Τι συμβαίνει με τους μουφτήδες – Μία άλλη προσέγγιση

Οι άξονες, μέσα από τους οποίους καλό είναι να προσεγγίσει το θέμα των μουφτήδων το ελληνικό κράτος πρέπει κατά τη γνώμη μας να είναι οι εξής:

Η θρησκευτική διάσταση του θεσμού: Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να αποπολιτικοποιήσει τον θεσμό του μουφτή και να τον επαναφέρει στις πραγματικές, θρησκευτικές του διαστάσεις.

Η θεσμοθέτηση ενός επίσημου μουφτή: Όπου υπάρχει οργανωμένη ισλαμική κοινότητα υπάρχει και ένας επίσημος μουφτής που λειτουργεί ως σύμβουλος του κράτους για τα λεπτά ζητήματα που σχετίζονται με όσους επιθυμούν να ακολουθούν τον ιερό ισλαμικό νόμο. Λόγω της παρουσίας της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, το κράτος χρειάζεται να έχει επίσημους μουφτήδες στην περιοχή.

Επίσημος μουφτής και ιδιώτες μουφτήδες: Η ύπαρξη του επίσημου μουφτή δεν καταργεί τους ιδιώτες μουφτήδες. Εάν κάποιο πρόσωπο θεωρεί ότι έχει τη θεολογική κατάρτιση για να γνωμοδοτεί επί θεμάτων ισλαμικού νόμου, μπορεί να το κάνει.

Οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες: Η επαναφορά του θεσμού στις πραγματικές θρησκευτικές του διαστάσεις δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι θα χάσει ο μουφτής τις δικαιοδοτικές του αρμοδιότητες. Συνιστά πράγματι οπισθοδρόμηση να εφαρμόζεται στην Ελλάδα ο ιερός ισλαμικός νόμος. Οι αλλαγές όμως που επήλθαν με την τελευταία αναθεώρηση της νομοθεσίας (νόμος 4511/2018) κατέστησαν τη σχετική αρμοδιότητα προαιρετική.

Αφ’ ης στιγμής ένα τμήμα των συμπολιτών μας θεωρεί, καλώς ή κακώς, ότι είναι μειονοτικό τους δικαίωμα η εφαρμογή του ισλαμικού νόμου στις οικογενειακές και κληρονομικές τους υποθέσεις, πρέπει να γίνει σεβαστό. Αλλιώς θα δημιουργήσει περιττές εντάσεις. Η εμμονή στην επιβολή των κοσμικών στοιχείων του κράτους, όταν διασφαλίζεται η εφαρμογή του Συντάγματος (ιδίως στα θέματα περί της ισότητας των δύο φύλων) συνιστά ροβεσπιερισμό.

Η πολιτική διάσταση του θέματος: Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια υποκρινόμενοι ότι δεν βλέπουμε το πολιτικό παιχνίδι που έχει στήσει η Τουρκία γύρω από τον θεσμό του μουφτή. Είναι θέμα αρχής για την ανεξαρτησία ενός κράτους να μην ελέγχονται οι θεσμοί του από άλλα κράτη. Επιπλέον, δεν χωρούν πειραματισμοί σε ένα τέτοιο θέμα με την Τουρκία του Ερντογάν σε εθνικιστική και ισλαμιστική έξαρση.

Στην Αυστρία έδιωξαν τους ελεγχόμενους από την Τουρκία θρησκευτικούς λειτουργούς διότι έκαναν πολιτική προπαγάνδα. Ούτε μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι στο γεγονός ότι άνθρωποι αδίστακτοι μέσα από τη μειονότητα, χρησιμοποιούν έναν θρησκευτικό θεσμό στρεφόμενοι συστηματικά κατά του ελληνικού κράτους. Επίσης, είναι ουτοπικό να περιμένουμε το σύστημα να αυτορυθμισθεί. Ανάλογες αυταπάτες σε άλλους τομείς οδήγησαν την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού το πρώτο επτάμηνο του 2015.

Το παράδειγμα προς αποφυγήν της Βουλγαρίας: Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, η Βουλγαρία, θέλοντας να αποδείξει ότι έπαψε πλέον να καταπιέζει τη μουσουλμανική της μειονότητα, καθιέρωσε την εκλογή του αρχιμουφτή της χώρας από ένα σώμα θρησκευτικών λειτουργών. Η Τουρκία έσπευσε από την πρώτη στιγμή να ελέγξει τη διαδικασία.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η χώρα έχει δύο αρχιμουφτήδες: αυτόν που υποστηρίζεται από τη Βουλγαρία και εκείνον που υποστηρίζεται από την Τουρκία. Μπαινοβγαίνουν συχνά-πυκνά στις δικαστικές αίθουσες σε μία ατελείωτη διαμάχη με το βουλγαρικό κράτος να παρακολουθεί αμήχανο την ευθεία επέμβαση της Τουρκίας στο εσωτερικό του.

