Συναντήσεις σε δυο δόσεις στήνει ο Γκουτέρες

Στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, θεωρούν πως με την ευκαιρία της παρουσίας των Χριστοδουλίδη και Τατάρ στη Νέα Υόρκη, το Σεπτέμβριο, θα μπορεί να γίνει εκεί και η συνάντηση με τον Αντόνιο Γκουτέρες. Ο στόχος της συνάντησης αυτής θα είναι όπως συμφωνηθεί το επόμενο βήμα, που θα είναι η σύγκληση μιας διευρυμένης σύναξης, όπως αυτές που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν (Γενεύη, Κραν Μοντανά). Εάν στο μεταξύ είναι εφικτό να γίνει νωρίτερα, τότε αυτό θα επιδιωχθεί, εάν και το δύσκολο είναι να πεισθεί η κατοχική πλευρά να συμμετάσχει.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ενόψει των νέων σχεδιασμών, η Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ θα βρίσκεται στην Κύπρο, κατά πάσα πιθανότητα το τρίτο δεκαήμερο Ιουνίου, για ένα νέο κύκλο επαφών και με απώτερη επιδίωξη να συμφωνηθεί, σε πρώτη φάση, η κοινή συνάντηση. Η κ. Ολγκίν ενόψει των επόμενων βημάτων, που έχουν διαμορφωθεί με τον Γενικό Γραμματέα, έχει εξασφαλίσει τρίμηνη παράταση στην αποστολή της και είναι σαφές πως το Σεπτέμβριο, που θα λήγει, είτε θα σπάσει το αδιέξοδο είτε θα επιβεβαιώσει το μακρό αδιέξοδο.

Για τα όσα έχουν μεταδοθεί σε σχέση με την παράταση της αποστολής της κ. Ολγκίν, που κρίθηκε αναγκαία για την υλοποίηση του σχεδιασμού με τις δυο διαδικαστικές φάσεις, υπήρξε ως γνωστόν αντίδραση από πλευράς του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ.

Ο εγκάθετος της Άγκυρας αναφερόμενος στο θέμα της ανανέωσης της διάρκειας της θητείας της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ήταν ξεκάθαρος και όπως πάντα αρνητικός: «Γιατί να ανανεωθεί αν δεν υπάρχει κοινό έδαφος; Δεν θα παρακαθίσουμε σε διαπραγματεύσεις χωρίς την αποδοχή της κυριαρχικής ισότητας και του ισότιμου διεθνούς καθεστώτος μας. Αυτή η θέση μας συνεχίζει ως έχει». Μπορεί, βέβαια, ο κατοχικός ηγέτης να μην αποτρέψει την παράταση της αποστολής επειδή τούτο είναι Απόφαση του κ. Γκουτέρες, ωστόσο, διά της επιμονής του στους όρους και προϋποθέσεις που θέτει για να δεχθεί έστω και μια συνάντηση, εξουδετερώνει την όποια προοπτική.

Ενόχληση Γκουτέρες

Στη Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών και ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτέρες παρουσιάζονται ενοχλημένοι, εκνευρισμένοι επειδή η κατοχική πλευρά, διά του Τατάρ, απορρίπτει ακόμη και μια συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Ωστόσο, είναι προφανές ότι θα καταβληθεί μια ακόμη προσπάθεια. Η κ. Ολγκίν αν και έχει μια συνολική εικόνα για τα όσα συζήτησε στα τρία ταξίδια της στο νησί, επιχειρεί να κρατήσει “ισορροπίες” θεωρώντας ότι η Λευκωσία θα μπορούσε να είναι πιο “γενναιόδωρη” με την τουρκική πλευρά. Όπως και οι προκάτοχοι της, επενδύουν σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).

Κι αυτό γίνεται ενόψει προφανώς και της αδυναμίας και δυσκολίας να σπάσουν τα Ην. Έθνη το αδιέξοδο και να “αγγίξουν”, τον πυρήνα του προβλήματος, την ουσία. Γι αυτό και καταφεύγουν σε… ξαναζεσταμένο φαγητό. Κυρίως σε μέτρα τα οποία για να υλοποιηθούν θα πρέπει να “δώσει” η ελληνική πλευρά. Όπως το εμπόριο, η μονομερής διάνοιξη οδοφράγματος στη Μια Μηλία για μεταφορά εμπορευμάτων και η συναίνεση για πραγματοποίηση διεθνών επαφών από τον Τατάρ.

Η κυπριακή κυβέρνηση έχει πλήρη εικόνα για την απόδοση των μέτρων που ανακοίνωσε για τους Τουρκοκύπριους και έχουν ενημερωθεί και τα Ηνωμένα Έθνη με στοιχεία. Παρόλα αυτά διαπιστώνεται μια επιμονή από πλευράς των αξιωματούχων του Διεθνούς Οργανισμού ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να δώσει κίνητρα στην κατοχική πλευρά.

