Ο ΄Πορθητής΄ διώχνει την Τουρκία από την ΕΕ – Για πρώτη φορά μέτρα κατά της Άγκυρας

Την απερίφραστη καταδίκη των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ αναμένουν Αθήνα και Λευκωσία, οι οποίες βρίσκονται από την Κυριακή σε συντονισμό των ενεργειών τους ενόψει της Συνόδου Κορυφής. Την ίδια ώρα οι Ευρωπαίοι χτυπάνε νέα  ‘καμπάνα’ προς την Τουρκία, δρομολογώντας μέτρα εναντίον της. Το ερώτημα είναι αν θα την ακούσει ο Ερντογάν.

Στο πλαίσιο αυτών των συντονισμένων ενεργειών Ελλάδας και Κύπρου, ο πρωθυπουργός επικοινώνησε με τον Τουσκ, από τον οποίο ζήτησε, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που συνέρχεται στις 20 και 21 Ιουνίου, να καταδικάσει τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Ο πρωθυπουργός ανέφερε επίσης ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να εξετάσει και συγκεκριμένα μέτρα εναντίον όσων εμπλέκονται στις παράνομες δραστηριότητες εντός της κυπριακής ΑΟΖ, στην περίπτωση που η Άγκυρα συνεχίσει να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.

Μια πρώτη εικόνα προς τα πού θα κινηθεί η απόφαση της Συνόδου Κορυφής δόθηκε ωστόσο στην σημερινή σημερινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ στο Λουξεμβούργο. Σύμφωνα με όσα είπαν διπλωματικές πηγές στην συνεδρίαση «δόθηκε μια σκληρή μάχη της Ελλάδας» και «για πρώτη φορά η ΕΕ αποφασίζει μέτρα εις βάρος της Τουρκίας».

Κλειδί η απόφαση των υπουργών για Τουρκία

Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στην απόφασή του υπογραμμίζει ότι οι παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ έχουν «σοβαρή αρνητική επίδραση σε όλο το εύρος των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας». Οι υπουργοί των 28 χωρών καλούν μάλιστα την Άγκυρα «να δείξει αυτοσυγκράτηση, σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και να απέχει από αυτές τις ενέργειες».

Σημαντικότερο όλων είναι, ωστόσο, ότι το Συμβούλιο καλεί την Κομισιόν και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) να καταθέσουν άμεσα και χωρίς καθυστέρηση τα κατάλληλα μετρά για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Επιπλέον, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της σημερινής συνεδρίασης, η ΕΕ αποφασίζει να ‘παγώσει’ πέρα από τις ενταξιακές συνομιλίες και τις εργασίες για την Τελωνειακή Ένωση με την Τουρκία.

Οι υπουργοί Εξωτερικών των 28 δεν μπορούσαν να κινηθούν άλλωστε, πίσω από την κοινή γραμμή που διακήρυξαν στην Μάλτα οι ηγέτες της ομάδας των εφτά χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, οι οποίοι εξέφρασαν την πλήρη αλληλεγγύη τους προς την Κύπρο. Έτσι οι ελπίδες να θέσουν την Άγκυρα αντιμέτωπη με ένα τελεσίγραφο και κυρώσεις ήταν ιδιαίτερα σοβαρές.

Ο αμετροεπής ‘σουλτάνος’

Προς αυτήν την κατεύθυνση, εκτός από τις διπλωματικές πρωτοβουλίες της Αθήνας και της Λευκωσίας, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό και η αμετροέπεια του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος, μη γνωρίζοντας που και πότε να σταματήσει, έχει προκαλέσει συνολικά την ΕΕ με τις ενέργειές του. Έτσι όμως δημιούργησε και το κατάλληλο υπόστρωμα για μια σκληρή κοινή ευρωπαϊκή απόφαση.

Λίγες ώρες άλλωστε πριν την απόφαση των υπουργών της ΕΕ, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ, πανηγύριζε από το Τόκιο, όπου βρίσκεται για την Σύνοδο των G20, για την γεώτρηση του ‘Πορθητή’ που έφτασε στα 3.000 μέτρα. Ο ίδιος ανέφερε ότι μέχρι τα τέλη Ιουλίου θα έχει ολοκληρώσει την εργασία του στο Finiki 1 και ανακοίνωνε ότι το δεύτερο τουρκικό γεωτρύπανο ‘Γιαβούζ’, ξεκινά την Πέμπτη για το σημείο γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παρέμενε ωστόσο το ερώτημα, αν οι Ευρωπαίοι θα έφταναν όντως την αντίδρασή τους στις παρανομίες της Άγκυρας μέχρι την επιβολή κυρώσεων. Ένα ενδεχόμενο που ναι μεν ακουγόταν, το γεγονός όμως ότι δρομολογείται, σηματοδοτήσει μια νέα εποχή στην αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας.

Η παραβίαση από την Άγκυρα κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας βοηθούσε στην λήψη μιας τέτοιας απόφασης. Η ΕΕ, ωστόσο, δεν φημίζεται πάντα για την ομογένεια των συμφερόντων της ούτε για την ομογενοποιημένη στάση της έναντι της Τουρκίας. Ήδη, πριν την απόφαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, τουλάχιστον  τέσσερις χώρες φέρονταν να διαφωνούν με την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Ως πρώτη μάλιστα αναφερόταν η Βρετανία, παρότι είναι πολιτικά αποδυναμωμένη στις Βρυξέλλες, εξαιτίας του Brexit και της πολιτικής κρίσης που αυτό επέφερε.

Διαφοροποιημένη σχετικά παραμένει όμως και η θέση του Βερολίνου. Σύμφωνα με δήλωση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Γερμανία συντάσσεται με την απόφαση της ΕΕ και καλεί την Τουρκία να «αποστεί από ενέργειες που εντείνουν την διένεξη, να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να καταβάλει προσπάθειες για μια συμφωνία στην βάση του διεθνούς δικαίου για την αμοιβαία οριοθέτηση των θαλασσίων περιοχών δυτικά της Κύπρου». Επαναλαμβάνει, ωστόσο, ότι επί της αρχής η γερμανική κυβέρνηση δεν παίρνει νομική θέση για διμερείς διαφορές, μεταξύ τρίτων χωρών που αφορούν το Δίκαιο της Θάλασσας.