Ο κίνδυνος του εξτρεμιστικού ισλαμισμού: Εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες της Ευρώπης έχει εμφανισθεί ένας επιθετικός ισλαμισμός. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις ξεκινά μέσα από τεμένη, όπου φανατικοί ιμάμηδες περνούν μηνύματα μίσους και ριζοσπαστικοποιούν νέους. Σε τουλάχιστον 4.000 άτομα υπολογίζονται συνολικά οι «ξένοι μαχητές», όπως ονομάζονταν όσοι εξωχώριοι πήγαιναν να πολεμήσουν με το Ισλαμικό Κράτος τα προηγούμενα χρόνια.

Η Ελλάδα μέχρι σήμερα είναι η μοναδική χώρα της ΕΕ που, εάν και έχει σημαντικό (και μάλιστα γηγενή) μουσουλμανικό πληθυσμό, δεν είχε ούτε έναν «ξένο μαχητή». Αυτό είναι κάτι που πρέπει να διαφυλαχθεί. Σήμερα, θρησκευτικοί λειτουργοί με ήπιες απόψεις συνεργάζονται με το ελληνικό κράτος στις Μουφτείες, στα ιεροδιδασκαλεία και σε αρκετά τεμένη.

Αντιθέτως, οι δύο ψευδομουφτήδες που ελέγχονται από την Τουρκία έχουν άλλες προτεραιότητες. Επί παραδείγματι, τον Ιούλιο του 2014 ο Ερντογάν κάλεσε τους μουσουλμάνους όλης της Ευρώπης σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας κατά της ισραηλινής εισβολής στη Γάζα. Στη συγκέντρωση της Ξάνθης που έσπευσαν να διοργανώσουν οι δύο ψευδομουφτήδες, εθεάθησαν για πρώτη φορά στη Θράκη να κυκλοφορούν άτομα τυλιγμένα με τις σημαίες του ιερού ισλαμικού πολέμου, τζιχάντ.

Η επιλογή του μουφτή: Ο επίσημος μουφτής δεν επιλέγεται για τη δημοφιλία του, αλλά για τις βαθιές γνώσεις που έχει για το ισλαμικό δίκαιο ούτως ώστε να είναι σε θέση να καθοδηγεί σωστά τους πιστούς. Αυτό σημαίνει ότι για την επιλογή του δεν μπορεί να υπάρξει λαϊκή ψήφος. Ένα κοσμικό κράτος όπως είναι η Ελλάδα δεν μπορεί να επιλέγει αυθαίρετα τον επίσημο μουφτή. Πρέπει να ακουσθεί μόνον η γνώμη των ειδικών αφ’ ενός για τη θεολογική του επάρκεια, αφ’ ετέρου για το ήθος του όπως το αντιλαμβάνεται μία τοπική κοινωνία.

Βάσει όλων αυτών των παραδοχών θα πρέπει να δούμε ένα σύστημα στο οποίο:

• Οι ενδιαφερόμενοι θα υποβάλλουν υποψηφιότητα για τη θέση του μουφτή.
• Οι υποψήφιοι θα πρέπει να εξετάζονται από επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν άτομα εγνωσμένου κύρους για τις θεολογικές τους γνώσεις που θα μπορούν να κρίνουν εάν έχουν θεολογική επάρκειαγια την ανάληψη της θέσεως. Τέτοια άτομα θα μπορούσαν να αναζητηθούν σε προοδευτικά πανεπιστήμια του ισλαμικού κόσμου, όπως το πανεπιστήμιο Αλ-Αζχάρ της Αιγύπτου ή το πανεπιστήμιο της Ιορδανίας. Θα πρέπει να αποφευχθούν άτομα από σκληροπυρηνικές χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία. Η επιτροπή θα καταλήγει σε έναν κατάλογο τριών βασικών υποψηφίων ανά περιφέρεια.
• Μία δεύτερη επιτροπή από μουσουλμάνους θρησκευτικούς λειτουργούς κάθε περιφέρειας θα αποφαίνεται για το ήθος και την κοινωνική εικόνα που έχουν οι τρεις βασικοί υποψήφιοι.
• Το υπουργείο Παιδείας θα επιλέγει τον μουφτή από τον κατάλογο.

Με αυτόν τον τρόπο σταδιακά θα αποφορτισθεί το θέμα από την πολιτική του διάσταση και ο μουφτής θα ξαναγίνει ο ερμηνευτής των ιερών κειμένων του Ισλάμ και ο σύμβουλος του ελληνικού κράτους.