Η Ελλαδική στάση

Ο Διεθνής Οργανισμός γνωρίζει τη στάση της Αθήνας και της Άγκυρας. Ο Γενικός Γραμματέας και η κ. Ολγκίν συναντήθηκαν την περασμένη εβδομάδα με τον Έλληνα υπουργός Εξωτερικών Γεώργιο Γεραπετρίτη με τον οποίο συζήτησαν το Κυπριακό και τα επόμενα βήματα.

Η ελλαδική πλευρά υποστηρίζει τη σύγκληση διευρυμένης Διάσκεψης. Στην αντίπερα όχθη, στην Άγκυρα παρά τα όσα λέγονται για προσεγγίσεις, που αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας, η πραγματικότητα είναι πως τα όσα αναφέρει ο Τατάρ είναι η γραμμή της Τουρκίας. Άλλωστε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, με εντολές Ερντογάν, συντονίζει τις προσπάθειες αναβάθμισης του κατοχικού καθεστώτος.

Το τρίτο δεκαήμερο Ιουνίου η Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ θα βρεθεί ξανά στην Κύπρο. Όπως αναφέρουν πηγές του Διεθνούς Οργανισμού, ενδεχομένως να μεταφέρει κάποιες ιδέες για να υπάρχει “τροφή” για συζήτηση σε μια ενδεχόμενη κοινή συνάντηση με απώτερο στόχο, όπως το θέτει ο κ. Γκουτέρες, να προχωρήσουν σε μια νέα Διάσκεψη. Οι προοπτικές είναι περιορισμένες, λόγω της τουρκικής στάσης, ωστόσο, όπως αναφέρει σε συνομιλητές του ο Γενικός Γραμματέας θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια που υπάρχουν. Όσο κι εάν τούτο δεν αναφέρεται τώρα, αυτό που προδήλως προβληματίζει είναι τι θα γίνει την επόμενη ημέρα σε περίπτωση νέας αποτυχίας, η οποία είναι ορατή.

Πρωτόκολλο εξάρτησης κατεχομένων/Τουρκίας

Η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς υπέγραψαν την περασμένη εβδομάδα το “πρωτόκολλο οικονομικής και δημοσιονομικής συνεργασίας Τουρκίας-τ.δ.β.κ.” για το 2024, το οποίο μεταξύ άλλων προνοεί την παραχώρηση του ποσού των 16 δις Τ.Λ. (452 εκ. Ευρώ περίπου) στο ψευδοκράτος. Η παραχώρηση του ποσού αυτού βασικά αφορά επενδύσεις σε υποδομές, αντί της χρηματοδότησης του “δημοσιονομικού ελλείματος” της “τ.δ.β.κ.”, που αυξάνεται κάθε χρόνο, προκαλώντας εκνευρισμό στον χρηματοδότη, δηλαδή την Τουρκία.

Σημειώνεται συναφώς ότι μέσω του περσινού πρωτοκόλλου του 2023 έχουν υλοποιηθεί έργα, όπως η λειτουργία του νέου “αεροδρομίου” Τύμπου, επενδύσεις στον τομέα της άρδευσης και της ύδρευσης, σχέδιο προηγμένης επεξεργασίας φρούτων και ψυχρής αποθήκευσης εσπεριδοειδών. Επίσης, όπως έχει αναφερθεί, στα έργα είναι το στρατιωτικό νοσοκομείο στην κατεχόμενη Κερύνεια, που δεν έχει ολοκληρωθεί όπως και το νοσοκομείο στη Μόρφου. Η κατοχική πλευρά ανέδειξε και έργα που δρομολογούνται όπως η συντήρηση και επισκευή των ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών της “τ/κυπριακής αρχής ηλεκτρισμού” και η βελτίωση του… επενδυτικού περιβάλλοντος των κατεχομένων.

Ο Αντιπρόεδρος της Τουρκίας, Cevdet Yılmaz, που υπέγραψε το πρωτόκολλο εκ μέρους της Άγκυρας (από την αποσχιστική οντότητα υπέγραψε ο ψευδοπρωθυπουργός Ουνάλ Ουστέλ), αναφέρθηκε και στην “επιτροπή ακίνητης περιουσίας”, σημειώνοντας ότι έχουν ολοκληρωθεί σχεδόν οι διαδικασίες καταβολής των αποζημιώσεων των υποθέσεων οι οποίες ολοκληρώθηκαν μέχρι το 2021. Τούτο είναι ένα θέμα, που απασχολεί την Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς.

Για μια περίοδο το θέμα των χορηγιών προς την λεγόμενη επιτροπή ακινήτων είχε παγώσει για οικονομικούς λόγους. Τώρα φαίνεται πως η Άγκυρα, για πολιτικούς λόγους, προχωρά στέλνοντας χρήματα, ώστε να δοθούν αποζημιώσεις στις περιπτώσεις όπου οι υποθέσεις έχουν εκδικαστεί. Τόσο το φετινό πρωτόκολλο όσο και των προηγούμενων χρόνων έχουν ως βασική φιλοσοφία τον εναρμονισμό του κατοχικού καθεστώτος με την Τουρκία, σε ό,τι αφορά τις δομές και την λειτουργία των θεσμών.