Ο Απεραθίτης “τραγουδούσε” μέχρι το τέλος

Ο Μανώλης Γλέζος, ο Απεραθίτης Νέστορας, που πέρασε πλέον στην Ιστορία, είναι συνδεδεμένος με τη ζητούμενη “κινούσα ιδέα”, που θα αναθερμάνει την οραματική διάσταση της ζωής μας και θα εμπνεύσει τον βηματισμό μας στην ολοένα και πιο δύσβατη ανηφοριά τού 21ου αιώνα.

Η “κινούσα ιδέα” είναι πρωτίστως πολιτιστική και αναδίδει το αξιακό άρωμα της μεγάλης ακολουθίας των αιώνων πολιτισμού του Ελληνισμού στη διαχρονία του. Είναι αυτή που θα ανατροφοδοτήσει το υπαρξιακό στρατηγικό όραμα της εθνικής μας αυτεξουσιότητας, σε αναθεμελιωτική, ανορθωτική και αναγεννητική για τον Τόπο μας κατεύθυνση.

Τα πολύ ενδεικτικά αυτά ψήγματα σκέψεων τα εντάσσω, για λόγους ευκολίας, σε δυο διαλεκτικά αλληλοπροσδιοριζόμενες ενότητες. Έχουν ως άξονά τους το υπέρτατης συμβολικής αξίας, τότε, τώρα και πάντοτε, για την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο, ηρωικό κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης (μαζί με τον Απόστολο Σάντα).

Στη βάση πάντοτε του ότι οι θεμελιακές διαστάσεις του “φαινομένου Γλέζος”, που ορίζεται απ’ το πριν, το κατά και το μετά το κατέβασμα της “σβάστικας”, συνιστούν τα εκ των ων ουκ άνευ συστατικά της αναγκαίας πολιτιστικής μας στρατηγικής. Στρατηγικής που θα ξαναβάλει μπροστά τη φτερωτή της ιστορίας μας για να ανακτήσουμε τη χαμένη απ’ το 2009 εθνική μας αξιοπρέπεια και ιστορική κανονικότητα στην πορεία μας προς το μέλλον.

Πριν, όμως, απ’ τις δυο αυτές αξιακές ενότητες του “φαινομένου Γλέζος”, θα ήθελα να τονίσω πως η ηρωική πράξη του έχει βαθιές τις ρίζες της στην προαιώνια και αστείρευτη φλέβα της αντρειοσύνης και της –κατά Σβορώνο– αντιστασιακότητας του λαού μας. Που, όπως έξοχα το διαλαλεί η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη στον ύμνο του ΕΛΑΣ, παραμένει ίδιος δια μέσου των αιώνων, υπό την έννοια, προφανώς, της ιστορικής μας συνέχειας (και παρά τα όσα λένε οι ανιστόρητοι): «Με χίλια ονόματα μια χάρη/ακρίτας είτε αρματολός/ αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι/ πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός!».

Έτοιμος από καιρό

Ο Μανώλης Γλέζος μας έρχεται απ’ αυτή την αξιακή φλέβα, όπως τη νομοθέτησαν στη χαραυγή της νεότερης ιστορίας μας ο Ρήγας, ο Σολωμός και ο Κάλβος. Φλέβα που τροφοδότησε την αξιακή “πυτιά” της ύπαρξής του, σε όλη του τη ζωή και με όποιο τίμημα. Έζησε τρεις καταδίκες σε θάνατο και 16 χρόνια σε φυλακές και εξορίες, ήταν και παραμένει ανυπότακτος σημαιοφόρος του υψηλού αξιακού της διατακτικού.

Καθώς, εκεί ενυπάρχει και το μυστικό του “φαινομένου” του, όπως το διαβάζουμε μέσα στο ίδιο το ταυτοτικό πολιτιστικό του κύτταρο και στον εσώτερο πυρήνα της “ψυχής” του. Εκεί που βρίσκονται και οι αρχετυπικές εγχαράξεις της αγωνιστικής, πατριωτικής και αντιστασιακής παράδοσης του λαού μας, φορτισμένες με όλους τους μεγάλους καημούς της Ρωμιοσύνης.

