Τι είπε ο κατοχικός ηγέτης Τατάρ στην απεσταλμένη του ΟΗΕ

Η τουρκική πλευρά, διά του Ερσίν Τατάρ, έδωσε το μήνυμα αυτό προς την προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, που πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα τις πρώτες της επαφές στο νησί. Το μήνυμα του πως η προσπάθεια είναι «ένας αγώνας δυο δομών, δυο κρατών», εξηγήθηκε στην αξιωματούχο του ΟΗΕ.

Πηγή του Διεθνούς Οργανισμού ανέφερε πως ο κατοχικός ηγέτης, κατά τη συνάντηση με την κ. Ολγκίν, σε έναν «ατέλειωτο μονόλογο», έδωσε λεπτομέρειες του “οράματος” του. Πέραν από τα γενικά που είπε πως είναι υπέρ των διαπραγματεύσεων, που θα οδηγήσουν σε μια διευθέτηση για το μέλλον τόσο του «τουρκικού λαού της Κύπρου» και του «ελληνοκυπριακού λαού στο νότο», στο διά ταύτα κωδικοποίησε τις θέσεις/αξιώσεις της κατοχικής πλευράς.

Πρώτο, η τουρκική πλευρά υποστήριξε πως σημείο εκκίνησης είναι η άτυπη πενταμερής, που πραγματοποιήθηκε 27-29 Απριλίου του 2021 στη Γενεύη. Αυτή είναι προφανώς η απάντηση της κατοχικής πλευράς στη θέση για συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα το 2017. Στη Γενεύη, ως γνωστό ο Ερσίν Τατάρ, κατέθεσε έγγραφο έξι σημείων στο οποίο τονίζεται, μεταξύ άλλων, πως «διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στη μελλοντική σχέση μεταξύ των δύο ανεξάρτητων κρατών. Το περιουσιακό, την ασφάλεια, την αναπροσαρμογή των συνόρων, καθώς και στις σχέσεις με την ΕΕ». Σημειώνεται στο έγγραφο πως «τα δύο κράτη θα αναγνωρίσουν αμοιβαία το ένα το άλλο και οι τρεις εγγυήτριες χώρες θα τα υποστηρίξουν».

Δεύτερο, επανέλαβε για μια ακόμη φορά ως προϋπόθεση για έναρξη διαπραγματεύσεων την αναγνώριση από την ελληνική πλευρά της κυριαρχικής ισότητας, του ίσου διεθνούς καθεστώτος και τη διασφάλιση των «έμφυτων δικαιωμάτων» των Τουρκοκυπρίων. Αυτό το τελευταίο, με τα “έμφυτα δικαιώματα”, αναδεικνύεται και από τρίτους. Όπως για παράδειγμα τους Βρετανούς, που υποστηρίζουν πως οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να αναγνωρίσουν τα «έμφυτα δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων, που θα παραπέμπουν στα θέματα της κυριαρχίας των “συνιδρυτών” της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αναφορά σε αυτή την ορολογία (inherent rights) έκανε και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών σε έκθεση του. Είναι μια αναφορά που μπορεί να τύχει πολλών ερμηνειών και σίγουρα η τουρκική πλευρά την έχει έτοιμη. Θα είναι τα “έμφυτα δικαιώματα” προπομπός και μια συγκαλυμμένη αναφορά στην κυριαρχική ισότητα; Προφανώς.

Τρίτο, δήλωσε στην κ. Ολγκίν ετοιμότητα να συνεργασθεί στα πλαίσια των Τεχνικών Επιτροπών. Και εξηγεί πως μπορεί να γίνει τούτο. Να ενισχυθούν οι Επιτροπές με «δημόσιους υπαλλήλους και από τις δυο πλευρές». Δηλαδή από την Κυπριακή Δημοκρατία και το κατοχικό καθεστώς, την αποσχιστική οντότητα. Η θέση αυτή παραπέμπει στο τουρκικό αφήγημα για συνεργασία των δυο οντοτήτων και τη πλάι- πλάι συνύπαρξη.

Πάντως, βάρος στις Τεχνικές Επιτροπές (προφανώς ως έχουν σήμερα) θέλει να δώσει και η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, καθώς είναι και ο μόνος “κοινός τόπος”, στον οποίον συναντώνται και συζητούν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Κατά βάση θέματα των Τεχνικών Επιτροπών συζητούν και οι δυο διαπραγματευτές.

Τέταρτο, η κατοχική πλευρά επιμένει όπως πριν την έναρξη οποιασδήποτε νέας διαδικασίας διασφαλιστεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων την επόμενη ημέρα μιας αποτυχίας. Θέλουν να αλλάξει το σημερινό μη αναγνωρισμένο και «απομονωμένο» καθεστώς, όπως αναφέρουν. Αυτό που εν πολλοίς αξιώνει η τουρκική πλευρά είναι να εξασφαλίσει κίνητρο για να αποτύχει το εγχείρημα. Όπως ο ίδιος ο Ερσίν Τατάρ ανέφερε και δημόσια, κατά τη συνάντηση έχει προβεί σε μια εκτενή ιστορική αναδρομή από το 1960 και εντεύθεν με βασικούς σταθμούς το 1963 και το 1974.

Το “κοινό έδαφος” με τον ΟΗΕ

Η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα έχει δηλώσει, όπως και ο Διεθνής Οργανισμός σε κάθε ευκαιρία, ότι η προσπάθεια είναι να εξευρεθεί «κοινό έδαφος». Το ίδιο αναφέρει και η τουρκική πλευρά. Είναι, πάντως, προφανές πως αυτή η προσέγγιση, ανεξαρτήτως προθέσεων, προϋποθέτει μετακίνηση προς τις θέσεις της κατοχικής δύναμης. Κι αυτό επειδή η Λευκωσία υποστηρίζει τις αποφάσεις του ΟΗΕ, αυτό που χαρακτηρίζεται ως συμφωνημένο πλαίσιο, ενώ η τουρκική πλευρά το απορρίπτει επιδιώκοντας λύση δυο κρατών. Πώς μπορεί να βρεθεί “κοινό έδαφος” σε θέσεις, που ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες; Και η μετακίνηση αυτή δεν θα αφορά μόνο την ελληνική πλευρά αλλά και τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη.

Η απεσταλμένη του ΟΗΕ, κ. Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, όπως φάνηκε στις επαφές της, επιλέγει μια τακτική χαμηλών τόνων και χωρίς να διαφημίζει ιδιαίτερα την αποστολή της. Προβάλλει, ωστόσο, στους συνομιλητές της τι έχει πετύχει στην περίπτωση των προβλημάτων στη χώρα της, της Κολομβίας και θεωρεί πως μπορεί να προχωρήσει και με το Κυπριακό. Με προτροπή των εδώ Οηέδων και με πρόγραμμα δικών τους, η απεσταλμένη συναντήθηκε και με την λεγόμενη κοινωνία των πολιτών!

Άκουσε πολλές και διαφορετικές απόψεις ή όχι; Αυτό μόνο ο κ. Στιούαρτ το γνωρίζει και ασφαλώς η ίδια. Η κ. Ολγκίν, όπως αναφέρθηκε, θα παραμείνει, διά συνεργάτη στην περιοχή και αναμένεται πως θα επανέλθει στο νησί σύντομα. Θα ταξιδεύσει, βέβαια, τις επόμενες ημέρες σε Αθήνα, Άγκυρα, Βρυξέλλες και Λονδίνο. Με την επιστροφή της στις ΗΠΑ θα μεταβεί και στην Ουάσινγκτον για επαφές στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.