότητες της Τουρκίας παράνομες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο; ΟΧΙ

– Ποια είναι η θέση της Ε.Ε. έναντι των αλληλεπικαλυπτόμενων αξιώσεων σχετικά με τη θαλάσσια δικαιοδοσία μεταξύ των μελών της; Ουδέτερη».

Σύμφωνα με την τουρκική θέση, οι θαλάσσιες αξιώσεις των μελών της Ε.Ε., που παραβιάζουν τα νόμιμα δικαιώματα των τρίτων χωρών, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Αυτή είναι σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ισχυρίζεται το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.

Τα τουρκικά γεωτρύπανα εν δράσει

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών παρουσίασε και την παράνομη δραστηριότητα των δύο γεωτρύπανων προβάλλοντας ισχυρισμούς και υποστηρίζοντας πως όλα είναι νόμιμα. Σε βαθμό, μάλιστα, που παρουσιάζει το ψευδοκράτος να παραχωρεί άδεια για γεώτρηση στην Τουρκία.

Για τον Πορθητή: Ξεκίνησε τις εργασίες γεώτρησης στις 3 Μαΐου 2019. Η περιοχή γεώτρησης (Finike-1) βρίσκεται:

• -75 χιλιόμετρα (42 ναυτικά μίλια) από τη δυτική ακτή της Κύπρου.
• – Εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας που κοινοποιήθηκε στον ΟΗΕ
• – Εντός των περιοχών άδειας που χορήγησε στην τουρκική εταιρεία πετρελαίων, η τουρκική κυβέρνηση, η οποία δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα την περίοδο 2009-2012.

Για το Γιαβούζ: Άρχισε τις εργασίες γεώτρησης του στην περιοχή της Καρπασίας στις 7 Ιουλίου 2019.

• 20 χιλιόμετρα (11 ν.μ.) στα νότια της Καρπασίας.
• Εντός των «χωρικών υδάτων» της «ΤΔΒΚ».
• Εντός των περιοχών άδειας που χορηγήθηκαν στην ΤΡΑΟ από την «TΔΒΚ» το 2011.