Τούτων δοθέντων και ως προέκτασή τους, μπορώ να πω πως η πρώτη αξιακή ενότητα του “φαινομένου Γλέζος”, η κατεξοχήν ταυτισμένη με το πολιτικό και ιδεολογικό του στίγμα,  εδραζόμενη στον ασυμβίβαστο αντιστασιακό του πατριωτισμό, ορίζεται απ’ την άρρηκτη διαλεκτική ενότητα: της εθνικής ανεξαρτησίας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, το μέγα πάθος του, και της δικαιοσύνης.

Με όλα αυτά, όπως σηματοδοτούνται απ’ το αγωνιστικό του πρότυπο, να συναποτελούν  και τα προαπαιτούμενα της ζητούμενης οραματικής ανάτασης του Ελληνισμού, στην οποία, για αυτονόητους λόγους, επίμονα αναφέρομαι. Όπου, τονίζω, προτάσσεται ο ανοιχτών οριζόντων αντιστασιακός, ανεξαρτησιακός και δημοκρατικός πατριωτισμός του, ο Εαμικός πατριωτισμός. Που, για λόγους δικαιοσύνης, πρέπει να πούμε πως βρήκε τον Μανώλη Γλέζο “έτοιμο από καιρό”, Εαμικό πριν απ’ το ΕΑΜ και Επονίτη πριν απ’ την ΕΠΟΝ, καθώς είχε ήδη υπογράψει στον ιερό βράχο της Ακρόπολης με το ανεξίτηλο μελάνι της Ιστορίας το οικουμενικών διαστάσεων πατριωτικό του μήνυμα.

Ανήκει στο “αταξικό γαλάζιο”

Η δεύτερη αξιακή ενότητα του “φαινομένου Γλέζος”, οριζόμενη από την πολιτιστική και γενικότερη φιλοσοφία του, στέρεο παρονομαστή της πολιτικοϊδεολογικής του ταυτότητας, συμπεριλαμβάνει τα υπηρετούμενα με ασίγαστη δημιουργικότητα και πάθος, άλλα μεγάλα, πέραν αυτών της πρώτης αξιακής ενότητας, μεράκια και καημούς της ζωής του. Τέτοια είναι η ιστορία, η γλώσσα, η ποίηση, η οικολογία, τα Κυκλαδονήσια (οποίος έρωτας!), αλλά και η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών και επανορθώσεων με τη φιλοσοφία που τη συνοδεύει.

Με όλα αυτά τα μεράκια και τους καημούς να εμπνέουν και να συνεισφέρουν στην τόσο αναγκαία ανατροφοδότηση του αξιακού κώδικα και της πολιτιστικής δυναμικής του Τόπου μας. Προφανώς, με λογική διεμβόλισης του παγιδευτικού δίπολου. Από τη μία πλευρά ο νοσηρός και πατριδοκάπηλος εθνοκεντρισμός, που έχει ως τοξική αιχμή του τον χρυσαυγιτισμό. Από την άλλη, ο νοσηρός αντιεθνικισμός, το βάρος, εννοείται, στο επίθετο, που έχει ως αιχμή του τη νεοταξική και αποεθνοποιητική α-τοπία του ιστορικού αναθεωρητισμού, προοδευτικοφανούς και ενίοτε αριστεροφανούς.

Το κέντρο βάρους της παρέμβασής μου για το “φαινόμενο Γλέζος” είναι στο βάθος της μετάθεση στο επίκεντρο αυτού του “φαινομένου”, που είναι το «μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα» του Διονυσίου Σολωμού. Πού ανήκει πολιτικά ο Μανώλης Γλέζος; Ανήκει στο «αταξικό γαλάζιο»* της πατρίδας μας με ό,τι απέραντα βαθύ αυτό σημαίνει.

* Απ’ το ποίημα: Γιάννης Ρίτσος ελκόμενος (Κατόπιν εορτής, εκδ. Ερατώ, Αθήνα 2014) του Δημήτρη Κοσμόπουλου. (Ο ίδιος ο Γιάννης Ρίτσος απέδιδε την υπέροχη αυτή φράση στον Πάμπλο Νερούντα).