Scripta Manent – Μπέρτολντ Μπρεχτ: Ο κ. Κόυνερ και οι εφημερίδες

Ο κ. Κόυνερ αντάμωσε τον κ. Βιρ που έκανε πόλεμο στις εφημερίδες. Είμαι ένας μεγάλος εχθρός των εφημερίδων, είπε ο κ. Βιρ, δε θέλω εφημερίδες. Ο κ. Κόυνερ αποκρίθηκε: Εγώ είμαι ακόμα μεγαλύτερος εχθρός των εφημερίδων. Θέλω άλλες εφημερίδες.

Γράφτε μου σ’ ένα χαρτί, είπε ο κ. Κόυνερ στον κ. Βιρ, τι ζητάτε για να μπορούν να εκδίδονται εφημερίδες. Γιατί οι εφημερίδες δε θα πάψουν να εκδίδονται. Ζητείστε όμως το ελάχιστο. Αν λογουχάρη ζητούσατε να τις εκδίδουν άνθρωποι που εξαγοράζονται αυτό θα μου ήταν πιο ευχάριστο από το να ζητάτε αδέκαστους, γιατί αυτούς που εξαγοράζονται θα τους δωροδοκούσα για να βελτιώσουν τις εφημερίδες. Μα κι αν ακόμα ζητάτε αδέκαστους ας αρχίσουμε να ψάχνουμε μπας και τους βρούμε, κι αν πάλι δεν τους βρούμε ας δοκιμάσουμε να τους φτιάξουμε.

Γράφτε μου σ’ ένα χαρτί πώς θέλετε να είναι οι εφημερίδες κι αν τύχει και βρούμε ένα μερμήγκι που να συμφωνεί με το χαρτί σας θ’ αρχίσουμε αμέσως. Ετούτο το μερμήγκι θα μας βοηθήσει περισσότερο να διορθώσουμε τις εφημερίδες από μια γενική κατακραυγή ότι οι εφημερίδες είναι αδιόρθωτες. Γιατί πιο εύκολα μπορεί ένα μερμήγκι να μετακινήσει ένα βουνό, από τη διάδοση ότι το βουνό είναι αμετακίνητο.

Αν είναι αλήθεια ότι οι εφημερίδες είναι ένα μέσο για την αταξία, το ίδιο αλήθεια είναι ότι είναι κι ένα μέσο για την τάξη. Άνθρωποι σαν τον κ. Βιρ αποδείχνουν ακριβώς με τη δυσαρέσκειά τους την αξία των εφημερίδων. Ο κ. Βιρ λέει ότι τον απασχολεί η σημερινή ανάξια λόγου ποιότητα των εφημερίδων, εκείνο όμως που τον απασχολεί στην πραγματικότητα είναι, αυριανή άξια λόγου ποιότητά τους.

Ο κ. Βιρ πίστευε ότι οι άνθρωποι είναι ψηλά κι ότι οι εφημερίδες δεν μπορούν να καλυτερέψουν. Ο κ. Κόυνερ πίστευε ότι οι άνθρωποι είναι χαμηλά κι ότι οι εφημερίδες μπορούν να καλυτερέψουν. Τα πάντα μπορούν να καλυτερέψουν, είπε ο κ. Κόυνερ, εκτός από τον άνθρωπο.

---

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, (Άουγκσμπουργκ 1898 – Ανατολικό Βερολίνο 1956) ήταν από τους σημαντικότερους δραματουργούς, σκηνοθέτες και ποιητές του 20ού αιώνα. Ασπάστηκε από νωρίς τον μαρξισμό και τα κείμενά του διακρίνονται για την αγωνιστικότητα και μαχητικότητά τους, την επιθυμία της καταπολέμησης της αδικίας, αλλά για την αλληγορική ευρηματικότητά τους. Το 1933, με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, οι ναζί έκαψαν όλα τα βιβλία του και ο Μπρεχτ αυτοεξορίστηκε. Έζησε πρώτα στη Δανία και τη Φινλανδία και μετά στις ΗΠΑ απ’ όπου πολέμησε με τα γραπτά του τον φασισμό. Στην Αμερική, όπου έζησε το κύριο μέρος της ζωής του, δέχθηκε έντονες διώξεις από το μακαρθικό καθεστώς. Υπήρξε συν τοις άλλοις πρωτοπόρος της δραματικής τέχνης και θεωρείται ο πατέρας του “επικού θεάτρου” (Episches Theater) στη Γερμανία. Το ανωτέρω κείμενο είναι παρμένο από τον τόμο Μπέρτολτ Μπρεχτ, “Ιστορίες του κ. Κόυνερ. Η διαλεκτική σαν τρόπος ζωής”, μτφ. Πέτρος Μάρκαρης, εκδ. “Θεμέλιο”, Αθήνα 2008.